Phòng, chống xâm hại tình dục trẻ em: Cần sự vào cuộc tích cực của cộng đồng

Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước đã xảy ra nhiều vụ xâm hại tình dục (XHTD) trẻ em, gây bức xúc trong cộng đồng xã hội. Đối với Quảng Ninh, theo thống kê của Công an tỉnh, năm 2016 toàn tỉnh xảy ra 21 vụ xâm hại 23 trẻ em (4 nam, 19 nữ), trong đó XHTD 14 vụ/14 trẻ em. Nạn nhân của các vụ XHTD dù ở trường hợp nào cũng đều sẽ gây ra những hệ lụy về cả sự phát triển thể chất và tâm lý về sau đối với trẻ...

Tháng 10-2016, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh, Sở LĐ-TB&XH nhận được nguồn thông tin về một vụ XHTD trẻ em, nạn nhân là cháu Đ.H.T (15 tuổi) tại TP Hạ Long bị bố dượng XHTD dẫn đến mang thai. Bố dượng của T đã bị Công an bắt giữ để điều tra về hành vi XHTD trẻ em, cháu T sau đó cũng đã được bà ngoại đón về chăm sóc. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, hoàn cảnh gia đình T rất éo le, bố mẹ ly hôn sớm, mẹ T kết hôn với một người đàn ông đã từng có vợ và một con riêng. Sống trong cảnh gia đình có cả con chung, con riêng cộng với điều kiện gia đình gặp nhiều khó khăn, nợ nần chồng chất nên T ít được quan tâm, chăm sóc. Khi vụ XHTD trẻ em này bị phát giác thì T đã mang thai 5 tháng, tâm lý bất ổn nhẹ. T luôn cảm thấy mặc cảm, tự ti, e ngại trong tiếp xúc với người lạ và luôn lo lắng sự việc bị lộ. Bên cạnh đó, em cũng thường xuyên lo lắng do thiếu thông tin, kiến thức về việc mang thai, chăm sóc thai nhi và trẻ nhỏ.

Trên cơ sở nhu cầu, nguyện vọng của trẻ bị XHTD cũng như phía gia đình, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh phối hợp Phòng LĐ-TB&XH, Văn phòng Công tác xã hội TP Hạ Long, UBND phường liên quan để can thiệp, hỗ trợ đối với T. Cán bộ chuyên môn của các cơ quan này đã tích cực tham vấn, tư vấn ổn định tâm lý cho T cũng như khuyến khích gia đình dành nhiều thời gian để trò chuyện, lắng nghe, thể hiện sự thấu hiểu và yêu thương T. Bên cạnh đó, tư vấn, cung cấp kiến thức, kỹ năng chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho T và gia đình; vận động, huy động nguồn lực để gia đình có điều kiện chăm sóc tốt hơn cho trẻ và thai nhi. Đồng thời kết nối cơ sở dạy nghề và việc làm phù hợp cho T sau khi cô bé này sinh con...

Đây chỉ là một trong một số vụ can thiệp, hỗ trợ trẻ em bị XHTD cụ thể đã được Trung tâm Công tác xã hội tỉnh triển khai thực hiện thời gian qua. Ông Nguyễn Xuân Huy, Phòng Can thiệp - Hỗ trợ, Trung tâm Công tác xã hội tỉnh, cho biết: Những trường hợp can thiệp, hỗ trợ đối với trẻ em bị XHTD, yếu tố đầu tiên đó là bảo mật thông tin cho đối tượng và gia đình, bởi đây là vấn đề rất nhạy cảm. Bên cạnh đó, cán bộ công tác xã hội sẽ trò chuyện, tư vấn để ổn định tâm lý cho trẻ, đặc biệt là tư vấn để trẻ biết những tác hại, hệ lụy của việc quan hệ tình dục sớm. Qua các trường hợp can thiệp, hỗ trợ cho trẻ em bị XHTD cụ thể, chúng tôi nhận thấy, đối tượng bị XHTD chủ yếu rơi vào nhóm tuổi từ 13 đến 16, tạm thời có thể chia thành 2 nhóm khác nhau. Nhóm 1 là trẻ ở thế chủ động, đồng thuận với hành vi XHTD do thiếu hiểu biết và có tình cảm với chính đối tượng xâm hại mình. Nhóm 2 là do trẻ hoàn toàn bị động. Đa số trẻ bị XHTD đều chưa nhận thức đầy đủ, đúng đắn về hành vi XHTD, quy định của pháp luật về hành vi XHTD và trẻ cũng chưa nhận thức được mức độ tổn thương, thậm chí nhiều trẻ có biểu hiện tâm lý bình thường.

Cũng theo ông Nguyễn Xuân Huy, những vụ XHTD trẻ em cũng cho thấy nhận thức của trẻ và của chính gia đình trẻ về vấn đề XHTD, về sức khoẻ sinh sản và về pháp luật còn nhiều hạn chế. Đặc biệt là nhiều trẻ thiếu thốn sự quan tâm, yêu thương của gia đình. Đây là những nguyên nhân dẫn đến nhiều trường hợp trẻ bị XHTD rất đáng tiếc đã xảy ra trong thời gian qua và diễn biến ngày càng phức tạp, gây bức xúc trong xã hội. Chỉ riêng trên địa bàn Quảng Ninh, theo báo cáo của Công an tỉnh, từ ngày 16-11-2015 đến 15-11-2016, toàn tỉnh xảy ra 21 vụ xâm hại 23 trẻ em (4 nam, 19 nữ), trong đó XHTD 14 vụ/14 trẻ em. Nạn nhân của các vụ XHTD dù ở trường hợp nào cũng đều sẽ gây ra những hệ lụy về cả sự phát triển thể chất và tâm lý về sau. Đặc biệt là nhiều trẻ em ở một số vụ XHTD như trường hợp của T đã phải làm mẹ bất đắc dĩ ở tuổi vị thành niên.

Từ thực tế trên, thiết nghĩ việc chăm sóc, bảo vệ trẻ em, đặc biệt là phòng chống XHTD trẻ em cần có sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của gia đình và cả cộng đồng. Luật Trẻ em 2016 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-6-2016. Luật nghiêm cấm các hành vi XHTD, bạo lực, lạm dụng, bóc lột trẻ em, trong đó đã dành riêng một chương IV quy định rõ các yêu cầu bảo vệ trẻ em, cấp độ bảo vệ trẻ em và trách nhiệm thực hiện. Cùng với việc thực thi pháp luật, lên án hành vi XHTD trẻ em, Quảng Ninh cũng cần sớm phát triển hệ thống cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em, xây dựng kế hoạch, cơ chế liên ngành trong cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em. Bên cạnh đó, gia đình, nhà trường và các tổ chức liên quan cần đẩy mạnh hơn nữa việc trang bị những kiến thức cần thiết về giới tính, chăm sóc sức khoẻ sinh sản, kỹ năng nhận biết, phòng chống XHTD cho trẻ em. 

Phương Thúy