Chủ động nguồn giống cho phát triển lâm nghiệp

Với mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, Quảng Ninh phấn đấu đến năm 2025 giữ độ che phủ rừng 55%, tốc độ tăng trưởng của ngành lâm nghiệp từ 5,5-6%, sản lượng khai thác gỗ 350.000-400.000m³... Để đạt mục tiêu này, giống cây lâm nghiệp, đặc biệt là các giống cây trồng rừng lâu năm là yếu tố quan trọng cần được ưu tiên hàng đầu.

Hiện nay, Trung tâm Khoa học và Sản xuất lâm, nông nghiệp (Sở NN&PTNT) là đơn vị duy nhất trong tỉnh nghiên cứu và sản xuất giống cây lâm nghiệp. Từ nhiều năm nay, Công ty đã áp dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô phục vụ cho việc phát triển các dòng bạch đàn và keo mô, cung cấp hàng triệu cây giống chất lượng cho người dân các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Ông Nguyễn Thái Duy, Giám đốc Trung tâm, cho biết: Nắm bắt yêu cầu phát triển ngành lâm nghiệp bền vững với hướng trồng rừng gỗ lớn, những năm qua, Trung tâm đã nghiên cứu và ứng dụng thành công nhiều giống bạch đàn mới như các giống GLSE9, GLGU9, GLU4 có năng suất cao, kháng bệnh tốt bằng kỹ thuật nuôi cấy mô tế bào thực vật. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng đang tiến hành nghiên cứu các giống gỗ lớn bản địa như lim, dổi, lát... để sản xuất, cung ứng giống cây phục vụ cho yêu cầu trồng rừng gỗ lớn trên địa bàn. Đến hết tháng 10/2021, Trung tâm đã sản xuất, tiêu thụ trên 2,2 triệu cây mầm, tăng 30,7% so với cùng kỳ năm trước; dự kiến năm 2021, Trung tâm sẽ sản xuất, tiêu thụ trên 3,2 triệu cây mầm.

Nhằm chủ động cung ứng giống cho người dân trên địa bàn, thời gian qua, một số địa phương có diện tích rừng lớn trên địa bàn tỉnh cũng chủ động nguồn giống lâm nghiệp để đảm bảo cho kế hoạch trồng rừng của địa phương. Điển hình như huyện Ba Chẽ đã triển khai các cơ chế, chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân chủ động sản xuất giống cây lâm nghiệp, nhất là những loài cây bản địa có giá trị kinh tế cao. Đến nay, trên địa bàn huyện có 2 đơn vị là Công ty CP Phát triển rừng bền vững (xã Thanh Sơn) và HTX Lâm nghiệp Ba Chẽ thực hiện việc cung ứng cây giống cho người dân. Từ đầu năm 2021 đến nay, các đơn vị này đã ươm thành công 650.000 cây lim xanh, dổi xanh bản địa bằng cả phương pháp gieo hạt truyền thống và ghép, nhằm phục vụ trồng 650ha rừng. Bên cạnh đó, quý I/2021, HTX Lâm nghiệp Ba Chẽ đã đầu tư 2 tỷ đồng phát triển vườn ươm rộng 4,2ha. Sau gần 7 tháng triển khai, hiện vườn ươm đã có đủ mặt 11 loại giống cây lâm nghiệp lâu năm với số lượng là 4 triệu cây, đủ để cung ứng giống cho khoảng 600ha rừng gỗ lớn trồng mới.

Tuy nhiên, không nhiều địa phương trong tỉnh làm chủ được nguồn cung ứng cây giống như Ba Chẽ. Theo thống kê của Sở NN&PTNT, mỗi năm toàn tỉnh cần khoảng 4 triệu cây giống trồng rừng phòng hộ, rừng đặc dụng; 20 triệu cây giống trồng rừng sản xuất; 3.000 cây phân tán tạo cảnh quan đô thị. Trong khi trên địa bàn tỉnh hiện có 1 cơ sở sản xuất, nuôi cấy mô và 15 đơn vị có vườn ươm. Cơ cấu giống cây chủ yếu là keo, bạch đàn, các nguồn giống cây bản địa, cây lâu năm, cây giá trị kinh tế cao rất hạn chế.

Ông Vũ Duy Văn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, cho biết: Sở NN&PTNT đã tham mưu cho tỉnh xây dựng các chính sách khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực sản xuất cây giống trên cơ sở bám sát kế hoạch phát triển ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và định hướng phát triển lâm nghiệp bền vững. Đồng thời, tham mưu cho tỉnh trong việc tăng cường công tác bảo tồn các nguồn gen cây trồng trên địa bàn, phục vụ công tác nghiên cứu, chọn tạo và sản xuất giống. Cùng với đó, Sở NN&PTNT đã đề xuất với tỉnh xây dựng chương trình nghiên cứu, sản xuất giống phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp với mục tiêu tăng nhanh tỷ lệ sử dụng giống tiến bộ kỹ thuật cho sản xuất đại trà, phù hợp với điều kiện của từng vùng; chú trọng đến các giống bản địa mang tính đặc sản, có khả năng chống chịu với thiên tai, dịch bệnh tốt, tiến tới xuất khẩu một số giống cây trồng rừng là thế mạnh của địa phương. Đồng thời, phục tráng giống cây đặc sản địa phương gắn với xây dựng thương hiệu và chỉ dẫn địa lý như các giống: Dổi, sở, trà hoa vàng, sa mộc… Qua đó, từng bước chủ động nguồn cây giống lâm nghiệp, đảm bảo cho mục tiêu phát triển rừng trên địa bàn tỉnh trong những năm tiếp theo.