Bình yên và hy vọng từ Ngôi nhà Ánh Dương

Ngôi nhà Ánh Dương (TP Hạ Long) được thành lập, đi vào hoạt động với mục tiêu trở thành địa chỉ cung cấp dịch vụ hỗ trợ thiết yếu cho phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực giới trên toàn địa bàn tỉnh Quảng Ninh và các tỉnh lân cận. Nỗ lực này được thể hiện ở quy trình hỗ trợ chặt chẽ, cơ sở vật chất đầy đủ, đội ngũ nhân viên chuyên môn và trách nhiệm cao.

Điểm tựa cho nạn nhân bị bạo lực giới

Bước vào Ngôi nhà Ánh Dương, bầu không khí bình lặng, nhẹ nhàng, mang đến cho chúng tôi cảm giác như đang đến thăm một gia đình. Khu phòng khách không quá rộng nhưng rất ấm cúng, được chăm chút tỉ mỉ từ bộ bàn ghế nhỏ, một giá sách kê gọn gàng bên góc phòng, những chậu cây nhỏ chồi, lá xanh non. Khung cửa sổ rộng đón nắng ấm, chiếu sáng cả dãy hành lang dẫn tới dãy các phòng phía sau... Quan trọng nhất là, tại đây có đủ điều kiện về cơ sở vật chất để đón những người phụ nữ, trẻ em gái bị bạo lực giới trong trường hợp khẩn cấp.

Ngôi nhà Ánh Dương chính thức đi vào hoạt động từ cuối tháng 4/2020.

Chị Đỗ Thị Lệ, nhân viên Công tác xã hội của Ngôi nhà Ánh Dương, giới thiệu với chúng tôi: “Nguyên tắc hoạt động hàng đầu của Ngôi nhà Ánh Dương là bảo vệ an toàn cho những phụ nữ, trẻ em gái là nạn nhân của bạo lực giới, khi họ có nhu cầu tạm lánh, chăm sóc tạm thời. Trước hết, mọi thông tin cá nhân được bảo mật tuyệt đối, địa chỉ trụ sở chỉ được cung cấp riêng cho nạn nhân liên hệ với Trung tâm Công tác xã hội tỉnh".

"Mọi dịch vụ đều được cung cấp miễn phí, từ nhu cầu sinh hoạt cơ bản hằng ngày như bộ quần áo, đồ dùng cá nhân, việc ăn uống tắm giặt... cho đến nhu cầu được thăm khám sức khỏe ban đầu, được có người lắng nghe tâm sự mà những nạn nhân khó giãi bày cùng ai. Sự an toàn được thiết lập sẽ giúp họ có được khoảng lặng cần thiết, lấy lại cân bằng tâm lý, sức khỏe để tiếp tục tiếp cận và sử dụng các dịch vụ về y tế, tư vấn tâm lý, tư pháp... tùy theo nhu cầu”. Chị Lệ cho biết thêm.

Ngôi nhà Ánh Dương được bố trí đầy đủ các phòng chức năng tư vấn sức khỏe, hỗ trợ các nạn nhân trên nguyên tắc đảm bảo tôn trọng, bình đẳng và bảo mật thông tin.

Tuy nhiên, việc cung cấp dịch vụ tạm lánh, chăm sóc tạm thời chỉ là bước hỗ trợ khẩn cấp, trong tổng thể quy trình 6 bước hỗ trợ của Ngôi nhà Ánh Dương. Những nhân viên tại đây cũng như toàn Trung tâm Công tác xã hội tỉnh có trách nhiệm phát hiện hoặc tiếp nhận thông tin người bị bạo lực giới qua tất cả các kênh thông tin. Như là qua người dân báo tin, chính quyền địa phương chuyển gửi, qua mạng website, fanpage của Ngôi nhà Ánh Dương... Phát huy hiệu quả khá tốt trong thời gian qua phải nói tới tổng đài tư vấn miễn phí 18001769 của Ngôi nhà Ánh Dương.

Anh Nguyễn Xuân Huy cũng là một nhân viên tại Ngôi nhà Ánh Dương, đảm nhiệm công việc trực tổng đài miễn phí 18001769. Hôm nay, khi đồng hồ báo đã gần 17 giờ 15 phút, anh mới tắt máy tính của mình tại cơ quan để trở về nhà. Tuy nhiên như thường lệ, công việc trong ngày của anh sẽ không có lúc kết thúc, bởi toàn bộ những cuộc gọi về số điện thoại đường dây nóng sẽ tiếp tục được cài đặt để tự động kết nối vào máy điện thoại di động của anh.

Như vậy, sẽ không có bất kỳ cuộc gọi cầu cứu hay yêu cầu được tư vấn nào bị bỏ lỡ, dù cho là ngoài giờ hành chính, lúc nửa đêm, sáng sớm. Mọi nhân viên khác của Ngôi nhà Ánh Dương cũng vậy, làm nhiệm vụ với tinh thần trực 24/24, sẵn sàng như một “người bạn” có đủ uy tín, trình độ để lắng nghe và hỗ trợ tư vấn các nạn nhân bạo lực giới kết nối tới đây.

Nhân viên tổng đài tư vấn của Ngôi nhà Ánh Dương trực tiếp nhận thông tin 24/24 nhằm hỗ trợ tốt nhất cho phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực giới.

Mỗi trường trường hợp cụ thể khi đã kết nối tới Ngôi nhà Ánh Dương đều sẽ được hỗ trợ theo kế hoạch riêng phù hợp nhất. Cả trong trường hợp không có nhu cầu tạm lánh, phụ nữ và trẻ em gái vẫn được hỗ trợ miễn phí các dịch vụ tư vấn, tham vấn tâm lý, chăm sóc sức khỏe ban đầu, tư vấn tư pháp... trên cơ sở tiếp nhận, xử lý thông tin ban đầu, đánh giá sơ bộ mức độ rủi ro và nhu cầu của mỗi nạn nhân bạo lực giới.

Với những người đã tin tưởng, lựa chọn tìm đến Ngôi nhà Ánh Dương, sẽ được hỗ trợ miễn phí về kiểm tra y tế và thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu. Nếu phát hiện những tổn thương nghiêm trọng mà không đáp ứng điều kiện chăm sóc tại chỗ thì thông tin có phương án thực hiện các thủ tục chuyển tuyến và hỗ trợ theo quy định. Các nạn nhân cũng được tư vấn để ổn định tâm lý, cung cấp kỹ năng sống, hỗ trợ về lĩnh vực tư pháp và hành pháp...

Trong trường hợp cần thiết, Ngôi nhà Ánh Dương cũng sẽ phối hợp, kết nối với các phòng, ban, đơn vị liên quan để hỗ trợ cho các nạn nhân bị tổn thương nghiêm trọng về thể chất và sức khỏe tâm thần; cần thu thập chứng cứ, truy tố hình sự đối với người gây bạo lực; là người cao tuổi, không còn nơi nương tựa; không có công việc, nghề nghiệp; hoặc là nạn nhân của mua bán người...

1 điểm, 1 đầu mối

Cuối tháng 10/2020, Đoàn công tác Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tại Việt Nam, Quỹ Dân số Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam (UNFPA) và Bộ LĐ-TB&XH đã làm việc tại Quảng Ninh về việc triển khai các hoạt động của Dự án xây dựng mô hình hỗ trợ phòng, chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái Việt Nam. Mà cụ thể Ngôi nhà Ánh Dương là hợp phần nằm trong dự án này nhằm góp phần thực hiện thành công Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2011-2020 tại Việt Nam.

Đoàn công tác của KOICA, UNFPA và Bộ LĐ-TB&XH nắm tình hình triển khai Dự án tại Quảng Ninh, tháng 10/2020. Ảnh: Tôn Vũ

Tại buổi làm việc, các đại biểu đều chung nhận định, ưu điểm nổi bật trong hoạt động của Ngôi nhà Ánh Dương chính là cách làm “1 điểm, 1 đầu mối”. Tức là khi phụ nữ và trẻ em gái là nạn nhân của bạo lực giới và có nhu cầu được hỗ trợ, họ chỉ cần thông qua việc kết nối tới Ngôi nhà Ánh Dương để làm đầu mối thực hiện tất cả các khâu của quy trình hỗ trợ, can thiệp, xử lý.

Ở đó, các cơ quan có trách nhiệm sẽ cùng “ngồi lại”, cùng lắng nghe nạn nhân trình bày vấn đề của họ 1 lần duy nhất. Từ đó có sự bàn bạc nhiều lần, xây dựng được phương án phối hợp hỗ trợ phù hợp. Như vậy, nạn nhân không phải nhớ lại, nhắc lại nhiều lần chuyện đau lòng, khủng khiếp đã phải chịu đựng, tránh lặp lại tổn thương tâm lý. Cũng qua đó sẽ góp phần nâng cao hiệu quả, rút ngắn tiến độ, xác định rõ ràng trách nhiệm hỗ trợ đến cùng vụ việc.

Chị Đỗ Thị Lệ, nhân viên Công tác xã hội của Ngôi nhà Ánh Dương, cho biết thêm: Cũng nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, việc hỗ trợ nạn nhân bạo lực giới cũng sẽ được tiến hành lâu dài, tháo gỡ triệt để vấn đề mà mỗi trường hợp gặp phải. Đó là việc từng bước tư vấn, tham vấn để thay đổi nếp nghĩ đã ăn sâu của không ít chị em, đến mức người phụ nữ chấp nhận hy sinh, thiệt thòi và mất bình đẳng ngay trong chính ngôi nhà của mình, rằng “chuyện trong nhà đóng cửa bảo nhau”, hay “xấu chàng hổ ai”...

Ngoài ra còn có những buổi cung cấp kiến thức, kỹ năng cho các chị em để có thể vừa phòng ngừa tốt, vừa bảo vệ mình tốt; có cơ hội học nghề, tìm kiếm việc làm, bứt ra khỏi cuộc sống bế tắc cũ; tự tin làm chủ kinh tế, lao động sản xuất, làm giàu chính đáng...

Nhân viên công tác xã hội trực làm việc 24/7 tại Ngôi nhà Ánh Dương.

Hiệu quả hoạt động của Ngôi nhà Ánh Dương đã được chứng minh bằng những con số thống kê cụ thể. Từ khi chính thức đi vào hoạt động vào tháng 4/2020 đến nay, đã có gần 1.300 cuộc điện thoại gọi tới tổng đài miễn phí 18001769 để được tư vấn, tham vấn. Trong đó có gần 200 cuộc liên quan đến bình đẳng giới. Ngoài ra còn rất nhiều trường hợp bị bạo lực giới khác được giúp đỡ, tư vấn qua fanpage, website và trực tiếp tại văn phòng của Ngôi nhà Ánh Dương.

Nguyên tắc hoạt động hàng đầu được xác định là: Phải lấy nạn nhân làm trung tâm, nạn nhân được đối xử tôn trọng, bình đẳng, đảm bảo yếu tố bảo mật về thông tin. Như vậy, việc mở cửa Ngôi nhà Ánh Dương sẽ là nền tảng quan trọng, đóng góp hiệu quả vào nỗ lực chung trong việc ngăn ngừa, ứng phó hiệu quả với bạo lực phụ nữ và trẻ em gái tại Việt Nam về lâu dài.

Hoàng Giang