“Vùng xanh khép kín” - giải pháp tối ưu cho hoạt động XNK tại các cửa khẩu

Từ khi dịch Covid-19 xuất hiện, tại các cửa khẩu của Quảng Ninh đã 21 lần tạm dừng thông quan hàng hoá. Tình trạng này đã khiến hoạt động giao thương tại các cửa khẩu, lối mở ngắt quãng, hàng hóa ùn tắc, ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động của các doanh nghiệp, nhân dân. Thực tế này, đòi hỏi cần phải có sự thống nhất về phương thức, quy trình giao nhận hàng hóa, bởi vậy, việc thiết lập "vùng xanh khép kín" là giải pháp cấp bách hiện nay.

Cuối năm 2021, thực hiện Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ, Việt Nam đã chuyển trạng thái phòng, chống dịch sang thích ứng an toàn, linh hoạt. Tuy nhiên, phía Trung Quốc, nơi có đường biên giới giáp với Quảng Ninh vẫn duy trì chính sách “Zero Covid”. Hai quốc gia, 2 chính sách phòng, chống dịch khác nhau đã khiến hoạt động thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu, lối mở bị ngưng trệ.

Theo tổng hợp từ Cục Hải quan Quảng Ninh, từ đầu năm 2020 đến nay, phía Trung Quốc đã 21 lần dừng thông quan hàng hóa. Riêng trong quý I, năm 2022 đã 7 lần dừng thông quan và hiện nay vẫn đang dừng do TP Phòng Thành Cảng có ca nhiễm Covid-19 không triệu chứng. Do Trung Quốc không bố trí được phương tiện vận tải, công nhân bốc xếp, khiến các cửa khẩu, lối mở của Việt Nam tồn đọng lượng hàng hóa rất lớn. Chỉ tính riêng từ thời điểm ngày 24/2 đến nay, tại các cửa khẩu, lối mở của Quảng Ninh đang tồn trên 1.100 container và xe hàng hóa, ước tính gần 36.000 tấn hàng, chủ yếu là nông sản, hoa quả tươi và thuỷ hải sản đông lạnh.

Trước tình hình đó, các địa phương có cửa khẩu như Móng Cái, Hải Hà, Bình Liêu, các lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh đã tập trung triển khai nhiều giải pháp nhằm khắc phục tình trạng ùn ứ hàng hóa. Cụ thể, thực hiện hội đàm với các địa phương phía Trung Quốc trong việc tạo điều kiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu; thống nhất biện pháp giao nhận hàng hóa; bố trí đủ phương tiện vận tải, công nhân bốc xếp và thống nhất các điều kiện, quy trình, tiêu chuẩn phòng, chống dịch tại các khu vực cửa khẩu, lối mở để triển khai “vùng xanh”, “luồng xanh”.

Tuy nhiên, theo đồng chí Hồ Quang Huy, Chủ tịch UBND TP Móng Cái: Việc triển khai “vùng xanh”, “luồng xanh” dù được thực hiện quyết liệt, song một số quy định phía Trung Quốc cho rằng không phù hợp. Cụ thể, như Chỉ số xét nghiệm Axit nucleic bằng phương pháp PCR ở Việt Nam quy định lớn hơn 30 là âm tính, trong khi quy định phía Trung Quốc phải từ 40 trở lên. Điều này dẫn đến việc nhiều trường hợp âm tính tại Việt Nam (CT >30), nhưng lại dương tính tại Trung Quốc (CT>40). Do đó, giải pháp hiện nay để duy trì hoạt động XNK bền vững, đó là phải thống nhất về thực hiện công nhận 1 lần đối với kết quả xét nghiệm Covid-19 và khử khuẩn hàng hóa. Xác định rõ những tiêu chí, điều kiện “vùng xanh”, “luồng xanh” và các nội dung khác có liên quan đối với hàng hóa XNK, phương tiện vận tải, người xuất nhập cảnh... Có như vậy, hoạt động XNK mới không bị tạm dừng, gián đoạn.

Đồng chí Trần Việt Dũng, Phó Đội trưởng Đội kiểm tra, giám sát Hải quan số 2 cho biết: Việc thiết lập “vùng xanh khép kín” là biện pháp bền vững và lâu dài trong bối cảnh 2 quốc gia vẫn duy trì chính sách phòng chống dịch như hiện nay. Bởi biện pháp này sẽ đảm bảo an toàn tuyệt đối trong phòng chống dịch bệnh khi thiết lập các biện pháp giãn cách, hạn chế tiếp xúc với bên ngoài tại khu vực cửa khẩu, lối mở.

Theo đó, “vùng xanh khép kín” được đặt tại các cửa khẩu, lối mở sẽ ngăn chặn người từ bên ngoài vào trong khu vực, hàng hóa sẽ được tiếp nhận thông qua đại lý hải quan. Bên cạnh đó, công tác bốc xếp, trung chuyển phương tiện sẽ được đội ngũ lái xe, công nhân bốc xếp trong “vùng xanh khép kín” thực hiện. Người ra vào giữa 2 khu vực được hạn chế, có nghĩa sẽ ngăn chặn dịch bệnh lây nhiễm chéo. Được biết, để chuẩn bị cho thiết lập “vùng xanh khép kín”, hiện TP Móng Cái và các đơn vị liên quan đang khẩn trương chuẩn bị khu sinh hoạt tập trung cho đội ngũ lái xe trung chuyển, công nhân bốc xếp và lái xe đường dài.

Để chuẩn bị cho đợt kết nối lại thông quan sắp tới, hiện các địa phương, đơn vị đang đẩy mạnh triển khai thực hiện các giải pháp như: Tổ chức các hội nghị đối thoại, tham vấn hải quan - doanh nghiệp, gặp gỡ, tiếp xúc doanh nghiệp có hoạt động XNK qua địa bàn; hình thành “vùng xanh khép kín” để tạo vùng đệm an toàn cho hoạt động XNK; lập chốt danh sách đăng ký nhân viên, lái xe, thống nhất tiêu chuẩn xét nghiệm PCR theo đề nghị từ phía Trung Quốc và hàng ngày, các bên cửa khẩu có thông tin trao đổi, rút kinh nghiệm thực hiện phương án đã thống nhất để điều chỉnh cho phù hợp.

Với sự chủ động, chuẩn bị tốt các biện pháp, phương án thích ứng với tình hình, bối cảnh, tin tưởng rằng, các cửa khẩu, lối mở giao thương với Trung Quốc của Quảng Ninh thời gian tới sẽ tiếp tục được kết nối thuận lợi, không còn hiện tượng ùn tắc hàng hóa, là cửa ngõ thông quan thuận lợi nhất miền Bắc.