Người gieo con chữ cho đồng bào Dao Thanh Y ở Hải Lạng

Có một người thầy suốt bao nhiêu năm qua vẫn lặng lẽ gieo mầm ước mơ cho biết bao thế hệ học sinh người Dao thôn Thanh Hải (xã Hải Lạng, Tiên Yên) được đến trường, góp phần làm đổi thay làng quê mới nơi đây.

Thầy giáo Bàn Văn Ba (đứng giữa) tham gia buổi hát đối của đồng bào dân tộc Dao Thanh Y (xã Hải Lạng, Tiên Yên) năm 2017.

Cót két….cót két……mỗi lần nghe những âm thanh quen thuộc ấy phát ra từ chiếc xe đạp cũ, chẳng cần quay đầu lại người dân thôn Thanh Hải cũng nhận ra đó là thầy Bàn Văn Ba -  người  mà cả thôn ai cũng dành cho sự kính trọng, mến yêu và cả sự biết ơn sâu sắc. Bởi thầy luôn là tấm gương sáng về  ý chí quyết tâm vươn lên trong cuộc sống với tình yêu thương học trò tha thiết và tấm lòng nhân hậu bao la.

Thanh Hải là một bản nhỏ của người Dao Thanh Y, nằm chênh vênh bên sườn núi của huyện Tiên Yên với khoảng ba mươi hộ dân, cuộc sống chủ yếu dựa vào nương rẫy. Trong cuộc sống cơ cực, đói nghèo quanh năm của người dân trong bản dưới những mái nhà xiêu vẹo nơi triền núi, những đứa bé với mái tóc khét nắng co ro lạnh giá không manh áo ấm khi đông về, cậu bé Bàn Văn Ba càng thấm thía nỗi khổ của việc thiếu ánh sáng “con chữ”. Cậu nuôi quyết tâm đi học với  mong muốn sau này sẽ làm người “gieo chữ” trên mảnh đất quê mình. Ngày đó cả bản Thanh Hải chỉ có duy nhất Bàn Văn Ba xuống núi học cấp II. Từ nhà đến trường phải vượt gần chục cây số đường rừng đi bộ, nhưng bất kể ngày mưa hay nắng người ta đều thấy cậu bé Ba một mình cặm cụi đi học. Có những hôm trời mưa lũ, cậu phải cởi quần áo, đội sách lên đầu cho khỏi ướt để bơi qua suối. Những ngày nghỉ dù lên nương trồng sắn hay xuống suối bắt cá cậu đều mang theo sách để học. Chính sự nỗ lực ấy đã khiến thầy cô và bạn bè cảm phục, ở trường cậu bé Ba luôn là tấm gương sáng của tinh thần vượt khó vươn lên.

Đường vào thôn Thanh Hải đã được bê tông hóa với sự góp sức của thầy giáo Bàn Văn Ba.

Sau khi tốt nghiệp phổ thông Bàn Văn Ba thi đỗ vào trường Cao Đẳng sư phạm Quảng Ninh. Thầy tâm sự: “Với mình ngày ấy là ngày hạnh phúc nhất trong cuộc đời. Vui thì vui đấy nhưng cũng lo lắm vì biết lấy đâu ra tiền đi học? Thương con, bố mẹ mình bán cả trâu là thứ tài sản quý giá nhất của cả gia đình nuôi mình ăn học .Vì thế mình càng quyết tâm và xác định học không phải vì bản thân mà vì cả gia đình và bản làng”. Kiên quyết bám lớp, bám trường không từ bỏ ước mơ được đứng trên bục giảng, sau ba năm học tập, tốt nghiệp với tấm bằng xuất sắc, chàng giáo sinh Bàn Văn Ba xin về quê dạy học. Khát khao đưa cái chữ đến với đồng bào của thầy Bàn Văn Ba đã được bà con nhân dân trong thôn hết lòng ủng hộ, bà con đã góp công, góp sức dựng ngôi trường ngay tại thôn để thầy Ba đứng lớp dạy cái chữ cho con em mình. Làm người chèo đò đưa từng lớp học sinh qua sông, thầy giáo Bàn Văn Ba đã thắp lên ước mơ đến trường, khát khao học chữ của trẻ em bản Dao Thanh Hải. Từ mái trường ấy lớn lên nhiều em học sinh của thôn đã theo học các cấp học cao hơn trở thành các kĩ sư, bác sĩ và nhiều em tiếp nối sự nghiệp của thầy theo con đường dạy chữ, trồng người.

Không chỉ đem cái chữ về với bà con thôn Thanh Hải, thầy Ban Văn Ba còn thường xuyên đến từng nhà giúp đỡ bà con làm kinh tế, tuyên truyền cách ăn ở hợp vệ sinh, phòng tránh dịch bệnh và căn dặn mọi người phải luôn giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc mình. Sau mỗi giờ lên lớp thầy tham gia sinh hoạt và giữ chức chủ nhiệm câu lạc bộ Hát đối dân tộc Dao. Vào mỗi dịp lễ hội, tiếng hát của thầy lại hòa cùng tiếng hát của những đôi trai gái thôn Thanh Hải vang vọng cả núi rừng.

Với thầy Bàn Văn Ba quê hương bản làng là máu thịt, năm 2012 hưởng ứng phong trào xây dựng nông thôn mới của huyện, thầy tiếp tục tự nguyện hiến 1000m2 ruộng và 127m2 đất nhà ở để làm đường nội đồng. Năm 2007 khi huyện có dự án xây lại trường cho trẻ em thôn Thanh Hải, thầy đã tự nguyện hiến 1000m2 đất để xây trường. Giờ đây đến Thanh Hải ai cũng ngạc nhiên về sự thay da đổi thịt của bản làng. Những ngôi nhà mái ngói đỏ tươi đã dần thay thế những nếp nhà tre nứa. Con đường đất ngoằn ngoèo trơn trượt khi xưa đã được thay thế bằng con đường bê tông mới. Và có lẽ, để làm nên những điều kì diệu ấy phải kể đến công sức đóng góp không nhỏ của thầy giáo Bàn Văn Ba- người mang tình yêu thắp sáng ngọn lửa ước mơ đến với bản làng đồng bào dân tộc Dao Thanh Y ở Hải Lạng.

Hoàng Thu Thủy (Trường THCS Hải Lạng, Tiên Yên)