Cần chế tài mạnh đối với những vi phạm trong khai thác khoáng sản

Khi Ban Pháp chế, HĐND tỉnh tiến hành giám sát công tác xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý, bảo vệ rừng, lâm sản, hoạt động thương mại, khai thác kinh doanh khoáng sản, bảo vệ môi trường tại một số cơ quan đơn vị trên địa bàn thì hầu hết các đơn vị, địa phương đều kiến nghị: Để công tác hoạt động thương mại, khai thác khoáng sản, bảo vệ môi trường trên địa bàn đạt hiệu quả thì việc ban hành các văn bản của Nhà nước về các lĩnh vực trên phải thống nhất, đồng bộ; chế tài xử phạt hành chính trong lĩnh vực này phải mạnh, phù hợp với thực tiễn.

Đoàn giám sát Ban Pháp chế HĐND tỉnh kiểm tra điểm nuôi nhốt gấu ở phường Hà Khẩu, TP Hạ Long.

Minh chứng cho điều này, Đại tá Nhâm Ngọc Tám, Phó Giám đốc Công an tỉnh cho biết: Trong 2 năm (2012, 2013) lực lượng Công an tỉnh đã phát hiện, xử lý 3.050 vụ với 3.100 tổ chức, cá nhân vi phạm trong hoạt động thương mại, khai thác khoáng sản, bảo vệ môi trường, tổng số tiền phạt vi phạm hành chính trên 13 tỷ đồng. Kết quả này góp phần kiềm chế và cơ bản kiểm soát hành vi vi phạm trong các lĩnh vực nói trên. Đặc biệt trên địa bàn hiện không xảy ra tình trạng các đường dây, tụ điểm lớn, phức tạp trong hoạt động thương mại, khai thác và kinh doanh khoáng sản trái phép. Tuy nhiên, trước xu thế hội nhập, phương thức thủ đoạn hoạt động của các đối tượng ngày càng mới và tinh vi, mang tính liên kết rất cao. Các đối tượng thường xé lẻ hàng hoá với số lượng dưới mức quy định để tránh xử lý bằng hình sự. Ngoài thủ đoạn trên, các đối tượng còn lợi dụng kẽ hở trong các quy định về hoá đơn, chứng từ để hợp thức hoá cho hàng nhập lậu v.v.. Trong khi quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định 185/CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, hàng giả, hàng cấm… không thống nhất, đồng bộ. Đơn cử Luật thì quy định trưởng phòng công an cấp tỉnh, trưởng công an cấp huyện bắt giữ một vụ vi phạm trong hoạt động thương mại được quyền phạt không quá 25 triệu đồng, nhưng Nghị định 185/CP lại quy định chỉ được phạt tối đa là 10 triệu đồng…  

Trong quá trình giám sát, đại diện Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cùng quan điểm cho rằng: Nhận thức của một số doanh nghiệp về công tác bảo vệ môi trường trong lĩnh vực công nghiệp (sản xuất điện, xi măng, đóng tàu, cơ khí, vật liệu xây dựng); thực hiện các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, san lấp mặt bằng, môi trường đô thị… còn hạn chế, dẫn đến nhiều vi phạm. Trong đó vi phạm phổ biến là: Không thực hiện đầy đủ đánh giá tác động môi trường, cam kết bảo vệ môi trường, quan trắc môi trường và báo cáo định kỳ về quản lý, thu gom xử lý chất thải nguy hại; hoạt động xả khí thải, nước thải, chất thải vượt quá quy chuẩn cho phép. Hoạt động khai thác, kinh doanh khoáng sản trái phép trên địa bàn cơ bản đã được kiểm soát và kiềm chế, do sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, lực lượng chức năng trên địa bàn song vẫn luôn có nguy cơ tiềm ẩn tái diễn và có chiều hướng phức tạp. Nguyên nhân chủ yếu do chế tài xử phạt còn quá nhẹ không đủ sức răn đe. Thường các vụ việc khi bị phát hiện, bắt giữ mới dừng ở xử phạt hành chính là chủ yếu. Vì một số các quy định về xử phạt thuộc các lĩnh vực trên chưa cụ thể, thậm chí còn hạn chế việc thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, điều tra, kiểm tra, xử lý đối với lực lượng chức năng, gây khó khăn cho công tác đấu tranh, xử lý vi phạm. Ví dụ: Công an phát hiện 1 vụ vi phạm trong vận chuyển chất thải nguy hại trên đường, nếu phải thông báo và chờ cơ quan có thẩm quyền phối hợp giải quyết sẽ không kịp thời kiểm tra, xử lý vi phạm. Hay như Nghị định 142/CP của Chính phủ không có điều khoản nào quy định xử lý vi phạm hành chính đối với “các hành vi mua bán, vận chuyển, tiêu thụ và tàng trữ khoáng sản không có nguồn gốc hợp pháp”, vì thế việc xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi này của các ngành chức năng trên địa bàn hiện gặp nhiều bế tắc. Cùng với đó thì quá trình xử lý vi phạm hành chính có biện pháp tạm giữ tang vật vi phạm, nhưng các ngành chức năng trên địa bàn tỉnh không có kho lưu giữ, nên việc bảo quản, xử lý tang vật vi phạm, nhất là chất thải nguy hại, thực phẩm đông lạnh, gia súc, gia cầm, thuỷ hải sản tươi sống, than trái phép trên biển… bắt giữ được cũng vô cùng khó khăn.

Thiết nghĩ để công tác này ngày càng hiệu quả, đáp ứng yêu cầu trước đòi hỏi thực tiễn thì cùng việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước của các lực lượng chức năng thì Chính phủ, các bộ, ngành liên quan sớm nghiên cứu, điều chỉnh những quy định cho thống nhất và phù hợp với thực tiễn tình hình hiện nay. UBND tỉnh quan tâm đầu tư kinh phí, phương tiện, thiết bị tạo thuận lợi cho lực lượng, ngành chức năng trực tiếp thực hiện công tác này và sớm chỉ đạo xây dựng Trung tâm kiểm nghiệm mẫu thực phẩm có chức năng pháp lý tại TP Hạ Long để phục vụ công tác kiểm nghiệm thực phẩm, xử lý vi phạm được thuận lợi.

Tuấn Hương