Chuyện những người "vác tù và" tham gia giải phóng mặt bằng

Đó là đội ngũ những người làm công tác dân vận trong việc triển khai giải phóng mặt bằng thực hiện các dự án trên địa bàn tỉnh. Cho dù nhiệm vụ này rất khó khăn, phức tạp, liên quan đến nhiều người, nhiều đối tượng khác nhau, mỗi người lại có sự nhận thức, hiểu biết khác nhau về chế độ chính sách của Nhà nước nhưng cán bộ làm công tác dân vận luôn kiên trì thuyết phục, không để có bàn tay bên ngoài lôi kéo, kích động nhân dân. Sự đóng góp của họ đã giúp nhiều dự án giải phóng mặt bằng đúng tiến độ, đảm bảo an ninh trật tự, mang lại niềm tin cho nhà đầu tư và nhân dân.

Ông Lý Bình (bên trái) kể lại những ngày vận động gia đình, dòng họ di chuyển mồ mả phục vụ Dự án Cảng hàng không Quảng Ninh.

Ghi ở thành phố mỏ...

Trên đường dẫn chúng tôi xuống nắm tình hình thực hiện công tác dân vận ở cơ sở, đồng chí Vũ Thị Hằng, Phó Ban Dân vận Thành uỷ Cẩm Phả chia sẻ: Đến nay, trên địa bàn thành phố có rất nhiều dự án lớn đã được thi công, nhưng việc thực hiện thành công Dự án mở rộng di tích Quốc gia đền Cửa Ông trong thời gian ngắn được đánh giá là thành công nhất về thực hiện công tác dân vận... Thành công của dự án này là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Nhưng trước hết là biết dựa vào lực lượng nòng cốt là đội ngũ thuộc khối vận ở cơ sở. Vì dù có thực hiện đúng, đủ các phương án bồi thường, nhưng không có những người vận động, tuyên truyền tốt để bà con hiểu, đồng thuận thì cũng vô cùng khó khăn. Điều đáng nói là, hầu hết các cán bộ trong khối vận ở cơ sở đều không hưởng lương mà chỉ được hưởng phụ cấp rất ít ỏi. Thế nhưng, vì trách nhiệm với Đảng, với cộng đồng dân cư, họ vẫn gác việc nhà, sẵn sàng vào cuộc. Chính vì vậy, anh em cán bộ ở cơ sở thường gọi họ là những người “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng”…

Câu chuyện đang rôm rả thì chúng tôi đã đến khu vực sân đền Cửa Ông. Lúc này, tại đây có một số cán bộ khối vận của phường Cửa Ông đang lắng nghe, giảng giải cho bà con tiểu thương một số vấn đề liên quan đến bảo vệ cảnh quan di tích của đền. Chỉ vào một người trung tuổi đang trò chuyện với mấy tiểu thương, đồng chí Phó Ban Dân vận Thành uỷ Cẩm Phả giới thiệu: Đây là bác Bùi Văn Quảng, Phó Chủ tịch MTTQ phường Cửa Ông. Bác được mọi người gọi vui là “thủ lĩnh” của lực lượng “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng” ở địa phương.

Trò chuyện với ông Quảng, chúng tôi được biết: Dự án mở rộng mở rộng di tích đền Cửa Ông được thực hiện trên quy mô 18ha với 40 hộ sinh sống cần phải di dời... Là cán bộ có thâm niên trong lĩnh vực dân vận, từng tham gia giải quyết thành công nhiều vụ việc nổi cộm ở cơ sở, song ông Quảng không khỏi băn khoăn về dự án này. Bởi, các hộ dân thuộc diện giải toả đã có bao đời sinh sống bằng nghề dịch vụ quanh đền Cửa Ông nay phải chuyển đi thì kế sinh nhai của họ sau này sẽ ra sao? Làm thế nào để tuyên truyền cho dân hiểu, dân tin, dân làm theo đảm bảo tiến độ dự án khiến ông Quảng nhiều đêm khó ngủ. Với tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm, đặt lợi ích của dân lên hàng đầu, ông Quảng một mặt tìm hiểu các chính sách pháp luật của Nhà nước để tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền thực hiện tốt các phương án liên quan đến đền bù, giải phóng mặt bằng. Mặt khác, ông chủ động tìm hiểu về ý nghĩa, nội dung, tiến độ của dự án để cùng với cán bộ các khu phố có dự án làm tốt công tác nắm tình hình, vận động bà con chấp hành. Ông đã giải thích cặn kẽ cho bà con hiểu về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc giải phóng mặt bằng, mở rộng không gian di tích. Hơn thế, những phản ánh, khó khăn, vướng mắc mà nhân dân truyền tải đều được ông Quảng lĩnh hội rồi phối hợp tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương tổ chức đối thoại trực tiếp với dân trên tinh thần dân chủ, cởi mở, thẳng thắn, nên đã nhận được sự đồng thuận của bà con.

Bằng sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị ở cơ sở và tinh thần vì cộng đồng của những người như ông Quảng, chỉ trong một thời gian ngắn, những hộ dân trong vùng Dự án mở rộng di tích Quốc gia đền Cửa Ông đã nhận tiền, bàn giao mặt bằng, không có trường hợp nào phải cưỡng chế. Tiến độ giải phóng mặt bằng đã hoàn thành trong 11 tháng (theo kế hoạch là 36 tháng). Trước khi chia tay chúng tôi, ông Quảng cho biết: Sau khi giải phóng mặt bằng xong, để tránh tình trạng bà con tự ý lấn chiếm vỉa hè, lòng đường bán hàng, chúng tôi vẫn thường xuyên phối hợp nắm tình hình để vận động bà con chấp hành tốt các quy định, giữ gìn vệ sinh môi trường. Nhờ đó, trật tự khu vực này mới ổn định như ngày hôm nay đấy!.

Ông Bùi Văn Quảng (bên phải) cùng cán bộ Ban Dân vận Thành uỷ Cẩm Phả, lãnh đạo Đảng uỷ phường Cửa Ông bàn phương án tuyên truyền, vận động tiểu thương chấp hành tốt các quy định ở khu vực đền Cửa Ông.

Dân vận tốt - giải phóng mặt bằng đúng tiến độ

Thấm nhuần lời dạy của Bác “Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong”, các cấp uỷ Đảng trong tỉnh nhận thức rõ: Giải phóng mặt bằng là nhiệm vụ khó khăn, ngoài việc thực hiện tốt, đúng quy định các cơ chế, chính sách liên quan đến bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng, công tác dân vận là nhiệm vụ quan trọng góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa cấp uỷ Đảng, chính quyền, các tổ chức đoàn thể với nhân dân và khi dân hiểu, đồng tình ủng hộ sẽ chấp hành tốt chủ trương thu hồi đất để bàn giao giải phóng mặt bằng. Xuất phát từ quan điểm đó, tỉnh và các địa phương đều coi trọng công tác vận động, tuyên truyền, tránh gây bức xúc cho người dân có đất bị thu hồi, đồng thời luôn cương quyết với những hành vi sai trái, lợi dụng chính sách bồi thường, hỗ trợ của Nhà nước trong giải phóng mặt bằng để trục lợi. Điển hình như ở Vân Đồn, trong 5 năm trở lại đây, toàn huyện đã bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư 55/63 dự án, với 3.565 hộ dân bị ảnh hưởng, số diện tích đất thu hồi là 1.350ha. Huyện đã làm tốt công tác tuyên truyền, ban hành nhiều văn bản chỉ đạo triển khai liên quan, đặc biệt trong năm 2015, Ban Thường vụ Huyện uỷ đã ban hành Chỉ thị số 21-CT/HU ngày 14-1-2015 “về việc tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác giải phóng mặt bằng, quản lý quy hoạch, quản lý đất đai và tài nguyên trên địa bàn huyện”. Trong đó, thực hiện tốt việc đối thoại giữa người đứng đầu cấp uỷ, chính quyền với nhân dân, thành lập Ban Chỉ đạo giải phóng mặt bằng từ huyện đến các xã, thị trấn do đồng chí Bí thư cấp uỷ làm trưởng ban; thành lập các tổ công tác trực tiếp phụ trách từng thôn, khu trên địa bàn.

Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Bùi Tuấn Đạt, cán bộ Ban Dân vận Huyện uỷ Vân Đồn cho biết: Trong thực hiện Dự án Cảng hàng không Vân Đồn có ông Lý Bình, Phó Ban Thường trực của dòng họ Lý ở xã Đoàn Kết, đã vận động dòng tộc chấp hành tốt các quy định của Nhà nước, chủ động di dời 52 ngôi mộ và nhà thờ tổ của dòng họ để giải phóng mặt bằng chỉ trong hơn chục ngày. Dù không ăn lương Nhà nước nhưng những người như ông Bình chính là “chân rết” quan trọng trong công tác dân vận giải phóng mặt bằng.

Gặp ông Bình, chúng tôi được ông chia sẻ: Để dòng họ thông suốt về dự án, ông đã gặp các cơ quan chuyên môn của xã, của huyện để nắm chắc tình hình triển khai dự án, các phương án đền bù, ý nghĩa, vai trò của dự án mang lại, đồng thời chủ động tìm hiểu các văn bản pháp luật liên quan đến đền bù giải phóng mặt bằng, đồng thời nhờ cán bộ khối vận của xã bày cho cách vận động, thuyết phục gia tộc... Từ những kiến thức thu thập được, tại cuộc họp của họ, ông Bình có đầy đủ cơ sở pháp lý để giải đáp các thắc mắc có liên quan về đơn giá, chế độ hỗ trợ cho dòng họ... Mặt khác, để giải toả yếu tố tâm linh, ông Bình cũng chủ động bàn với Hội đồng gia tộc mời thầy pháp, thầy cúng về xem xét, làm lễ... Với cách làm đó, đến cuộc họp họ thứ 3 có đủ các thành phần trong gia tộc, mọi người đều nhất trí tổ chức di chuyển mộ. Và rồi chỉ trong có hơn chục ngày, 52 ngôi mộ trong dòng họ của ông Lý Bình đã được cất, bốc di chuyển thành công.

Ông Bình khẳng định: Theo tôi, khi các phương án đền bù được thực hiện đúng quy định, các chế độ hỗ trợ giải phóng mặt bằng phù hợp và được phân tích có tình, có lý thì chẳng ai chống đối cả. Vấn đề quan trọng nữa là phải biết vận động, thuyết phục một cách hợp lý, không nóng vội thì cả họ sẽ theo thôi!

Từ tháng 7-2014 đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh đã triển khai khoảng 500 dự án với diện tích thu hồi lên tới 3.900ha, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn hộ dân. Mặc dù gặp không ít khó khăn, vướng mắc trong quá trình đền bù, giải phóng mặt bằng, song nhờ áp dụng đúng, đủ các chế độ theo quy định hiện hành, đồng thời phát huy cao độ sự vào cuộc của hệ thống dân vận các cấp, nhất là đội ngũ không chuyên trách ở cơ sở và người có uy tín, nhiều dự án đã được bàn giao mặt bằng trước thời hạn, tạo quỹ đất sạch để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong và ngoài nước. Trong quá trình triển khai, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội các cấp đã có vai trò rất tích cực trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện giải phóng mặt bằng triển khai các dự án, thực hiện tốt chức năng giám sát, phản biện xã hội; chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích của đoàn viên, hội viên, nhất là của những hộ dân trong diện phải giải phóng mặt bằng.

Những kinh nghiệm quý, cách làm hay về công tác này đã và đang được Ban Dân vận Tỉnh uỷ tiếp thu đưa vào Đề án “Tăng cường công tác dân vận trong thực hiện giải phóng mặt bằng trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” trong thời gian tới.

Quang Minh