Cần nâng cao chất lượng chương trình giáo dục địa phương

Chương trình giáo dục địa phương gồm: Ngữ văn địa phương 2 tập (tập 1 dành cho học sinh từ lớp 6, lớp 7; tập 2 dành cho học sinh lớp 8, lớp 9); sách lịch sử 2 tập (tập 1 dành cho học sinh THCS; tập 2 dành cho học sinh THPT); sách địa lý 1 tập dùng chung cho cả 2 cấp. Đây là bộ sách thể hiện nhiều cố gắng của nhóm tác giả biên soạn, tuy nhiên vẫn còn những bất cập cần được chỉnh sửa.

Các cuốn sách thuộc chương trình giáo dục địa phương rất cần chỉnh sửa nội dung.

Nhà văn Lê Toán, nguyên Giám đốc Sở VH-TT, cho biết, bản thân ông thấy lo ngại bởi sách Địa lý địa phương Quảng Ninh không chỉ số liệu quá cũ, lạc hậu mà có chỗ định hướng cho học sinh cũng đi ngược lại quan điểm chỉ đạo của tỉnh. Cụ thể, sách ghi cấp phép xuất bản ngày 6-5-2016 và in xong và nộp lưu chiểu vào quý II-2016 nhưng lại đưa ra những số liệu thống kê năm 2009, có khi là 2008, gần nhất cũng vào năm 2010. Hay như nay là năm 2017 mà vẫn còn “định hướng đến năm 2015”? Sách còn có những câu chưa theo kịp chủ trương của tỉnh như: “Ngành công nghiệp giữ vị trí quan trọng nhất”; “Sớm xây dựng Quảng Ninh thành tỉnh công nghiệp hiện đại, du lịch và thương mại phát triển”. “Nếu đưa ra định hướng như thế đối với thế hệ trẻ - những chủ nhân tương lai của vùng đất này thì rất đáng lo ngại” - Nhà văn Lê Toán nêu quan điểm.

Ông Lê Toán bày tỏ: Sách ngữ văn nếu muốn đưa bài thơ chữ Hán khắc trên núi của vua Lê Thánh Tông thì phải lấy tư liệu của nơi đáng tin cậy là Viện Nghiên cứu Hán Nôm. Thêm nữa, văn chương là câu chuyện của tác giả, tác phẩm. Mỗi tác phẩm đều mang dấu ấn cá nhân. Vì thế, sách lấy những đoạn ở trên báo mạng, không ghi tên tác giả để đem dạy cho học sinh là chưa phù hợp và thiếu cẩn trọng.

Chia sẻ quan điểm này, Nhà giáo Ưu tú Hữu Tuân cho biết, sách được soạn bởi 2 người có chuyên môn vững vàng là nhà giáo Trương Quốc Trung và Trần Thuý Hạnh. Tuy nhiên, ông cũng không hiểu nổi tại sao, người soạn sách lại có những chỗ sai không đáng như việc đưa từ cả miền Bắc và Bắc Trung bộ dùng rồi dạy cho học sinh là từ địa phương của Vân Đồn, Tiên Yên, Móng Cái. Hay như có chỗ trích dẫn những câu ca dao, thơ hiện đại rồi gán cho Quảng Ninh mà chưa có căn cứ hay dấu hiệu nhận diện nào là Quảng Ninh; từ ngữ xưng hô ở trong đó được dùng phổ biến chứ không phải là từ địa phương của Quảng Ninh.

Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang, Trưởng Phòng Đào tạo, Đại học Hạ Long cho rằng, ở góc độ nào đó có thể tạm coi những từ đó là từ địa phương nhưng nó lại trùng với không ít tỉnh ở phía Bắc.

Là người viết phần khái quát văn học Quảng Ninh ở sách Địa chí Quảng Ninh, Nhà giáo Ưu tú Hữu Tuân đánh giá: Bài khái quát văn học Quảng Ninh ở sách ngữ văn địa phương khá chung chung, chưa chỉ ra được những đặc điểm nổi bật mà sách cho rằng đây là “một vùng văn học mang tiếng nói nghệ thuật đặc trưng”. Theo ông, khái quát văn học Quảng Ninh phải có sự tiếp nối thế hệ. Rất tiếc, những gương mặt như nhà văn Trần Tâm và nhiều tác giả trẻ sau đó nữa đã không được nhắc đến.

Còn theo Tiến sĩ Hoàng Thị Thu Giang, sách viết như vậy là không sai nhưng chưa tới, vì chưa làm rõ cho học sinh thấy được văn học Quảng Ninh có những đặc trưng gì khác với nơi khác. Còn cần phải diễn giải cụ thể những đặc trưng đó ra. Thêm nữa, những gương mặt tiêu biểu như nhà văn Lý Biên Cương cần phải có sự tôn vinh trong tiểu sử rằng tác giả được giải Nhà nước về văn học nghệ thuật. Và cũng nên chọn dữ liệu là tác phẩm khác để dạy chính thay vì cho học sinh đọc thêm tác phẩm “Giếng đồn” như hiện nay. Giá như, làm được điều đó thì chất lượng bộ sách sẽ được nâng lên rất nhiều, học sinh cũng sẽ hứng thú hơn.

Tương tự, sách lịch sử địa phương cũng có chỗ cần bàn khi viết về chùa Giải Oan và An Kỳ Sinh ở Yên Tử, người soạn sách không dẫn theo một căn cứ lịch sử nào mà dựa vào truyền thuyết và dã sử. Sách lịch sử nhưng người viết liên tục dùng những cụm từ như: “Tương truyền”, “theo truyền thuyết”, “chuyện kể rằng”.

Ông Trương Quốc Tám, chuyên viên Phòng Giáo dục Trung học (Sở GD&ĐT) - đồng tác giả của bộ sách Lịch sử địa phương Quảng Ninh cho biết: Với tinh thần cầu thị, chúng tôi đã ghi ngay ở lời nói đầu rằng: “Tuy có nhiều cố gắng trong quá trình nghiên cứu và biên soạn tài liệu, song chắc chắn không tránh được thiếu sót. Chúng tôi mong nhận được những ý kiến đóng góp để cuốn sách ngày càng hoàn thiện hơn”.

Ông Cầm Thanh Hải, Trưởng Phòng Giáo dục Trung học, giải thích: Để có được bộ sách đó, Sở phải tổ chức nhóm tác giả biên soạn, biên soạn xong lại chuyển xin ý kiến của Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ sau đó mới gửi lên Nhà Xuất bản Giáo dục xin cấp giấy phép xuất bản rồi mới in. Quá trình này có thể mất đến vài năm. Vì thế, rất có thể bộ sách Địa lý địa phương Quảng Ninh ra mắt bạn đọc thì số liệu đã cũ.

Khi phóng viên đề nghị được tiếp xúc với tác giả bộ sách địa lý nêu trên, ông Hải thông tin: “Hiện nay, các tác giả của bộ sách này đều đã nghỉ hưu”. Hai tác giả của bộ sách ngữ văn cũng đã nghỉ hưu. Tuy nhiên, để nâng cao chất lượng bộ sách này, thiết nghĩ Sở GD&ĐT nên mời các tác giả cùng với những giáo viên giỏi, các chuyên gia giáo dục, nhà văn hoá thẩm định chỉnh sửa và tiến hành tái bản.

Phạm Học