Cựu tù nhân Quảng Ninh ngày ấy – bây giờ

Chiến tranh đã lùi xa, nhưng tinh thần đấu tranh anh dũng, hào hùng trong thời kỳ đạn bom ác liệt của những người chiến sĩ cách mạng Việt Nam qua hai cuộc kháng chiến vĩ đại vẫn luôn trường tồn với thời gian. Từ mảnh đất vùng mỏ Quảng Ninh anh hùng, hàng trăm thanh niên, chiến sĩ đã xung phong lên đường cống hiến cả tuổi xuân cho đất nước.

Chính từ trong gian khổ, hy sinh ấy hình ảnh về những chiến sĩ cách mạng bị giam cầm tại khắp các nhà tù từ Bắc vào Nam, bị đòn roi tra tấn bạo tàn của địch nhưng vẫn giữ một lòng trung thành với Đảng, quyết bảo vệ cách mạng đã trở thành những tượng đài đẹp đẽ, tô thắm truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc.

Sáng mãi truyền thống kiên trung, bất khuất

Giữa những ngày tháng 7 tri ân, cảm xúc bùi ngùi, xúc động, biết ơn như thêm dâng trào tại buổi gặp mặt của trên 150 chiến sĩ cách mạng Quảng Ninh từng bị địch bắt, tù đày qua 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của dân tộc diễn ra vào ngày 16/7 vừa qua tại TP Hạ Long (còn khoảng 150 cựu tù nhân do tuổi cao, sức yếu không thể tham dự). Lần đầu tiên, sau rất nhiều năm, Ban Liên lạc chiến sĩ cách mạng bị địch bắt tù đày tỉnh Quảng Ninh đã tập hợp, đón tất cả các cựu tù nhân đã từng bị giam cầm tại khắp các nhà tù từ Bắc vào Nam đang sinh sống trên địa bàn tỉnh trở về gặp mặt, đoàn tụ trong tình cảm đồng chí, đồng đội nồng ấm, gắn bó, đùm bọc, chở che. Các chiến sĩ cùng ôn lại những ngày tháng sống, chiến đấu hào hùng và bi tráng trong nhà tù đế quốc, cùng tưởng nhớ về những đồng đội đã anh dũng hy sinh...

Nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng đoàn chiến sĩ tù cộng sản Quảng Ninh trở lại thăm nhà tù Phú Quốc năm 2017. Ảnh: Ông Trần Văn Hiển cung cấp.

Mỗi cựu tù nhân một câu chuyện, một ký ức riêng nơi nhà tù Côn Đảo, Phú Quốc, Hỏa Lò,... song điểm chung của những câu chuyện ấy vẫn là tinh thần bất khuất, kiên trung, là tình yêu nước nồng nàn, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì độc lập dân tộc. Trong những năm tháng kháng chiến, để chống lại chế độ nhà tù hà khắc, những người tù cộng sản không những phải vượt qua những đòn tra tấn tàn bạo, thủ đoạn chiến tranh tâm lý nham hiểm của kẻ thù mà còn phát huy trí sáng tạo, tinh thần lạc quan, biến nhà tù thành trường học chính trị, học văn hóa, học nghề và tổ chức cuộc sống để tiếp tục chiến đấu. Các tổ chức đảng, đoàn, hội đồng hương trong các nhà tù cũng hoạt động tích cực, đoàn kết giúp những người tù vượt qua đau đớn về thể xác và tinh thần. Dưới sự lãnh đạo khéo léo của chi bộ Đảng trong các nhà tù, các chiến sĩ cách mạng đã đoàn kết thành một khối vững chắc, thực hiện nhiều hình thức đấu tranh như tuyệt thực, chống chào cờ địch, chống hô khẩu hiệu phản cách mạng, đấu tranh trực tiếp với bọn cai ngục.

Ông Phạm Hùng, chiến sĩ tù đày tại huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng từ năm 1966-1968, bồi hồi chia sẻ: So với nhiều anh em chiến sĩ bị tù đày, có lẽ tôi cũng có nhiều may mắn hơn do thời gian bị giam cầm không lâu. Nhưng những ngày tháng giam cầm thử thách khắc nghiệt ấy đối với mỗi chúng tôi sẽ là những ký ức sống mãi. Mỗi người chiến sĩ cách mạng bị giam giữ nơi ngục tù giống như thép được tôi luyện trong lửa đỏ. Càng bị địch tra tấn dã man về thể xác và tinh thần càng hun đúc thêm ý chí, niềm tin cho chúng tôi quyết giữ trọn phẩm chất của người chiến sĩ, lòng tự trọng, lòng trung thành, tin tưởng tuyệt đối vào sự thắng lợi của cách mạng.

Sống sót trở về từ những trận chiến ác liệt, từ những ngục tù với tên gọi “địa ngục trần gian”, mang trên mình những vết thương hằn sâu chẳng thể xóa nhòa, những cơn đau nhức nhối đi cùng năm tháng, song có lẽ những chiến sĩ cách mạng kiên trung vẫn luôn tự hào về lựa chọn cống hiến của mình. Để hôm nay, mọi người được cùng nhau trở về đây tụ họp, cùng nhắc nhớ nhau về một thời hoa lửa, một thời gắn bó cùng nhau viết lên bản trường ca bất khuất không thể nào quên.

Trở về với cuộc sống đời thường

Chính từ những năm tháng trong lao tù, tổ chức Đảng vẫn được hoạt động bền bỉ, vững chãi đã biến nhà tù thành trường học cách mạng, trở thành cái nôi đào tạo học vấn, trình độ chính trị, rèn luyện đạo đức cách mạng cho lớp lớp chiến sĩ. Nhờ đó, khi trở về nhiều chiến sĩ cách mạng bị tù đày nói chung và của Quảng Ninh nói riêng đã có cơ hội được Đảng lựa chọn, đào tạo nâng cao trình độ, phân công về công tác tại nhiều đơn vị, cơ quan, đoàn thể, nhà máy xí nghiệp, tiếp tục cống hiến trí lực cho công cuộc khôi phục và xây dựng quê hương đất mỏ giàu đẹp.

Ông Phạm Hùng, chiến sĩ bị tù đày tại huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng từ khi nghỉ hưu thường dành thời gian sáng tác những vần thơ về tình đồng chí, đồng đội, về ký ức những ngày kháng chiến gian khổ, anh dũng. Ảnh: Nguyễn Dung

Trong đó, nhiều đồng chí đã trở thành cán bộ, lãnh đạo quản lý đứng đầu của tỉnh như: Đồng chí Nguyễn Thọ Chân từng bị giam tại nhà tù Hỏa Lò và Côn Đảo đã giữ cương vị Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh đầu tiên năm 1965; đồng chí Nguyễn Đức Tâm, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh từ năm 1969-1980; đồng chí Vũ Đà, nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh.... Bên cạnh đó, còn rất nhiều đồng chí phát huy được năng lực, trí tuệ trên các lĩnh vực công tác về quản lý kinh tế, khoa học kỹ thuật, văn học nghệ thuật, nêu gương đi đầu trong xây dựng nếp sống văn hóa văn minh tại cộng đồng, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, đoàn thể tại khu phố, địa phương...

Đã hơn 10 năm nay, người dân ở khu phố 3 và ở phường Cao Thắng cũng đã quen với hình ảnh ông Trần Văn Hiển, người từng đảm nhận nhiều cương vị Phó bí thư, Bí thư chi bộ khu phố 3, Chủ tịch Hội nạn nhân chất độc da cam/đioxin phường, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh phường, vẫn ngày ngày miệt mài góp sức cho những nhiệm vụ chính trị của địa phương. Chi bộ Khu phố 3 nhiều năm giữ vững danh hiệu chi bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ, khu phố văn hóa với nhiều phong trào, hoạt động văn nghệ, thể thao, nhân đạo, từ thiện đi đầu toàn phường.

Ông Trần Văn Hiển (bên phải), chiến sĩ tù đày tại Phú Quốc, tích cực tham gia công tác xã hội sau khi nghỉ hưu. Trong ảnh: Ông Trần Văn Hiển hỏi thăm hội viên Hội nạn nhân chất độc da cam/đioxin phường Cao Thắng. Ảnh: Nguyễn Dung

Ông Trần Văn Hiển, bộc bạch: Tôi trước bị giam tại nhà tù Phú Quốc. Tham gia kháng chiến trở về, bản thân mang trong mình chất độc da cam với di chứng để lại ảnh hưởng đến một người con trong gia đình. Công việc gia đình cũng bận rộn song tôi cố gắng dành thời gian tham gia công tác Hội, coi đó là cơ hội để gặp gỡ, gần gũi, động viên anh em đồng đội vượt qua khó khăn. Thời gian qua, tổ chức Hội nạn nhân chất độc da cam/đioxin phường cũng đã huy động các nguồn xã hội hóa hỗ trợ giúp đỡ 4 gia đình hội viên sửa chữa nhà ở, tạo nguồn kinh phí để thăm hỏi, động viên anh em lúc ốm đau, bệnh tật.

Dù ở thời chiến hay thời bình, những người chiến sĩ cách mạng, cựu tù nhân vẫn giữ vẹn nguyên tinh thần cống hiến. Qua đó, muốn gửi gắm, nhắn nhủ, giáo dục thế hệ trẻ không ngừng phấn đấu, noi gương, tiếp bước thế hệ cha anh trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng Tổ quốc hôm nay.

Nguyễn Dung

[links()]