Nâng cao chất lượng xe khách để loại dần xe hợp đồng trá hình

Xe hợp đồng trá hình dưới dạng xe Limousine hiện đang phát triển khá ồ ạt tại Quảng Ninh, lấn át hoạt động của xe khách tuyến cố định, gây ra những hệ lụy như: Tăng áp lực nặng nề lên hạ tầng giao thông khi số lượng phương tiện nhiều mà chỉ chở được lượng ít hành khách; xe không có chế độ bảo hiểm hành khách nên khi xảy ra sự cố sẽ ảnh hưởng đến quyền lợi của hành khách, đặc biệt là gây thất thu thuế nhà nước... Giải quyết những bất cập này như thế nào để hài hoà lợi ích chung là vấn đề mà nhiều người dân quan tâm. Phóng viên Báo Quảng Ninh đã trao đổi với ông Bùi Hồng Minh, Phó Giám đốc Sở GT-VT Quảng Ninh xung quanh vấn đề này.

- Hiện trên địa bàn tỉnh, loại xe Limousine xuất hiện khá nhiều, chỉ cần lướt nhanh trên mạng xã hội đã thấy hàng chục hãng xe giới thiệu, chào mời hành khách. Vậy tại sao Sở GT-VT không công bố danh sách, số điện thoại các hãng xe Limousine để nhân dân tiện lựa chọn thưa ông?

+ Xe Limousine thực chất là xe đăng ký kinh doanh hợp đồng, các xe này không được phép đón khách tùy tiện, chạy tuyến cố định như xe khách thông thường. Xe hợp đồng chỉ có thể hoạt động thông qua hợp đồng vận chuyển hành khách được ký kết giữa đơn vị kinh doanh vận tải với tổ chức, cá nhân có nhu cầu thuê cả chuyến xe. Đối với mỗi chuyến xe, đơn vị kinh doanh vận tải chỉ được ký kết 1 hợp đồng vận chuyển khách. Hợp đồng vận chuyển hành khách phải có các nội dung: Thời gian thực hiện hợp đồng; địa chỉ nơi đi, nơi đến; hành trình chạy xe chiều đi và chiều về; số lượng hành khách; giá trị hợp đồng...

Từ các điều khoản quy định của loại hình xe hợp đồng, có thể nói loại xe Limousine xuất hiện khá nhiều tại Quảng Ninh chạy tuyến cố định, ngày giờ cố định, thực hiện đưa, đón khách tận nhà là những xe hợp đồng trá hình, hoạt động lách luật, tùy tiện, không chịu sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước. Loại xe này không bị chi phối bởi các điều kiện kinh doanh vận tải và tránh né nhiều loại phí, thuế. Điều này đã gây bất bình đẳng trong hoạt động vận tải, nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp. Đặc biệt, gây áp lực nặng nề lên hạ tầng giao thông khi số lượng phương tiện nhiều mà chỉ chở được lượng ít hành khách.

Chính vì hoạt động chui, lách luật như vậy nên không thể công bố danh sách, số điện thoại các hãng xe để nhân dân lựa chọn.

- Như ông nói, xe Limousine là xe hợp đồng trá hình, vậy tại sao chưa được xử lý?

+ Rất khó để xử lý bởi nguyên nhân chính đó là chế tài quản lý loại xe này hiện đang thiếu chặt chẽ, tạo cơ hội để doanh nghiệp lách luật. Cụ thể: Loại xe hợp đồng trá hình dưới 10 chỗ bắt đầu phát sinh từ khi Nghị định 86/2014 của Chính phủ và Thông tư 63/2014 của Bộ GT-VT ra đời vào năm 2014, cho phép các xe hợp đồng dưới 10 chỗ không phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GT-VT trước khi thực hiện hợp đồng. Lợi dụng kẽ hở này, hàng loạt xe 16 chỗ thông thường được cải hoán thành xe 9 chỗ và đăng ký kinh doanh vận tải hợp đồng, nhưng thực chất hoạt động vào một giờ cố định, có tần suất xe chạy như xe khách thông thường, thản nhiên đón, trả khách.

Cũng như nhiều địa phương khác trong toàn quốc, tại Quảng Ninh, dù các cơ quan chức năng đã rất tích cực vào cuộc, tổ chức các đợt kiểm tra, yêu cầu lực lượng thực thi công vụ siết chặt quản lý, tuy nhiên nhiều xe loại này không đăng ký kinh doanh vận tải hoặc hợp thức hóa danh sách hành khách bằng cách viết tay và kèm theo muôn vàn lý do, như: Chở người nhà chủ xe, xe chạy cho đoàn khách hợp đồng... do vậy rất khó xử phạt vì không có căn cứ pháp lý. 

- Trước thực trạng này, ngành GT-VT Quảng Ninh đã có những giải pháp gì thưa ông?

+ Sở GT-VT Quảng Ninh đã từng kiến nghị Bộ GT-VT xem xét, điều chỉnh Thông tư 63/2014 yêu cầu các xe hợp đồng phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GT-VT địa phương. Các lực lượng thực thi công vụ cũng cần tích cực vào cuộc, mở các chuyên đề kiểm tra, phối hợp với các bến xe để điều tra, lập danh sách, thu thập chứng cứ xe hợp đồng trá hình chạy tuyến cố định để xử lý; từ thông tin, quảng cáo trên mạng xã hội và các nguồn thông tin khác dưới hình thức chào mời hành khách sử dụng dịch vụ, Sở GT-VT sẽ phối hợp cùng cơ quan thuế tiến hành kiểm tra điều kiện kinh doanh của doanh nghiệp, cơ sở đăng ký xe hợp đồng; giám sát chặt chẽ công tác đăng kiểm sau khi hoán cải, cấp phép hoạt động phải được kiểm soát thông qua các thủ tục có quy định chặt chẽ về điều kiện kinh doanh...

Song song với đó, khuyến khích doanh nghiệp vận tải tuyến cố định tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ, phương tiện, chuyển hướng sang hoạt động trên tuyến cao tốc mới, nhằm rút ngắn thời gian, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của hành khách. Yêu cầu doanh nghiệp tổ chức các hình thức trung chuyển, gom khách tại các điểm lẻ đến điểm đầu mối của xe khách. Thực chất, xe hợp đồng trá hình di chuyển trên đường nhanh, tuy nhiên thời gian để đón từng khách lại khá lâu, thậm chí còn lâu hơn xe khách truyền thống. Nếu xe doanh nghiệp thực hiện được việc gom khách tại các điểm lẻ, di chuyển thông qua cao tốc thì thời gian, giá vé chỉ bằng 1/2 xe hợp đồng trá hình đang chạy hiện nay.

Thêm nữa, thời gian tới Sở GT-VT sẽ tham mưu UBND tỉnh thành lập Trung tâm điều hành hoạt động vận tải hành khách, kết hợp với thiết bị kiểm soát hành trình gắn trên phương tiện theo quy định, kết nối trên hệ thống giao thông thông minh của tỉnh để theo dõi, quản lý và xử lý đối với các phương tiện vi phạm.

- Xin cảm ơn ông!

Đỗ Phương (Thực hiện)