Ước vọng ở hai bản Lý Quáng và Lồ Má Coọc

Năm 2016, chương trình xóa nghèo ở xã Quảng Sơn (huyện Hải Hà) tạo bước đột phá vì xóa được 156 hộ nghèo, trong khi kế hoạch đầu năm chỉ đề ra là 33 hộ, vượt 472,7%. Thế nhưng, cái nghèo vẫn tồn tại ở xóm Nhì Cáu, bản Lồ Má Coọc và xóm Lồng Coọc, Loong Sỉ, bản Lý Quáng, vì không có hộ nào thoát nghèo. Nguyên nhân là do không có điện lưới, từ đó kéo theo hàng loạt cái không khác ở nơi đây.

“Ngự lâm không kiếm” ở Lồng Coọc

Cùng anh Tằng Văn Voỏng, Phó Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn, chúng tôi đến bản Lý Quáng, nơi vẫn còn 32 hộ dân chưa được sử dụng điện lưới ở các xóm Lồng Coọc và Loong Sỉ. Từ chương trình xây dựng nông thôn mới, Lý Quáng đã được đầu tư đường giao thông vào năm trước, nên đi lại khá thuận tiện. Điểm trường Lồng Coọc thuộc Trường Tiểu học Quảng Sơn khá khang trang bên đường. Điểm trường đã được xây dựng từ vài năm nay, bên trong các phòng học, hệ thống đèn, quạt trần được lắp giống như các phòng học ở dưới xuôi. Thế nhưng, chúng chỉ là những vật trang trí, từ khi lắp đặt đến nay chưa bao giờ được sử dụng vì... không có điện.

Thầy giáo Đinh Quang Trung, người đã có nhiều năm giảng dạy ở trường bảo: “Các giáo viên của nhà trường đều còn trẻ, đạt chuẩn đại học, vi tính thành thạo, nhưng nhiều năm nay họ vẫn giống như những “Ngự lâm không kiếm” vì có áp dụng được công nghệ vào giảng dạy đâu. Không sử dụng được vi tính, các bài giảng phải dùng máy chiếu cũng không thực hiện được”. Trời khá oi, anh Trung bật chiếc quạt bàn, rồi thò chiếc bút bi vào trong lồng đẩy cánh quạt mồi cho nó khởi động, nhưng chiếc quạt cũng chỉ nhích được nửa vòng rồi uể oải như "kiệt sức". Anh Trung cười bảo: “Điện ở đây là thế, vì chúng tôi cũng dùng nhờ điện của nhà dân. Còn bà con thì dùng máy phát điện chạy bằng sức nước lắp ở các khe suối, công suất rất nhỏ chỉ thắp được bóng điện thôi”.

Điện ở Lồng Coọc được lấy từ các máy phát điện lắp đặt ở các con suối.

Điểm trường xa trung tâm huyện khoảng 17km, các thầy, cô đa phần từ thị trấn huyện lên giảng dạy, nên phải ở lại trường. Tuy phòng vệ sinh điểm trường cũng lắp đặt bình nóng lạnh nhưng không dùng được. Quạt trần lắp trong lớp học chỉ có tác dụng khi thỉnh thoảng có các bài học về điện, chúng sẽ trở thành giáo cụ giảng dạy. Khi thầy, cô giảng về điện thì chỉ vào các vật dụng đó và bảo “Đây là cái quạt trần, kia là cái bóng đèn”, còn sử dụng chúng như thế nào thì đành phải để lũ trẻ tự tìm hiểu, còn bài học về chiếc điều hòa thì thực sự khó, vì nhiều đứa trẻ chưa được nhìn thấy điều hòa bao giờ.

Trưởng bản Lý Quáng Chíu A Tài cho biết: “Dù được nhà nước quan tâm nhiều nhưng Lý Quáng vẫn còn 31 hộ nghèo, nằm chủ yếu ở Lồng Coọc, Loong Sỉ mà lý do chính do người dân không có điện, không nâng cao được năng suất lao động. Ruộng thiếu nước chỉ cấy trồng được 1 vụ vì không sử dụng được máy bơm. Lúa gặt về đành phải làm thủ công vì không dùng được máy xay xát… Việc vận động người dân xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh cũng khó. Nhiều hộ vẫn giữ chuồng trâu cạnh nhà, vì không có điện, nếu để chuồng trâu xa nhà, buổi tối bà con ra chăm sóc trâu, nghé rất khó, nhiều người lại sợ mất trâu. Chúng tôi rất mong được nhà nước quan tâm để bà con có điện lưới, để nâng cao đời sống và phát triển kinh tế”.

Những người còn lại ở Nhì Cáu

Nhì Cáu thuộc bản Lồ Má Coọc, xã Quảng Sơn. Ở bản còn 18 hộ dân nhưng có tới 15 hộ nghèo, 2 hộ cận nghèo. Gia đình anh Phùn Phúc Quay, cán bộ mặt trận thôn là hộ duy nhất thoát nghèo ở Nhì Cáu. Anh Quay bảo: “Vì tôi là cán bộ nên phải gương mẫu, còn nếu xét điểm để vào hộ nghèo thì tôi thừa điểm”. Xóm không có điện đồng nghĩa với việc anh Quay cũng không có các vật dụng tối thiểu trong gia đình.

Anh Phùn Phúc Quay là hộ duy nhất thoát nghèo ở Nhì Cáu.

 Anh Quay sống ở Nhì Cáu từ bé, anh bảo: “Trước đây, Nhì Cáu cũng là một bản riêng biệt đông dân, nhưng do bản nằm bên cạnh hồ Trúc Bài Sơn, nguy cơ ngập lụt cao, nên đa phần các hộ phải di dân đi nơi khác cho an toàn. Vậy là Nhì Cáu chỉ còn lại 18 hộ dân, không đủ để thành lập một bản và được ghép lại chung với bản Lồ Má Coọc từ năm 1990”. Những người ở lại Nhì Cáu tuy được nhập vào bản mới nhưng cuộc sống vẫn y như cũ, không có điện lưới. Ở đây, khi mặt trời vừa xuống núi là màn đêm ập xuống tối đen như mực. Ngày nay, đường làng đã bê tông hóa, việc đi lại đã thuận tiện nên buổi tối xóm làng càng thêm vắng, vì lũ trẻ cứ tối đến là chúng lại kéo nhau ra ngoài trung tâm xã để hưởng những tiện nghi của văn hóa, văn minh. Anh Quay cũng vậy, cứ hôm nào muốn xem ti vi, anh Quay lại ăn cơm sớm, rồi đi xe ra quán trung tâm xã ngồi xem ti vi thoải mái đến muộn mới về.

Tuy nằm cạnh hồ Trúc Bài Sơn nhưng ruộng đồng ở Nhì Cáu chỉ trồng được một vụ, vì không có điện để bơm nước.

Nhì Cáu nằm ven hồ Trúc Bài Sơn, ngày mưa lũ nước dâng cao khủng khiếp nhưng những ngày khác, lòng hồ rất sâu, không xuống đặt máy thủy điện được. Nơi đây gần trung tâm xã nên bà con dùng điện từ những chiếc bình ắc quy, trung bình nạp bình 3 lần/tháng. Thế nhưng, điện từ những chiếc bình đó cũng chỉ dùng cho một bóng điện, để ưu tiên cho lũ trẻ học bài. Buổi tối, anh Quay lại tha thẩn ra bên hồ, nhìn sang phía bên kia cũng là bản Lồ Má Coọc điện sáng lung linh. Anh thầm ước mơ xóm mình cũng có điện để các cánh đồng trồng được 2 vụ/năm. Bà con có nuôi nhiều lợn thì mua máy băm rau, thắp bóng đèn ở chuồng lợn để chăm lợn vào buổi tối...

Tương lai cho Lý Quáng và Lồ Má Coọc

Thực hiện Nghị quyết số 50/2016/NQ-HĐND ngày 7/12/2016 của HĐND tỉnh, Ban Dân tộc tỉnh đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Quyết định số 196/QĐ-UBND ngày 17/1/2017 phê duyệt Đề án “Nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã, thôn ra khỏi diện đặc biệt khó khăn, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135, giai đoạn 2017-2020 trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh”. Theo đó, các hộ dân chưa có điện lưới ở bản Lý Quáng và bản Lồ Má Coọc, xã Quảng Sơn sẽ được quan tâm đầu tư các cơ sở hạ tầng thiết yếu để phát triển sản xuất, nâng cao đời sống, trong đó có điện lưới. Trao đổi với chúng tôi, ông Trần Đức Dũng, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hà, cho biết: “Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, chúng tôi đã chỉ đạo và cùng với cán bộ Điện lực Hải Hà khảo sát, rà soát toàn bộ nhu cầu điện lưới, điện thắp sáng ở xã Quảng Sơn để có phương án đầu tư. Chúng tôi cũng đã trình lên UBND tỉnh và sẽ đưa điện tới các hộ dân chưa có điện lưới còn lại ở xã Quảng Sơn vào năm 2018”. Như thế, mong muốn có điện của người dân Nhì Cáu, Lồng Coọc đang dần được giải quyết. Đó cũng là giải pháp để giúp Quảng Sơn sớm thoát khỏi diện 135 theo đúng lộ trình vào năm 2020.

Công Thành