Cá bơn khô - đặc sản Cô Tô

Trong Tuần kết nối người tiêu dùng sản phẩm OCOP tháng 10/2018, một trong những gian hàng thu hút du khách đến mua nhiều nhất chính là các mặt hàng hải sản của huyện Cô Tô. Trong đó, các sản phẩm từ cá bơn Cô Tô như: Cá bơn khô, cá bơn một nắng, chả cá bơn... bán rất "chạy". Đây là sản phẩm mới tham gia chương trình OCOP do Cơ sở sản xuất thủy sản Thanh Măng (khu 4, thị trấn Cô Tô) sản xuất.

Cá bơn khô Cô Tô có thể chế biến được nhiều món ăn ngon.

Dù mới đưa ra thị trường, sản xuất với sản lượng nhỏ nhưng sản phẩm này đã bán hết trong 1-2 ngày đầu Tuần OCOP vừa qua. Chị Phạm Thị Măng, Cơ sở sản xuất thủy sản Thanh Măng, chủ quầy hàng chia sẻ: Tuy còn mới nhưng sản phẩm cá bơn khô đã được người tiêu dùng yêu thích. Có lẽ đây là lợi thế đến từ uy tín, chất lượng hải sản vốn ngon nổi tiếng của Cô Tô. Đây cũng là tín hiệu tốt để chúng tôi có thêm động lực tiếp tục sản xuất và nâng cấp sản phẩm trong thời gian tới.

Đánh giá về sản phẩm này, ông Bùi Thế Tuân, Phó Phòng Tài nguyên - Môi trường, huyện Cô Tô cho biết: Hải sản Cô Tô từ xưa vốn có lợi thế riêng. Cô Tô nằm trong ngư trường rộng lớn của Vịnh Bắc Bộ, được thiên nhiên ưu đãi về các điều kiện hải dương, yếu tố đặc biệt về độ mặn, khí hậu... khiến hải sản nói chung và cá bơn ở khu vực này có hương vị thơm ngon, đậm đà khác hẳn nhiều vùng biển khác. Cá bơn ở đây được đánh bắt ngoài lộng, thường dày mình hơn, thơm thịt và có màu sắc đẹp khi chế biến. Đây cũng là sản phẩm truyền thống được nhiều hộ chế biến thành sản phẩm tham gia chương trình OCOP.

Theo các lão ngư Cô Tô giàu kinh nghiệm thì cá bơn ở Cô Tô khi vào mùa (từ tháng 6 tới tháng 12) thường được đánh bắt đưa về cảng với sản lượng lớn. Ngoài bán tươi, từ lâu người dân biển Cô Tô đã phơi, sấy cá bơn để ăn dần. Theo thời gian, các hộ chế biến dần có nhiều kinh nghiệm, sáng tạo ra cách chế biến thành cá bơn khô thơm ngon. Chị Phạm Thị Măng chia sẻ: Cá bơn Cô Tô rất đa dạng, có nhiều loại. Cá bơn đen thường có màu sắc không bắt mắt khi phơi khô, còn cá bơn hoa thì nhạt thịt. Chỉ có cá bơn đỏ dày mình, thơm ngon, lại có màu trắng ngon mắt được người dân Cô Tô lựa chọn để phơi khô.

Để có cá bơn khô ngon, cần tuân thủ các quy trình từ chọn nguyên liệu tới chế biến. Cá bơn nguyên liệu được chọn có chiều dài thân khoảng 15cm. Để có sản phẩm ngon, cá bơn được chọn phải là cá tươi, mình cứng, có màu sắc tươi sáng. Cá đưa về sơ chế, rửa qua bằng nước muối loãng 5%, sau đó được đưa vào quấy, sát cho sạch nhớt, rụng vẩy, cắt đầu bỏ ruột rồi mang phơi dưới trời nắng. "Chế biến cá bơn khô khá cầu kỳ. Cá được phơi từng con một, ngửa bụng trên giá, lật giở đều, tránh nằm đè lên nhau. Phơi không cẩn thận hoặc thiếu nắng đều khiến cá bơn quăn, chuyển màu đỏ, không đẹp mắt. Tốt nhất là được phơi dưới trời nắng, từ 26 độ trở lên, có gió biển càng tốt. Cá được phơi cho tới khi khô ráo, không dính tay, độ thủy phân đạt khoảng 10%. Ngoài nguồn nguyên liệu phong phú, kinh nghiệm chế biến, có lẽ điều kiện nắng, gió Cô Tô cũng là yếu tố giúp cá bơn Cô Tô thơm ngon, có màu trắng bắt mắt" - chị Phạm Thị Măng chia sẻ bí quyết chế biến.

Sản phẩm cá bơn khô của cơ sở Thanh Măng được sản xuất từ năm 2017 và hiện đang tham gia chương trình OCOP. Tuy lượng sản xuất chưa lớn nhưng sản phẩm bán rất "chạy", sản xuất ra đến đâu bán hết tới đó. Đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng cao của sản phẩm OCOP, cơ sở đã chủ động đầu tư hệ thống giàn phơi inox, tủ bảo ôn, kho lạnh, mở rộng không gian nhà xưởng. Ngoài ra, sản phẩm của cơ sở còn được hỗ trợ về nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc khi tham gia các hội chợ trong tỉnh. Một trong những thuận lợi là hiện các sản phẩm hải sản Cô Tô đang được huyện quan tâm xúc tiến, quảng bá mạnh về thương hiệu.

Nói về dự định của mình trong thời gian tới, chị Phạm Thị Măng chia sẻ: "Để nâng cao chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm, đơn vị sẽ đầu tư nâng cấp chất lượng sản phẩm, chế biến thêm các sản phẩm cá bơn một nắng, chả cá bơn. Về lâu dài, chúng tôi mong muốn được tạo điều kiện chuyển ra khu vực Trung tâm Dịch vụ hậu cần nghề cá Cô Tô để có không gian sản xuất rộng lớn, tiện dụng trong thu mua, xuất bán sản phẩm".

Hà Phong