Xây dựng thôn, khu văn hóa: Cái khó ở Hoành Bồ

Xây dựng làng, khu phố văn hóa từ lâu đã trở thành một phong trào thi đua sôi nổi, thu hút sự tham gia của các cấp, ngành và đông đảo nhân dân, góp phần tích cực trong thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Hoành Bồ. Việc xây dựng đã đạt nhiều kết quả tích cực, song hiện việc giữ vững được danh hiệu của các thôn, khu lại gặp nhiều khó khăn, nhất là tình trạng tăng tỷ lệ sinh con thứ 3...

Người dân các thôn ở xã Lê Lợi, huyện Hoành Bồ, tham gia thi têm trầu cánh phượng trong Lễ hội vua Lê Thái Tổ.

Bước vào năm 2018, Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” từ cấp huyện đến cơ sở thực hiện nghiêm túc việc chỉ đạo, hướng dẫn thôn, khu tổ chức đăng ký xây dựng danh hiệu văn hóa với các tiêu chí đã được quy định tại quy chế huyện ban hành. Đây là cơ sở để đưa ra đánh giá, bình xét, công nhận danh hiệu, qua đó lựa chọn biểu dương, khen thưởng kịp thời những thôn, khu phố tiêu biểu, xuất sắc. Năm 2018, Hoành Bồ có 78 thôn, khu đăng ký xây dựng danh hiệu thôn, khu văn hóa, trong đó có 5 thôn đăng ký công nhận lần đầu, 73 thôn, khu đăng ký công nhận lại và giữ vững danh hiệu. Sau 1 năm phấn đấu theo tiêu chuẩn, bình xét tại cơ sở, huyện có 64/78 thôn, khu được các xã, thị trấn đề nghị huyện thẩm định; giảm 2 thôn công nhận lần đầu, 12 thôn giữ vững danh hiệu. Kết quả, 51 thôn, khu đủ điều kiện, tiêu chuẩn theo quy chế của huyện được công nhận danh hiệu văn hóa, gồm: 2 thôn công nhận lần đầu, 13 thôn công nhận lại, 36 thôn giữ vững. 

Cùng với danh hiệu thôn, khu văn hóa, huyện cũng có 2 xã Sơn Dương, Dân Chủ đã đủ tiêu chuẩn từ năm 2017 và đề nghị bình xét, thẩm định xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới trong năm 2018. Tuy nhiên, chỉ có xã Dân Chủ được công nhận danh hiệu do đủ tiêu chuẩn 2 năm; có 50% thôn được công nhận và giữ vững liên tục 5 năm trở lên (2013-2017). Xã Sơn Dương là xã có nhiều thôn nhất huyện, đồng thời cũng là xã có tỷ lệ thôn giữ vững danh hiệu liên tục cao nhất huyện. Thế nhưng, năm 2018,  Sơn Dương chỉ có 5/12 thôn giữ vững 5 năm liên tục (Vườn Rậm, Cây Thị, Vườn Cau, Đồng Giữa, Trại Me) do tỷ lệ sinh con thứ 3 tăng đột biến so với năm 2017. Không chỉ Sơn Dương, tình trạng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên còn diễn ra ở nhiều địa phương trong huyện. Điển hình là các xã: Lê Lợi 14 trường hợp, tăng 8 trường hợp; Đồng Sơn 17 trường hợp, tăng 7 trường hợp; thị trấn Trới 18 trường hợp, tăng 6 trường hợp... Đây cũng là nguyên nhân khiến cho 12/13 thôn, khu không được công nhận cũng như giữ vững được danh hiệu thôn, khu văn hóa.

Thôn 2, xã Quảng La, huyện Hoành Bồ, giữ vững danh hiệu thôn văn hóa nhiều năm liền. Trong ảnh: Tuyến đường kiểu mẫu nông thôn mới của thôn 2.

Bà Nguyễn Thị Thanh, Phó trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin huyện, cho biết: Năm 2018 được người dân xem là năm đẹp, phù hợp cho việc sinh con nên người dân có xu hướng sinh con thứ 3 trở lên nhiều hơn trong năm nay. Điều này dẫn đến tình trạng tỷ lệ sinh con thứ 3 trong toàn huyện tăng nhiều so với những năm trước. Đồng thời, trở thành “con sâu” làm ảnh hưởng đến quá trình phấn đấu danh hiệu văn hóa của các thôn, khu. Thêm vào đó, phải nhìn nhận rõ rằng, công tác chỉ đạo triển khai thực hiện phong trào ở các cấp tuy đã có chuyển biến tích cực nhưng chưa đồng đều. Phong trào phát triển chưa thường xuyên, sự phối hợp giữa các ban, ngành vẫn còn có hạn chế, chưa đồng bộ. Một số ngành thành viên Ban Chỉ đạo cấp huyện chưa thực sự quan tâm đến vai trò của đơn vị trong quá trình triển khai, thực hiện. Chính vì vậy, việc xây dựng các điển hình tiên tiến chưa thật sự được quan tâm đúng mức; xây dựng thôn, bản, khu phố văn hóa có nơi chất lượng chưa cao...

Năm 2019, Hoành Bồ phấn đấu có từ 1-2 thôn được công nhận danh hiệu thôn văn hóa cấp huyện lần đầu; 65-70% số thôn, khu đã được cấp bằng công nhận lần đầu giữ vững danh hiệu. Để đạt được mục tiêu này, trong năm nay, huyện tiến hành rà soát, bổ sung, điều chỉnh lại quy chế công nhận danh hiệu văn hóa của huyện; phân công trách nhiệm lại cho các thành viên Ban Chỉ đạo phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” gắn trách nhiệm theo dõi, chỉ đạo các địa phương cho từng ngành phụ trách; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đồng thời nâng cao trách nhiệm của ban chỉ đạo các cấp; thực hiện quản lý nhà nước về văn hóa, chú trọng khai thác và phát huy bản sắc dân tộc địa phương...

Ngô Dịu