Giảm nguy cơ tai biến cho người bệnh

Chọc dẫn lưu dịch màng tim là kỹ thuật rất quan trọng trong cấp cứu và điều trị các bệnh lý tim mạch, tuy nhiên rất dễ gây tai biến trong quá trình thực hiện kỹ thuật. Để khắc phục nhược điểm trên, các bác sĩ Khoa Tim mạch (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) đã ứng dụng kỹ thuật chọc dịch màng tim bằng sheath và dẫn lưu dịch màng tim bằng sonde pigtail, góp phần nâng cao tính an toàn trong thủ thuật và hiệu quả điều trị cho các bệnh nhân tràn dịch màng tim.

Mỗi ngày, có gần 100 người đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh khám bệnh liên quan đến tim mạch; trong đó có từ 15-20 người phải nhập viện điều trị. Bác sĩ Nguyễn Thị Thoa, Trưởng Khoa Tim mạch (Bệnh viện Đa khoa tỉnh), cho biết: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tràn dịch màng tim, thường gặp nhất là di căn từ bệnh lý ác tính của các tạng khác, trong đó chiếm tỷ lệ cao nhất là ung thư phổi, ung thư vú, ung thư hạch... Tràn dịch màng tim có thể dẫn đến tình trạng ép tim cấp, khiến bệnh nhân khó thở dữ dội, đau ngực trái, gây suy hô hấp cấp, suy tuần hoàn cấp và có thể dẫn tới ngừng tim. Lúc này, người bệnh sẽ phải được chọc dẫn lưu màng tim để giải phóng tình trạng ép tim cấp, đồng thời để lấy dịch làm các xét nghiệm chẩn đoán nguyên nhân gây tràn dịch, từ đó bác sĩ có được phương pháp điều trị đúng và kịp thời cho bệnh nhân.

Siêu âm tim tại Khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Với sự phát triển của các kỹ thuật về chẩn đoán hình ảnh và thăm dò chức năng trong y học, kỹ thuật chọc dịch màng tim thường được tiến hành dưới hướng dẫn của siêu âm hoặc dưới màn hình quang tăng sáng. Hiện các cơ sở y tế thực hiện kỹ thuật chọc dịch màng tim bằng catheter (ống thông). Tuy nhiên, dù có sự chỉ dẫn của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh, phương pháp chọc dẫn lưu bằng catheter vẫn có một số nhược điểm có thể gây ra tai biến trong quá trình chọc cho người bệnh, như: Kim chọc quá to, mặt vát đầu kim quá dài nên dễ dẫn đến nguy cơ gây tổn thương vùng gan (nếu chọc qua gan) hoặc tổn thương mạch máu khoang gian sườn và có thể gây nguy cơ chọc vào cơ tim, gây chảy máu hoặc ngừng tim... Mặt khác, dẫn lưu dịch bằng catheter 1 nòng sẽ có nguy cơ tắc catheter trong quá trình dẫn lưu, có khi phải điều chỉnh qua lại nhiều lần, dẫn đến nguy cơ dễ nhiễm khuẩn vào trong màng tim. Để hạn chế những nhược điểm nói trên, bác sĩ Nguyễn Thị Thoa và nhóm bác sĩ, kỹ thuật viên Khoa Tim mạch đã ứng dụng kỹ thuật chọc dịch màng tim bằng sheath (bộ kim chọc mạch) và dẫn lưu dịch màng tim bằng sonde pigtail (ống thông đầu xoắn), giúp thực hiện kỹ thuật này hiệu quả hơn, giảm nguy hiểm, tai biến cho bệnh nhân.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thoa cho biết: Từ năm 2014, khoa đã áp dụng phương pháp cải tiến chọc dịch màng tim bằng bộ kim chọc sheath và dẫn lưu bằng sonde pigtail để chọc và dẫn lưu màng tim. Nhờ đó, các bác sĩ khi làm thủ thuật thấy tự tin hơn vì nguy cơ tai biến do chọc kim sẽ ít hơn so với chọc dịch bằng catheter 1 nòng. Thủ thuật cũng có thể tiến hành được ở những bệnh nhân có tràn dịch màng tim mức độ trung bình để lấy dịch xét nghiệm tìm nguyên nhân gây bệnh mà phương pháp chọc bằng catheter không thể thực hiện được. Khi dẫn lưu dịch bằng sonde pigtail đã dẫn lưu được tối đa dịch trong khoang màng tim, không gây tắc trong thời gian dẫn lưu, đặc biệt là những trường hợp tràn dịch màng tim dạng dịch máu. Phương pháp này cũng giảm thiểu nguy cơ nhiễm khuẩn trong quá trình dẫn lưu dịch, mang lại an toàn cho người bệnh và nâng cao hiệu quả điều trị bệnh. Ngoài ra, bộ kim chọc sheath và sonde pigtail có thể tái sử dụng nhiều lần bằng việc khử khuẩn theo quy trình, đảm bảo vô trùng tuyệt đối, có ý nghĩa về mặt kinh tế, nhất là đối với các bệnh nhân nghèo không có điều kiện để mua khoản vật tư y tế tiêu hao trong điều trị mà BHYT không chi trả cho người bệnh. Khoa đã áp dụng kỹ thuật này để chọc hút dịch màng tim cho gần 50 bệnh nhân, chưa có ca nào bị tai biến và đã trở thành kỹ thuật thường quy tại khoa.

Giải pháp “Ứng dụng kỹ thuật chọc dịch màng tim bằng sheath và dẫn lưu dịch màng tim bằng sonde pigtail” được bác sĩ Nguyễn Thị Thoa và các cộng sự Khoa Tim mạch xây dựng, tham gia Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh lần thứ V (2014-2015), đã được đánh giá rất cao về tính sáng tạo và hiệu quả.

Hoàng Quý