Tái sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp mặt bằng

Trung bình mỗi năm, các mỏ khai thác than trên địa bàn tỉnh đưa ra các bãi thải khoảng 150 triệu m3 đất đá. Qua đánh giá, đây là nguồn vật liệu đảm bảo các yếu tố, điều kiện cần thiết theo quy định để tái sử dụng làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, nhất là trong bối cảnh Quảng Ninh đang thiếu hụt trầm trọng nguồn vật liệu san lấp mặt bằng.

Theo báo cáo của TKV và Tổng Công ty Đông Bắc, hiện tổng diện tích các bãi thải mỏ là 2.700ha, tổng trữ lượng đất đá thải khoảng 1.362 triệu m3 và không ngừng tăng lên hằng năm (150 triệu m3/năm). Các bãi thải tập trung chủ yếu tại địa bàn TP Hạ Long, TP Cẩm Phả, TP Uông Bí, TX Đông Triều, gây ra nhiều hệ lụy, như chiếm dụng hàng nghìn ha đất để làm bãi thải, gây ô nhiễm môi trường không khí, môi trường nước, môi trường đất, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của nhân dân lân cận các bãi thải và hoạt động du lịch, dịch vụ trên địa bàn tỉnh.

Bãi đổ thải của Công ty CP Than Hà Tu - Vinacomin.

Hằng năm, để giải quyết những tồn tại từ những bãi thải mỏ, ngành Than đã phải bỏ ra một khoản kinh phí lớn (từ 1-1,5% chi phí sản xuất) để triển khai các dự án ngăn chặn và khắc phục ô nhiễm môi trường, hỗ trợ di dời các hộ gia đình, cá nhân ra khỏi vùng có nguy cơ sạt lở cao.

Để giải quyết những vấn đề trên cũng như đáp ứng nhu cầu thiếu hụt nguồn vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, UBND tỉnh đã có báo cáo, gửi Bộ TN&MT về phương án khai thác, sử dụng đất đá thải mỏ than làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2021-2025. Theo ước tính, nhu cầu sử dụng vật liệu san lấp mặt bằng các dự án của tỉnh khoảng hơn 130 triệu m3/năm, riêng giai đoạn 2021-2025 là gần 800 triệu m3, trong khi nguồn vật liệu san lấp mặt bằng truyền thống (mỏ đất) ngày một khan hiếm.

Qua đánh giá của các chuyên gia, việc sử dụng đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án tại Quảng Ninh là cần thiết, một mặt giải quyết được những hệ lụy phát sinh từ những bãi thải, mặt khác tận dụng nguồn vật liệu này để tăng thu thuế tài nguyên, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về ngân sách nhà nước, đã để lãng phí nhiều năm nay.

Ông Nguyễn Mạnh Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng, chia sẻ: Trước đây, rất nhiều các dự án lấn biển, hạ tầng phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh đã sử dụng nguồn đất đá thải mỏ làm vật liệu san lấp mặt bằng. Đến nay, chất lượng các dự án, công trình vẫn được đảm bảo với sự ổn định bền vững về nền đường.

Hoạt động khai thác than lộ thiên có khối lượng đất đá thải khoảng 150 triệu m3/năm.

Hiện nay và dự kiến những năm tới sẽ có một loạt các dự án cần khối lượng đất đá san lấp mặt bằng lớn được đầu tư, điển hình như: Dự án Khu đô thị phức hợp Hạ Long Xanh tại TP Hạ Long và TX Quảng Yên, cần từ 300-400 triệu m3 vật liệu san lấp mặt bằng; dự án Tổ hợp cảng biển, khu công nghiệp và đô thị Đầm Nhà Mạc tại TX Quảng Yên, cần khoảng 100 triệu m3; dự án KCN Sông Khoai, cần khoảng 15 triệu m3; dự án Khu đô thị hai bên đường dẫn cầu Bắc Luân II, dự án KCN và Logistics, dự án khu đô thị phía Nam sông Lục Lầm, khu đô thị phía Đông cầu Bắc Luân III tại TP Móng Cái, cần khoảng 100 triệu m3...

UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan tham mưu ban hành quy trình thực hiện, tổ chức phê duyệt phương án khai thác, sử dụng, vận chuyển nguồn đất đá thải mỏ đối với từng khai trường, bãi thải cụ thể để làm vật liệu san lấp mặt bằng các dự án, công trình trên địa bàn tỉnh theo đúng quy định. Trên cơ sở nhu cầu sử dụng nguồn vật liệu san lấp mặt bằng, vị trí, cung đường vận chuyển đối với từng dự án, cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ quyết định cụ thể việc lấy đất đá từ các bãi thải mỏ trên địa bàn tỉnh để vận chuyển đến vị trí dự án. Trong đó sẽ ưu tiên lấy đất đá tại những bãi thải mỏ gần khu vực dự án, có cung đường vận chuyển ngắn nhất, sử dụng những phương tiện, thiết bị chuyên dùng như ô tô phủ kín thùng, băng tải, phương tiện thủy… để giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, không ảnh hưởng đến môi trường.

Trong đó, các dự án tại TX Quảng Yên, TP Hạ Long sẽ ưu tiên lấy đất đá tại các bãi thải Chính Bắc (mỏ Núi Béo); Hà Ráng, Bắc Bàng Danh (mỏ Hà Tu) và các bãi thải trong, ngoài mỏ Tân Lập. Các dự án tại khu vực TP Cẩm Phả, KKT Vân Đồn sẽ lấy đất đá tại bãi thải Đông Cao Sơn. Các dự án tại TP Uông Bí, TX Đông Triều sẽ được tận dụng khai thác từ các bãi thải mỏ tại Uông Bí, Đông Triều.

Mạnh Trường