Tranh chấp ngõ đi chung ở Hà Trung - Cấp đất chồng lấn?

Vừa qua, Trung tâm Truyền thông tỉnh nhận được đơn của ông Bùi Văn Khê (tổ 10, khu 1, phường Hà Trung, TP Hạ Long) kiến nghị về việc ngõ đi chung bị xâm chiếm. Mặc dù UBND phường Hà Trung đã có văn bản trả lời nội dung kiến nghị này, nhưng ông Khê không đồng ý vì cho rằng  chưa thoả đáng.

Nguồn gốc khu đất

Theo ông Khê, ông có mảnh đất ở từ năm 1970 tại tổ 16, khu 2, phường Hà Trung (từ năm 2000 về trước là tổ 30, khu 3), trong đó đã có ngõ đi lên nhà ông. Năm 1980, ông bán lại cho bà Nguyễn Thị Cẩm hơn 200m² trong vườn (không bao gồm diện tích lối đi). Sau đó, gia đình bà Cẩm xây nhà và xây tường rào, đến nay tường rào vẫn nguyên vẹn. Đến năm 2003, bà Cẩm cho địa chính phường vào đo lấn ra hết ngõ đi (ngõ đi chung của 7 hộ dân xung quanh), đồng thời đóng đinh cọc gần hết chiều rộng đường đi với lý do đất nằm trong sổ đỏ của gia đình bà. Ông Khê đã đề nghị lên phường Hà Trung, yêu cầu bà Cẩm phải nhổ đinh ở đường ngõ đi lại chung của các hộ, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.

Ngõ đi đang diễn ra tranh chấp giữa hộ bà Cẩm và ông Khê là lối đi duy nhất của 7 hộ dân ở tổ 16, khu 2, phường Hà Trung, TP Hạ Long.

Theo đơn kiến nghị, chúng tôi tìm đến khu đất đang diễn ra tranh chấp ngõ đi chung. Ngõ đi này rộng hơn 2m, là ngõ đi chung của 7 hộ dân xung quanh. Khu đất này (trong đó cả ngõ đi) vốn trước đây đều là đất của ông Bùi Văn Khê. Năm 1980, ông bán cho bà Cẩm một phần đất (không có giấy tờ mua bán). Qua hồ sơ phường Hà Trung cung cấp cho thấy: Năm 2000 thành phố lập bản đồ địa chính, gia đình ông Bùi Văn Khê quản lý sử dụng thửa đất số 41, tờ bản đồ 40 với diện tích 1.227,6m² và được UBND thành phố cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số 26264 ngày 28/3/2006. Còn gia đình bà Cẩm quản lý sử dụng đất tại thửa 40 tờ bản đồ số 40 với diện tích 527,4m² được UBND thành phố cấp GCNQSDĐ số 13408 ngày 12/7/2005. Tại thời điểm cấp GCNQSDĐ cho 2 gia đình ông Khê và bà Cẩm hiện trạng theo bản đồ địa chính không có lối đi giữa 2 gia đình.

Biên bản xác định ranh giới, mốc giới thửa đất cho gia đình bà Nguyễn Thị Cẩm lập ngày 15/6/2000, theo ông Khê là không chính xác khi đo cả phần ngõ đi vào diện tích này.

Sau đó, năm 2009 ông Khê tách toàn bộ diện tích từ thửa 41 tờ thành 5 thửa cho 4 người con. Năm 2013 và 2016, ông Lâm (con trai ông Khê) lại tách một phần diện tích mà ông Khê cho ông Lâm chuyển nhượng cho 3 hộ khác và 3 hộ này cũng đã được UBND thành phố cấp GCNQSDĐ.

Theo UBND phường Hà Trung, sau khi có đơn kiến nghị của ông Khê về tranh chấp ngõ đi chung, UBND phường đã tổ chức hoà giải 2 lần, nhưng bất thành. Căn cứ trên hồ sơ, do ngõ đi nằm vào diện tích đã cấp GCNQSDĐ cho bà Cẩm (từ năm 2005); phần đất đang tranh chấp, cả hai bên gia đình đều đã được cấp GCNQSDĐ nên phường hướng dẫn ông chuyển hồ sơ ra Toà án giải quyết.

Có hay không tình trạng cấp GCNQSDĐ chồng lấn vào ngõ đi chung?

Dựa vào hồ sơ giấy tờ cho thấy, việc bà Cẩm đóng đinh trên đường đi thuộc diện tích đất trong GCNQSDĐ mà thành phố đã cấp cho gia đình bà là không sai. Tuy nhiên, điều mà nhiều người dân sống lâu năm ở tổ 16, khu 2 thấy vô lý là tại sao thành phố lại cấp phần ngõ đi chung duy nhất lên nhà ông Khê cho bà Cẩm. Bà Hoàng Thị Vinh, một trong những người dân sinh sống từ những năm 70 ở tổ 16, khu 2, phường Hà Trung, cho biết: “Thời kỳ trước khi ông Khê bán đất cho bà Cẩm đã có ngõ đi lên nhà ông. Mặc đù lúc đó, toàn bộ diện tích đất là của ông Khê, nhưng nhà ở của ông xây ở lưng chừng đất nên mới có ngõ này để đi lên nhà. Không có lý gì ông Khê lại bán ngõ đi duy nhất lên nhà mình cho bà Cẩm”. Tại biên bản hoà giải ngày 21/8/2017, ông Nguyễn Duy Thoa, nguyên Trưởng khu 2, khẳng định: “Ngõ này trước đây là ngõ đi của nhà ông Bùi Văn Khê. Còn việc mua bán, đo đạc giữa hai gia đình và đo đạc địa chính thì tôi không biết”.

Theo quan sát của chúng tôi, trên phần đất ông Khê bán cho gia đình bà Cẩm, phần còn lại vẫn có một chút tiếp giáp mặt đường, nhưng lô đất tiếp giáp đường thấp, chênh với cốt nhà cũ của ông gần 3m. Do đó, ông vẫn sử dụng ngõ đi trên. Bởi vậy, việc ngõ đi duy nhất để lên nhà ông lại đo vào diện tích để cấp giấy chứng nhận cho bà Cẩm là bất hợp lý. Ông Khê lý giải về việc có chữ ký của ông tại Biên bản xác định ranh giới, mốc giới thửa đất cho gia đình bà Cẩm ngày 16/6/2000: “Tôi cũng không biết họ đo đạc cho gia đình bà Cẩm thời kỳ ấy ra sao, vì tôi không được chứng kiến quá trình đo, chỉ thấy bảo ký giáp ranh thì ký thôi; không nghĩ họ lại đo luôn cả ngõ đi cho bà ấy. Nguyện vọng của tôi là thành phố phải công nhận đó là ngõ đi chung của các hộ dân, bà Cẩm không có quyền cắm mốc bằng cách đóng đinh vào đó”.

Ông Bùi Văn Khê chỉ phần đất trước đây là ngôi nhà cũ của gia đình ông, phải đi theo ngõ (đang tranh chấp) mới vào nhà được, nay con trai ông xây dựng lại và đang ở.

Thực tế hiện nay, ngõ đi đang tranh chấp là lối đi duy nhất của 7 hộ dân. Theo Điều 254 Bộ luật Dân sự năm 2015, chủ sở hữu có bất động sản bị vây bọc bởi các bất động sản của các chủ sở hữu khác mà không có hoặc không đủ lối đi ra đường công cộng, có quyền yêu cầu chủ sở hữu bất động sản vây bọc dành cho mình một lối đi hợp lý trên phần đất của họ. Lối đi được mở trên bất động sản liền kề nào mà được coi là thuận tiện và hợp lý nhất, có tính đến đặc điểm cụ thể của địa điểm, lợi ích của bất động sản bị vây bọc và thiệt hại gây ra là ít nhất cho bất động sản có mở lối đi. Chủ sở hữu bất động sản hưởng quyền về lối đi qua phải đền bù cho chủ sở hữu bất động sản chịu hưởng quyền, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. 

Vấn đề đáng nói là hiện nay, phong trào hiến đất làm đường đang nở rộ ở nhiều địa phương, tạo nên nét đẹp trong “tình làng, nghĩa xóm”. Việc tranh chấp ngõ đi chung ở phường Hà Trung là sự việc khá đáng tiếc, nếu xử lý tốt sẽ không để xảy ra tình trạng công dân khiếu kiện kéo dài từ năm 2017 đến nay. Qua sự việc trên cũng đặt ra câu hỏi, liệu năm 2000 khi đo đạc xác định ranh giới, mốc giới thửa đất đã có sự khách quan hay không khi đo cả phần ngõ đi duy nhất lên nhà ông Khê vào phần quyền sử dụng đất cho gia đình bà Cẩm? Điều này cũng cần được chính quyền địa phương làm rõ.

Cầm Khuê