Đối phó với trầm cảm sau sinh

Thường xuyên cảm thấy buồn chán, bi quan, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ, có hành vi tự làm tổn thương bản thân hoặc con, thậm chí có những người hoang tưởng, làm hại chính con mình... là những triệu chứng trầm cảm của không ít phụ nữ sau sinh.

Ca phẫu thuật sinh con an toàn tại Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh.

Sau khi sinh con được 4 tuần, chị H (TP Hạ Long) có biểu hiện ít ngủ, cảm giác mệt mỏi, buồn chán, bi quan và… muốn chết, nên được người nhà đưa vào điều trị tại Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần Quảng Ninh. Tại đây, chị H được chẩn đoán bị trầm cảm nặng, không có loạn thần. Sau 2 tuần điều trị thuốc, kết hợp chế độ dinh dưỡng phù hợp, được an ủi, động viên, sức khỏe và tinh thần của chị H dần ổn định, được ra viện.

Hằng năm, các y, bác sĩ tại Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần Quảng Ninh khám, điều trị cho khoảng 8.000 người mắc bệnh trầm cảm, trong đó có nhiều trường hợp phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh.

Bởi khi ở giai đoạn sinh đẻ, phụ nữ có rất nhiều thay đổi tâm lý và sinh học rõ ràng. Theo một thống kê công bố gần đây, tỷ lệ phụ nữ sau sinh bị trầm cảm chiếm khoảng 15% trong 3 tháng đầu và 15-25% trong 12 tháng sau sinh.

Nhân viên y tế Bệnh viện Sản Nhi Quảng Ninh hướng dẫn bà mẹ cho con bú đúng cách.

Bác sĩ Vũ Minh Hạnh, Phó Giám đốc Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần Quảng Ninh, cho biết: Sau khi sinh con, cơ thể người phụ nữ thường có những sự thay đổi đột ngột về nội tiết do giảm đột ngột estrogen, progestrogen và hormon tuyến giáp nên dễ dẫn đến cảm giác mệt mỏi, trầm cảm. Ngoài ra, thể tích máu, hệ miễn dịch, huyết áp và chuyển hóa lúc này cũng biến đổi nên dẫn đến những bất ổn về cảm xúc.

Bệnh lý trầm cảm sau sinh sẽ càng trở nên trầm trọng nếu thời điểm sau sinh, người mẹ gặp khó khăn trong việc chăm sóc trẻ, mâu thuẫn gia đình, vấn đề tài chính, thiếu sự giúp đỡ của người thân. Nhiều bà mẹ cảm thấy căng thẳng, mất ngủ, lo lắng về khả năng chăm sóc con, từ đó cảm thấy mất hứng thú sống và mất kiểm soát cuộc sống bản thân.

Trầm cảm sau sinh có biểu hiện nổi bật là bệnh nhân cảm thấy buồn bã, khóc lóc, mất hứng thú; mệt mỏi, suy nhược, mất sinh lực và thay đổi cảm giác ngon miệng; mất ngủ, dễ thức giấc, thường ngồi hoặc nằm một chỗ. Bệnh nhân cảm thấy tủi thân, tuyệt vọng; không quan tâm gắn bó với con mình, không chăm sóc con, cho rằng mình không có khả năng chăm sóc cho bản thân và con mình, sợ làm tổn hại.

Đôi khi, họ lại cảm thấy bị chồng, gia đình, bạn bè bỏ rơi. Bệnh nhân bực tức, hay cáu giận, hoảng sợ, cảm thấy mất hứng thú tình dục, xa lánh chồng. Trường hợp nặng có những biểu hiện loạn thần như hoang tưởng bị tội, ảo thanh xui khiến, có ý nghĩ tự sát, có hành vi nguy hại đến bản thân và đứa trẻ.

Bác sĩ Bệnh viện Bảo vệ sức khỏe tâm thần Quảng Ninh tư vấn cho bệnh nhân trầm cảm.

"Trầm cảm ở phụ nữ sau sinh có thể điều trị hiệu quả được, quan trọng là phát hiện và điều trị sớm. Các biện pháp như liệu pháp hành vi nhận thức hay liệu pháp giao tiếp, luyện tập thư giãn, tập hít thở sâu, tập yoga sẽ giúp ích trong trị liệu. Việc dùng thuốc chống trầm cảm, có thể kết hợp với thuốc an thần kinh nếu có triệu chứng loạn thần kèm theo là rất cần thiết. Đồng thời, duy trì chế độ dinh dưỡng tốt, cần bổ sung vitamin B6 hoặc vitamin tổng hợp trong khẩu phần ăn hàng ngày. Cần sự hỗ trợ, quan tâm của người thân khi phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Thai phụ bị trầm cảm cần nghỉ ngơi nhiều, tránh thức khuya bởi mệt mỏi sẽ làm cho bệnh trầm trọng hơn". - Bác sĩ Hạnh cho biết thêm.

Tầm soát các trường hợp trầm cảm trong thời kỳ mang thai và các trường hợp có tiền sử liên quan đến trầm cảm trước đó là việc làm rất quan trọng. Một trong những phương pháp chẩn đoán người mẹ có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh là thang điểm Edinburgh gồm 10 câu hỏi, nếu số điểm trên 13, người mẹ có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh. Khi phát hiện người mẹ sau sinh có dấu hiệu bất thường về tâm lý, gia đình cần cân nhắc việc đưa họ tới khám bác sĩ chuyên khoa. Việc điều trị càng sớm sẽ càng đạt được hiệu quả cao.

Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ, mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ, cảm xúc và thể chất của đứa trẻ. Vì vậy, phụ nữ trong thời kỳ sinh đẻ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng, cũng như nhận được sự quan tâm, chia sẻ từ người thân.

Nguyễn Hoa

[links()]