Giáo dục về di sản Vịnh Hạ Long: Bắt đầu từ lớp trẻ

Việc đưa nội dung giáo dục về Di sản Vịnh Hạ Long vào trường học lâu nay không còn xa lạ, tuy nhiên để thực hiện chính thức và bài bản hơn, UBND TP Hạ Long đang xây dựng bộ tài liệu “Giáo dục bảo tồn Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long” để đưa vào giảng dạy tại tất cả các trường TH và THCS trên địa bàn kể từ năm học tới. Qua đó tiếp tục nâng cao hiểu biết cho học sinh về các giá trị cảnh quan, địa chất, địa mạo cũng như ý thức, kiến thức... để chung tay bảo vệ, giữ gìn và phát huy giá trị Vịnh Hạ Long.

Học sinh Trường TH&THCS Hùng Thắng tham gia buổi ngoại khóa trên Vịnh Hạ Long do Dự án cơ sở JICA - Dự án Vịnh Hạ Long tổ chức vào tháng 9-2016. Ảnh do nhà trường cung cấp

Từ năm 2002, Trường TH&THCS Hùng Thắng (TP Hạ Long) bắt đầu đưa vào giảng dạy bộ tài liệu “Giáo dục bảo tồn di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long”, do Sở GD-ĐT, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long phối hợp với Chương trình bảo tồn biển và Tổ chức bảo tồn động, thực vật quốc tế biên soạn. Bộ tài liệu này cung cấp những kiến thức cơ bản, để trên cơ sở đó giáo viên thiết kế giáo án và các phương án hoạt động giáo dục về di sản Vịnh Hạ Long phù hợp. Ngay từ khi bước vào lớp 1, học sinh được nghe truyền thuyết về sự ra đời của Vịnh Hạ Long. Học sinh từ lớp 2 đến lớp 5 lần lượt được học về hang động, rừng ngập mặn, san hô, cá, núi đá vôi, du lịch trên vịnh, chất thải và xử lý chất thải...

Mỗi năm học, các em được học từ 7-8 tiết học và tham gia 1 buổi ngoại khóa về Vịnh Hạ Long. Khối THCS có 1 bộ tài liệu được dạy lồng ghép trong các môn học lịch sử, ngữ văn, địa lý, ngoại ngữ... Em Nguyễn Thúy Hằng, lớp 5B, Trường TH&THCS Hùng Thắng, chia sẻ: Tháng 9-2016, em cùng 29 bạn khác của trường được tham gia buổi ngoại khóa trên Vịnh Hạ Long do Dự án cơ sở JICA - Dự án Vịnh Hạ Long tổ chức. Trong chương trình, chúng em đã được các cán bộ đoàn công tác JICA, sinh viên thực tập của Trường Đại học Osaka gợi ý nhận dạng về các loại rác thải, tác hại của rác thải đối với môi trường biển... Chúng em còn được tham quan tàu Hạ Long Xanh QN-8028 chạy bằng nhiên liệu sinh học bảo vệ môi trường. Thông qua các bài học và chương trình ngoại khóa, chúng em càng hiểu hơn ý nghĩa việc bảo vệ môi trường di sản Vịnh Hạ Long, qua đó tuyên truyền việc giữ gìn môi trường Hạ Long tới bạn bè và người thân.

Cô giáo Trần Thị Thu Trà, Phó Hiệu trưởng Trường TH&THCS Hùng Thắng, cho biết: Nhà trường có hơn 50% học sinh là con em của người dân sinh sống hoặc làm việc trên Vịnh Hạ Long. Thông qua các giờ học về di sản này đã giúp các em có những kiến thức nhất định, đồng thời mỗi em sẽ là một sứ giả tuyên truyền về bảo tồn di sản - kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long đến bạn bè, gia đình và cộng đồng. Tuy nhiên, bộ tài liệu này đã được biên soạn cách đây 16 năm. Vì vậy, nhiều thông tin đã quá cũ không còn phù hợp. Bộ sách cũng sử dụng nhiều từ ngữ khó hiểu cần được lược bớt để phù hợp với học sinh cấp tiểu học...

Theo ngành GD-ĐT Hạ Long, thời gian qua, đã có nhiều trường học trên địa bàn thành phố chủ động đưa nội dung về di sản Vịnh Hạ Long vào trường học bằng cách lồng ghép vào các môn học. Ngoài ra, nhiều trường còn tổ chức các chương trình ngoại khóa như vẽ tranh, dọn vệ sinh môi trường, tham quan Vịnh Hạ Long... qua đó góp phần từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. Mặc dù đạt nhiều kết quả tốt, tuy nhiên việc giáo dục bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long cũng chỉ mới thí điểm đưa vào giảng dạy ở một số trường; nhiều trường chưa thật sự quan tâm; một số giáo viên còn thụ động trong việc nghiên cứu, thiết kế nội dung và sưu tầm tư liệu, tranh, ảnh về di sản để sử dụng trong dạy học; chưa có bộ tài liệu hoàn chỉnh trong giảng dạy...

Từ thực tế này, UBND TP Hạ Long đã xây dựng kế hoạch triển khai chương trình giáo dục bảo tồn di sản Vịnh Hạ Long trong trường học. Theo đó, thành phố đã giao cho Phòng GD-ĐT, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long cùng một số cơ quan liên quan xây dựng bộ tài liệu “Giáo dục bảo tồn di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long” để trình Sở GD-ĐT phê duyệt trong tháng 5-2017. Theo đó, sẽ có 2 bộ sách riêng cho khối tiểu học và THCS. Dự kiến, tháng 9-2017, bộ tài liệu được đưa vào giảng dạy. Đồng chí Vũ Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Hạ Long khẳng định, đưa giáo dục di sản Vịnh Hạ Long vào trường học là chương trình bổ ích, trang bị cho học sinh những kiến thức nhất định về di sản. Nhất là khi Vịnh Hạ Long ngày càng thu hút đông du khách, cách ứng xử của mỗi công dân thành phố với du khách cũng là vấn đề cần được giáo dục, đặc biệt là thế hệ trẻ.

Nguyễn Hoa