Cần nâng cao hiệu quả phân luồng học sinh sau THCS

Những năm gần đây, tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng, sinh viên tốt nghiệp đại học ra trường không tìm được việc làm là chuyện phổ biến. Một trong những nguyên nhân được xác định là do các em chưa lựa chọn đúng ngành, nghề theo khả năng của mình. Do vậy, định hướng nghề sớm, phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS được xem là chủ trương đúng đắn, cần triển khai rộng rãi.

Chương trình Tư vấn mùa thi, định hướng nghề nghiệp năm 2019 do Tỉnh Đoàn phối hợp với các đơn vị, trường học tổ chức thực hiện.

Nghịch lý... liên thông ngược!

Học hết phổ thông, Nguyễn Văn Tiến (SN 1990, quê ở Hải Dương) thi đỗ vào Khoa Kỹ thuật hóa học, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội. Tưởng rằng sau khi tốt nghiệp, Tiến sẽ có một tương lai sáng sủa với tấm bằng của một trường đại học danh tiếng, nhưng sau nhiều năm loay hoay ổn định cuộc sống bằng những công việc sát với chuyên ngành học, đều không thể duy trì vì lí do “không phù hợp với sở thích”, Tiến quyết định theo học ngành Kỹ thuật điện tại Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh.

Nguyễn Văn Tiến bộc bạch: Trước đây, khi đăng ký thi đại học, tôi chưa thể nghĩ được công việc tương lai. Đến khi đi làm mới nhận thấy không phù hợp với bản thân. Lúc này, tôi mới tìm hiểu thị trường lao động và chọn học ngành mình muốn theo đuổi. Sau khi tốt nghiệp, tôi nghĩ mình sẽ tìm được việc làm phù hợp với sở thích và thị hiếu của xã hội hiện nay.

Vũ Thị Dinh (SN 1992) cũng là một trong những sinh viên liên thông “ngược” ở Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh. Dinh tâm sự: Sau khi tốt nghiệp Khoa Tài nguyên môi trường của Học viện Nông nghiệp Việt Nam, em đã đi làm một thời gian nhưng công việc đều trái với ngành học. Được một giáo viên tư vấn, em quyết định vào học trung cấp kế toán tại đây, dù chưa ra trường nhưng em đã có nhiều lựa chọn cho công việc tương lai.

Nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học quay trở lại theo học các khóa trung cấp, cao đẳng tại Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh.

Theo số liệu thống kê từ năm 2017 đến nay, Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh có 15 trường hợp sinh viên “liên thông ngược”; trong đó, 8 trường hợp đã tốt nghiệp, 7 trường hợp đang học trình độ trung cấp hoặc cao đẳng. Thậm chí, những người có bằng thạc sĩ cũng đã và đang “liên thông ngược” tại ngôi trường này.

Ông Vũ Quốc Toàn, Trưởng Ban tuyển sinh Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh, nhận định: Thực tế cho thấy, nhiều học sinh khi đứng trước ngưỡng cửa cuộc đời vẫn chưa có định hướng nghề nghiệp đúng đắn, chủ yếu học theo sở thích của gia đình, người thân. Điều này không chỉ khiến nhiều em thất nghiệp sau khi ra trường trong khi thị trường lao động đang thiếu trầm trọng, mà còn gây lãng phí thời gian, công sức và tiền bạc của gia đình.

Cần nhưng triển khai chưa hiệu quả

Từ câu chuyện “liên thông ngược” ở Trường Cao đẳng Công nghiệp và Xây dựng Quảng Ninh, có thể thấy việc phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu nguồn nhân lực, định hướng lại quy mô đào tạo và phát triển ngành nghề gắn với nhu cầu xã hội. Để nâng cao hiệu quả hoạt động phân luồng học sinh, Sở GD&ĐT đã triển khai xây dựng và thực hiện đề án Đẩy mạnh phân luồng sau THCS trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 3429/QĐ-UBND ngày 31/12/2014. Theo lộ trình đề án, năm 2015, tỷ lệ phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS đạt 15% và tăng dần mỗi năm 3%, đảm bảo đến năm 2020 đạt 30%.

Mặc dù Quảng Ninh đang nằm trong top các địa phương có tỷ lệ phân luồng cao so với mặt bằng chung cả nước, tuy nhiên, kết quả công tác này vẫn chưa đạt được như kỳ vọng mà tỉnh đề ra. Chỉ có năm 2015, ngay sau đẩy mạnh thực hiện đề án, Quảng Ninh có tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THCS được phân luồng vào học trung cấp là 15,2%, đạt mục tiêu đề ra. Những năm tiếp theo, tỷ lệ này giảm đáng kể, năm 2016 là 11%; 2017 là 12,6%; 2018 là 15,96%.

Người lao động đăng ký thông tin xin việc tại phiên giao dịch việc làm của Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh.

Thực tế, không ít học sinh sau tốt nghiệp THPT học tiếp đại học, cao đẳng rồi quay lại học trung cấp hoặc sau khi tốt nghiệp THPT cũng chỉ học trung cấp, sơ cấp để vào làm tại các doanh nghiệp thay vì lựa chọn học trung cấp, sơ cấp ngay từ khi tốt nghiệp THCS. Rõ ràng, điều này sẽ làm lãng phí thời gian và tài chính thêm 3-7 năm; đồng thời, khiến con đường lập nghiệp của các em thêm xa.

Thực trạng này còn tồn tại là do nhiều nguyên nhân như: Nhận thức, quan niệm chọn trường, chọn bậc giáo dục của người dân; chưa có cơ chế, chính sách hỗ trợ phân luồng tạo sức hút với đối tượng học sinh; tuổi học sinh tốt nghiệp lớp 9 (15 tuổi) chưa phù hợp với việc đi học xa nhà hoặc trực tiếp đi làm theo Bộ luật Lao động...

Thiết nghĩ, ngành GD&ĐT của tỉnh cần nhìn nhận rõ vấn đề, vướng mắc còn tồn tại; đề ra những giải pháp căn cơ, phù hợp với thực tiễn để chủ trương phân luồng phát huy hiệu quả, trở thành giải pháp quan trọng thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện công tác giáo dục.

Ngô Dịu

[links()]