Đột phá trong huy động nguồn lực đầu tư xây dựng thiết chế văn hóa

Những năm trở lại đây, Quảng Ninh luôn được đánh giá là điểm sáng của cả nước trong việc huy động hiệu quả được các nguồn lực đầu tư để phát triển. Tỉnh không chỉ đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông đồng bộ, các công trình, dự án mang tính động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, mà việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao (VHTT) cũng có những bước đột phá quan trọng. Đến nay, hệ thống thiết chế VHTT trong tỉnh đã và đang dần hoàn thiện về số lượng cũng như chất lượng hoạt động. Qua đó, góp phần không ngừng nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho nhân dân.

Đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân

Tại nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9/6/2014, Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, Đảng ta xác định mục tiêu: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.

Bảo tàng Quảng Ninh là điểm đến thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Ảnh: Minh Đức

Nhận thức được vai trò quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển kinh tế và xã hội, thời gian qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã đặc biệt quan tâm đến công tác hoàn thiện xây dựng hệ thống thiết chế VHTT trên địa bàn tỉnh, tạo sự chuyển biến đồng bộ từ tỉnh tới cơ sở, bảo đảm xây dựng và phát triển văn hóa, con người trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

Trong những năm qua, tỉnh đã ban hành nhiều nghị quyết, chương trình nhằm nâng cao hiệu quả, xây dựng, quản lý và tổ chức hoạt động của các thiết chế VHTT như: Nghị quyết số 11-NQ/TU, ngày 9/3/2018 của Tỉnh ủy “Về xây dựng và phát triển văn hóa con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững” (gọi tắt là Nghị quyết số 11-NQ/TU); Chương trình hành động số 105/Ctr-UBND ngày 2/8/2018 của UBND tỉnh “Xác định các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể nhằm xây dựng và phát triển văn hóa con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”; Kế hoạch số 29/KH-UBND, ngày 13/2/2018 của UBND tỉnh “Về việc đầu tư, quản lý, khai thác và sử dụng thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020”...

Người dân tập luyện thể dục với các dụng cụ được lắp đặt tại tuyến đường bao biển Bãi Cháy (TP Hạ Long)

Các chủ trương, nghị quyết đi vào cuộc sống, được cụ thể hóa bằng nhiều công trình, phần việc thiết thực phục vụ nhiệm vụ phát triển văn hóa nói chung. Như tại TP Hạ Long, hình ảnh mọi người hăng say tập luyện thể dục, thể thao với hệ thống dụng cụ được trang bị đầy đủ tại các công viên, dọc tuyến đường bao biển khu vực phường Hồng Hà, Hồng Hải, Bãi Cháy... mỗi buổi sáng, chiều hằng ngày đã trở nên quen thuộc với người dân và du khách. Từ người cao tuổi đến các thanh, thiếu nhi, mỗi người đều lựa chọn cho mình một dụng cụ phù hợp, vừa tập luyện vừa trò chuyện, tạo nên không khí vui vẻ, gần gũi.

Ông Vũ Văn Thu, khu 6, phường Bãi Cháy (TP Hạ Long), chia sẻ: Trước đây, mọi người thường chỉ đi bộ, đạp xe đạp nhưng từ khi được UBND phường xã hội hóa lắp đặt các dụng cụ thể thao dọc tuyến đường bao biển này mọi người rất ủng hộ, không khí tập luyện lúc nào cũng sôi nổi. Có gia đình từ ông bà, con cháu đều đến tập, không chỉ cùng nhau rèn luyện tăng cường sức khỏe mà còn tạo thêm những giây phút gắn kết tình cảm trong gia đình, cộng đồng, xây dựng nếp sống văn minh hơn.

Đây chỉ là một ví dụ rất nhỏ trong việc huy động các nguồn lực đầu tư thiết chế VHTT tại cơ sở đã mang đến những chuyển biến tích cực trong đời sống văn hóa của người dân. Hiện nay, nhiều địa phương trong tỉnh có trung tâm VHTT, nhà luyện tập, thi đấu thể thao. Toàn tỉnh có 44 sân vận động; 45 nhà thi đấu đa năng; 350 sân bóng đá, trên 200 sân quần vợt, hàng nghìn sân bóng chuyền và sân cầu lông... do Nhà nước đầu tư một phần kinh phí và nhân dân tự đóng góp, vận động xây dựng với mức đầu tư hàng chục tỷ đồng.

Thi đấu bóng chuyền tại Nhà thi đấu đa năng 5.000 chỗ (phường Đại Yên, TP Hạ Long). Ảnh: Nguyễn Duy

Đặc biệt, trong những năm gần đây, tỉnh đã thu hút nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư xây dựng, quản lý, kinh doanh các thiết chế VHTT, vui chơi giải trí có quy mô lớn. Điển hình: Sân golf Tuần Châu, FLC, Vĩnh Thuận; các công trình VHTT của Công ty TNHH Hà Lan (TX Đông Triều), Khu thể thao Bắc cầu Sông Chanh (TX Quảng Yên), các trung tâm VHTT của ngành Than như: Nhà thi đấu, sân vận động của Công ty Than Mạo Khê - TKV, Công ty CP Than Hà Tu - Vinacomin, Công ty CP Than Núi Béo - Vinacomin...

Trên địa bàn toàn tỉnh có trên 100 cơ sở hoạt động thể thao do tư nhân đầu tư, thành lập (tập trung vào các mô hình thể thao như: Sân bóng cỏ nhân tạo mini, phòng tập gym, CLB cầu lông, bóng bàn, quần vợt, bể bơi thông minh...) có hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, đáp ứng cho hàng trăm người luyện tập cùng lúc.

Không chỉ riêng trong lĩnh vực thể thao, nhiều công trình văn hóa được xây dựng và đưa vào hoạt động trên địa bàn tỉnh đã phát huy hiệu quả cao, trở thành những công trình văn hóa tiêu biểu của Việt Nam như: Cung quy hoạch, hội chợ và triển lãm tỉnh, Quảng trường 30/10, Thư viện, Bảo tàng Quảng Ninh, Cung văn hóa thanh thiếu nhi tỉnh Quảng Ninh, Trung tâm văn hóa, thể thao vùng Đông Bắc...

Đoàn thanh niên Quảng Tây (Trung Quốc) tham quan Công trình Cung quy hoạch, hội chợ và triển lãm tỉnh trong khuôn khổ chương trình giao lưu hữu nghị thanh niên Quảng Ninh (Việt Nam) - Quảng Tây (Trung Quốc) năm 2018.

Bà Bùi Thị Vân Anh, Giám đốc Cung Văn hóa thanh thiếu nhi tỉnh, chia sẻ: Cung Văn hóa thanh thiếu nhi Quảng Ninh hiện là một trong những Cung hiện đại bậc nhất của cả nước. Từ khi khánh thành và đưa vào sử dụng từ đầu năm 2019, số lượng các lớp học năng khiếu được mở tăng 30% so với mọi năm thu hút đông đảo học sinh đến học tập, rèn luyện. Với quy mô và sự đầu tư cơ sở vật chất khang trang, đồng bộ, tiện nghi, Cung Văn hóa thanh thiếu nhi không chỉ đáp ứng phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu vui chơi, học tập các môn năng khiếu nghệ thuật, thể thao, rèn luyện kỹ năng sống cho thanh thiếu nhi mà còn trở thành địa điểm tổ chức nhiều sự kiện văn hóa quan trọng của tỉnh.

Tính đến hết năm 2019, toàn tỉnh có 58/177 xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa, 80/177 xã, phường thành lập Trung tâm VHTT; 1.530/1.543 thôn, bản, khu phố trên địa bàn tỉnh có nhà văn hóa, trong đó 911 nhà được đầu tư xây mới cơ bản đạt chuẩn... Từ đây, cơ bản đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ văn hóa, văn nghệ, thể thao của nhân dân địa phương.

Toàn cảnh Cung Văn hóa thanh thiếu nhi tỉnh. Ảnh: Đỗ Phương

Nâng cao chất lượng quản lý, khai thác và sử dụng

Để có hàng loạt công trình hiệu quả như vậy, những năm qua, tỉnh đã dành nguồn lực thỏa đáng tương xứng với mức tăng thu ngân sách của tỉnh, cùng với nguồn lực rất lớn được huy động từ người dân, doanh nghiệp trên địa bàn.

Theo thống kê, tổng số vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách tỉnh bố trí cho các dự án đầu tư thuộc lĩnh vực văn hóa thể thao trong 5 năm qua đạt gần 3.900 tỷ đồng, chiếm 6% trên tổng vốn đầu tư công trên địa bàn tỉnh. Sau khi Nghị quyết số 11-NQ/TU của Tỉnh ủy được ban hành, tỉnh đã dành gần 900 tỷ đồng từ ngân sách để đầu tư cho văn hóa.

Trên cơ sở đó, các địa phương đều quy hoạch, bố trí quỹ đất, và đẩy mạnh đầu tư xây dựng các thiết chế VHTT. Cũng thông qua các chính sách ưu đãi về đất đai, về thuế, về cấp phép hoạt động đã khuyến khích cá nhân, doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, xã hội tham gia xây dựng cơ sở vật chất cho văn hoá, thể dục thể thao. Điển hình như: Công ty TNHH Hà Lan (TX Đông Triều) với tổng số vốn đầu tư 250 tỷ đồng. Khu Vui chơi Thanh Thiếu niên Bắc cầu Sông Chanh (TX Quảng Yên) đầu tư 16 tỷ đồng. Công ty CPĐT Ngôi sao xanh đầu tư khu vui chơi tại TP Cẩm Phả với mức đầu tư trên 30 tỷ đồng...

Công viên mỏ Mạo Khê do Công ty Than Mạo Khê - TKV đầu tư xây dựng phục vụ nhu cầu vui chơi, rèn luyện thể dục thể thao cho công nhân và người dân địa phương.

Từ đây, việc tổ chức hoạt động VHTT ngày càng phong phú, tạo môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh cho nhân dân. Đơn cử, các đơn vị như Trung tâm Văn hóa và Điện ảnh, Đoàn Nghệ thuật Quảng Ninh có hơn 300 buổi biểu diễn, chiếu phim phục vụ nhân dân trong toàn tỉnh đặc biệt là vùng sâu vùng xa, biên giới hải đảo. Thư viện tỉnh hàng năm số thẻ bạn đọc và lượt sách luân chuyển ngày càng nhiều hơn. Năm 2016 là 2.482 thẻ đến năm 2019 là 26.000 thẻ. Bảo tàng tỉnh có lượt khách tham quan và doanh thu tăng liên tục qua các năm. Năm 2019 đạt 367.000 lượt tham quan với tổng thu phí đạt trên 10,3 tỷ đồng, cao gấp 5 lần tổng thu phí năm 2016.

Cùng với đó, hệ thống văn hóa cấp huyện, xã cũng phát huy hiệu quả với các hội diễn nghệ thuật quần chúng, liên hoan tiếng hát khu dân cư, ngày hội văn hóa thể thao các dân tộc, đại hội thể dục thể thao được tổ chức hằng năm, thu hút đông đảo các thành phần, lứa tuổi tham gia hoạt động.

Những thành tựu trong phát triển VHTT nói chung, đầu tư xây dựng thiết chế VHTT nói riêng trong thời gian qua chính là động lực, là nền tảng quan trọng để tỉnh thực hiện thành công Nghị quyết 11-NQ/TU của Tỉnh ủy, không ngừng góp phần thúc đẩy sự phát triển của tỉnh - một trung tâm văn hóa, du lịch, dịch vụ hàng đầu của đất nước.

Thành viên CLB Bóng chuyền hơi của Hội NCT phường Giếng Đáy (TP Hạ Long) duy trì tập luyện mỗi ngày.

Trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện điều chỉnh quy hoạch phát triển sự nghiệp văn hóa, thể dục thể thao Quảng Ninh đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Trong đó, tập trung ban hành các chính sách kịp thời về đầu tư cũng như kinh phí tổ chức hoạt động để phát huy tốt hệ thống thiết chế VHTT từ cấp tỉnh đến cơ sở.

Đối với các thiết chế VHTT cấp cơ sở thôn/khu chú trọng cải tạo, nâng cấp và mở rộng quy mô đối với các công trình đã xây dựng; đầu tư 100% kinh phí xây mới Nhà Văn hóa thôn, bản vùng miền núi, biên giới, vùng sâu, xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên cho Nhà Văn hóa - Khu thể thao cấp thôn/khu. Đồng thời, đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động VHTT tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người dân tham gia đầu tư, sáng tạo, hoạt động và hưởng thụ văn hóa thể thao; khuyến khích và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các ngành, đoàn thể, tổ chức, các thành phần kinh tế trong và ngoài nước đầu tư phát triển VHTT vào các ngành, nghề, lĩnh vực VHTT cho phép.

Bằng nhiều cách làm sáng tạo, linh hoạt, đặc biệt là huy động sự vào cuộc tích cực của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân, đến thời điểm này, Quảng Ninh đã có hệ thống thiết chế VHTT rất đa dạng, phong phú. Qua đó, đưa phong trào VHTT của tỉnh phát triển mạnh mẽ, xứng tầm, góp phần nâng cao đời sống tinh thần, thắt chặt hơn tinh thần đoàn kết trong cộng đồng dân cư và thúc đẩy các hoạt động kinh tế, xã hội của địa phương.

Nguyễn Dung

[links()]