Bản Sen - Người dân bị ảnh hưởng bởi ngập lụt đã "an cư" nhưng chưa "lạc nghiệp"

Trận mưa lũ lụt lịch sử ra vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 2015, đã nhấn chìm 27 ngôi nhà của người dân thôn Bản Sen, xã Bản Sen, huyện Vân Đồn. Cả một thôn hình thành từ bao đời nay, lúc bấy giờ là một vùng nước trắng xoá. Người dân Bản Sen đã phải chịu nhiều khó khăn, vất vả.

Các ngôi nhà ở khu tái định cư xã Bản Sen (Vân Đồn) đang được gấp rút hoàn thành trước Tết Nguyên đán Đinh Dậu.

Để ổn định cho các hộ dân thôn Bản Sen, từ tháng 6-2016, huyện Vân Đồn đã tập trung xây dựng khu tái định cư cho bà con ở thôn Nà Sắn (xã Bản Sen), nơi có địa thế cao hơn. Khu tái định cư có diện tích 2,1ha với tổng đầu tư dự kiến 27 tỷ đồng, gồm san gạt mặt bằng, điện, nước... Vào một ngày cuối tháng 11 vừa qua, chúng tôi có mặt tại đây, chứng kiến không khí hối hả xây dựng trên công trường khu tái định cư, mới thấy được sự háo hức mong chờ của người dân nơi đây. Ông Phạm Văn Thành, Bí thư Chi bộ thôn Bản Sen cho hay: “Tất cả bà con đều mong muốn nhà mình được xây xong trước Tết Nguyên đán” tới.

Bản Sen cũng là thôn trồng cam nhiều nhất xã với diện tích khoảng 20ha và đây cũng là nguồn thu nhập chính của người dân trong thôn. Thôn Bản Sen nằm khá thấp so với các thôn khác của xã, trong thung lũng, bao quanh là những dãy núi đá vôi, trận mưa lũ lịch sử đã làm hầu hết diện tích cam của Bản Sen bị hư hỏng. Gia đình ông Phạm Văn Thành có gần 2ha cam Sen và gần 5 sào chè bị mưa lũ phá hỏng. Sau hơn 1 năm, gia đình ông đã khôi phục được 0,5ha cam. Vụ cam năm trước gia đình ông thu hoạch được 2 tấn cam giấy, giá bán 35.000 đồng/kg. Tuy không nhiều nhưng dẫu sao đây cũng là niềm an ủi với ông.

Khi chuyển sang khu tái định cư ở thôn Nà Sắn, ông Thành được nhận 500 triệu đồng tiền hỗ trợ bão lũ tính theo chất lượng công trình nhà cũ của gia đình ông, nhưng ông phải cam kết không được làm nhà tại nơi ở cũ. Cũng theo ông Thành, tất cả các hộ chuyển ra nơi tái định cư đều được cấp miễn phí 300m2 đất và khoản hỗ trợ tuỳ theo giá trị của công trình nhà từ 50-750 triệu đồng/hộ. Trước đây, khi ở thôn Bản Sen, nhiều nhà vẫn ở nhà cũ tạm bợ, nhưng khi ra khu tái định cư họ phải làm nhà kiên cố nên đa phần đều phải vay mượn thêm để làm nhà. Ông Thành tỏ ra băn khoăn: “Các hộ ở thôn Bản Sen đều chỉ quen với nghề trồng cam. Nay ra đây chỉ có 300m2 đất thì chỉ để ở chứ không trồng cấy gì được. Cuộc sống nơi đây có rất nhiều thuận lợi, sóng điện thoại tốt hơn, gần trung tâm xã nên trẻ em đến trường gần hơn, người lớn được ở gần trạm xá rất tốt cho việc khám, chữa bệnh. Bến tàu cách khu tái định cư không xa, không khí thì trong lành hơn ở thôn Bản Sen. Thế nhưng, điều chúng tôi lo lắng là người dân chưa biết làm gì để sinh sống, vì nơi ở cũ cách xa khoảng chục km, phần lớn đất không còn trồng được cam nữa”.

Cùng chung mối lo lắng với ông Thành, anh Hoàng Văn Nghị, thôn Bản Sen, cũng bị chết 2ha cam là toàn bộ diện tích trồng cam của gia đình. Vợ chồng anh cũng từng nuôi tu hài nhưng do thời hạn được giao bãi đã hết, nay bãi đã bị thu hồi. Đến nơi ở mới, ngoài 300m2 đất được cấp, vợ chồng anh còn nhận được 290 triệu đồng cho ngôi nhà ở thôn Bản Sen, nên khi xây nhà mới, vợ chồng anh Nghị đã phải dốc cả vốn làm ăn vào xây nhà và còn phải vay mượn thêm, nên cũng vẫn chưa biết làm gì.

Vậy những người sống ở thôn Bản Sen sẽ làm gì khi họ đã “an cư” nhưng vẫn mang nặng nỗi lo “lạc nghiệp”? Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Hồng Phương, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã Bản Sen cho hay: “Bà con có nguyện vọng được tiếp tục trồng cam, nhưng chúng tôi cũng đã nhiều lần giải thích với họ rằng nơi ở mới (thôn Nà Sắn) đất rừng đã được giao hết cho các hộ ở thôn này từ trước và hiện vẫn còn hiệu lực về pháp luật nên không thể chia được. Bà con khi về nơi ở mới, họ vẫn được trồng cấy ở nơi ở cũ, nếu không trồng được cam thì nghiên cứu trồng cây khác. Ở khu tái định cư rất thích hợp với nghề nuôi hàu vốn đang phát triển tốt ở Bản Sen. Hiện tại, xã có 79 hộ nuôi hàu, năm nay dự kiến thu được khoảng 1.500 tấn hàu. Bản Sen giờ còn rất nhiều diện tích mặt nước để phát triển nuôi hàu và rất gần khu tái định cư, ai đăng ký mô hình này đều được chúng tôi giải quyết. Bản Sen không thiếu việc làm, chỉ cần người dân năng động chứ không nên duy trì lối tư duy cũ, rằng tôi chỉ biết trồng cam và muốn được giao đất trong khi đất không còn...”. Cũng theo ông Phương, hiện cơ sở hạ tầng điện lưới đã được đầu tư, cột chờ đã dựng xong, bà con làm xong nhà là cấp điện, nguồn nước sạch cũng đang được khắc phục để cung cấp cho người dân. Huyện và xã tạo điều kiện cho người dân có cuộc sống tốt nhất ở nơi ở mới.

Công Thành