Thu kinh phí công đoàn: Vì sao khó?

Mặc dù khoản 2, điều 26 Luật Công đoàn đã quy định đối tượng đóng kinh phí công đoàn (KPCĐ) là các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp không phân biệt đã có hay chưa có tổ chức CĐCS, thế nhưng hiện nay vẫn còn rất nhiều doanh nghiệp chây ì, không trích nộp KPCĐ hoặc có trích nộp thì cũng không đầy đủ.

Sản xuất tại Công ty CP Bia - Nước giải khát Hạ Long. (Ảnh có tính chất minh họa)

Luật đã có nhưng vẫn khó thu

Theo ông Trần Danh Chức, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh thì để đôn đốc thu KPCĐ, các cấp Trung ương và địa phương đã có nhiều giải pháp. Cụ thể đầu năm 2014, Tổng LĐLĐ đã hoàn thiện cơ bản hệ thống cơ chế về Tài chính Công đoàn triển khai Nghị định 191/2013/NĐ-CP của Chính phủ về tài chính công đoàn; đồng thời Tổng LĐLĐ Việt Nam cũng phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng ký quy chế phối hợp chỉ đạo việc triển khai thực hiện Luật Công đoàn 2012 và Nghị định 191 quy định về tài chính công đoàn; UBND tỉnh cũng ra văn bản 1978 “Về việc thực hiện Luật Công đoàn 2012, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thực hiện đóng KPCĐ theo Luật Công đoàn và chỉ đạo các cơ quan chức năng hỗ trợ tổ chức công đoàn thu KPCĐ… Tuy nhiên, thu KPCĐ vẫn đang đặt ra nhiều khó khăn cho công đoàn các cấp.

Theo thống kê, năm 2014 có 85% CĐCS thu được kinh phí công đoàn. Con số này dù tăng 11,38% so với cùng kỳ, nhưng so với chỉ tiêu Nghị quyết BCH LĐLĐ tỉnh đặt ra vẫn còn thấp. Trong 9 tháng đầu năm, tỷ lệ số lượng CĐCS khu vực doanh nghiệp thu được KPCĐ mới đạt 65%. Trong đó, nhóm cơ sở có từ 200 lao động trở lên đã thực hiện trích nộp KPCĐ là 35/41 tương ứng 85,4%; còn 14,6% tương ứng với 6 cơ sở chưa thực hiện thuộc LĐLĐ TP Hạ Long, Uông Bí như: Công ty CP Du thuyền Năm sao Tuần Châu, Công ty TNHH Hương Hải, Công ty TNHH Vận tải khách Bài thơ, Chi nhánh CP Big C Hạ Long, Nhà máy chế tạo thiết bị nâng hạ Quang Trung Uông Bí… Nhóm có từ 100-200 lao động đã thực hiện trích nộp KPCĐ là 54/61%, tương ứng 88,5%, chỉ còn 11,5% chưa thực hiện tương ứng với 7 cơ sở thuộc LĐLĐ TP Hạ Long và Đông Triều là: Công ty CP Xử lý chất thải Hạ Long, Công ty CP Đầu tư xây dựng và thương mại dịch vụ du lịch bài thơ, Công ty CP Đầu tư xây dựng và thương mại Tân Thành, Công ty TNHH Ngọc Thiện, Công ty CP Dịch vụ bảo vệ chuyên nghiệp Vũ Hoàng, Chi nhánh Công ty TNHH Thương mại VHC Quảng Ninh, Chi nhánh Công ty CP Quang và mỹ nghệ xuất khẩu Đông Triều. Nhóm cơ sở có dưới 100 lao động đã thực hiện trích nộp KPCĐ là 415/674 tương ứng 61,6% số cơ sở, còn 38,4% số cơ sở chưa thực hiện. Cơ sở chưa trích nộp chủ yếu là các doanh nghiệp tư nhân nhỏ, nhiều doanh nghiệp chỉ có từ 6-15 lao động.

Bên cạnh đó, một số doanh nghiệp tuy đã thực hiện đóng KPCĐ, nhưng mức đóng còn thấp, chưa đóng đủ, điển hình như chi nhánh Công ty TNHH Sao Vàng Uông Bí, Công ty CP Bia - Nước giải khát Hạ Long, Công ty CP Quốc tế Tuần Châu… 

Đâu là giải pháp?

Theo tìm hiểu của chúng tôi, nguyên nhân dẫn đến việc chậm nộp, nộp không đủ hoặc không nộp KPCĐ là do ý thức chấp hành pháp luật của một số chủ doanh nghiệp chưa tốt, có trường hợp còn cố ý lẩn tránh trách nhiệm, không muốn tạo điều kiện cho công đoàn hoạt động. Dù nhiều đợt kiểm tra, làm việc của công đoàn cấp trên hẹn, xuống làm việc, nhưng chủ doanh nghiệp đều có lý do để tránh mặt, không gặp gỡ. Trong khi đó, pháp luật thì chưa có chế tài đủ mạnh để đảm bảo thực thi, chưa đủ sức răn đe đối với các đối tượng trốn tránh nghĩa vụ. Thêm nữa, tình hình sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp gặp khó khăn, tài chính yếu, thiếu khả năng thanh toán một số công nợ. Tuy nhiên, cũng có trường hợp nhiều doanh nghiệp vin vào cớ khó khăn cố trình chây ì nợ đọng KPCĐ.

Thêm nữa, một số CĐCS hoạt động yếu, nhất là những cơ sở nhỏ có dưới 15 đoàn viên, đặc biệt chủ tịch CĐCS chưa đủ sức thuyết phục chủ doanh nghiệp tạo điều kiện cho công đoàn hoạt động, do đó hầu như bị lệ thuộc vào chủ doanh nghiệp. Một số đơn vị công đoàn cấp trên cơ sở chưa kiên trì tiếp cận làm việc với chủ doanh nghiệp, thiếu nguồn lực trong việc kiểm tra đôn đốc thu nộp KPCĐ, có đơn vị còn coi nhẹ công tác thu, còn trông chờ cấp trên, còn giao phó nhiệm vụ thu cho kế toán.

Đồng thời, dù LĐLĐ tỉnh đã thực hiện phân cấp thu KPCĐ theo Quyết định 270/QĐ-TLĐ của Tổng LĐLĐ Việt Nam và gửi đến tất cả các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp và các cấp công đoàn trực thuộc theo đó những doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức trực thuộc công đoàn cấp nào quản lý thì sẽ đóng trực tiếp 2% kinh phí cho cấp đó, nhưng trong quá trình triển khai thực hiện một số doanh nghiệp ngoài nhà nước còn đắn đo nghiên cứu chưa thực hiện phương thức đóng 2% kinh phí tập trung về Công đoàn cấp trên theo quy định của Tổng LĐLĐ Việt Nam, kể cả một số Chủ tịch CĐCS cũng không đồng tình, đứng ngoài cuộc phó mặc cho cấp trên, nên còn khó thu ở khu vực này.

Vì thế, để khắc phục tình trạng thất thu KPCĐ khu vực doanh nghiệp, theo ông Chức, LĐLĐ tỉnh sẽ chỉ đạo công đoàn cấp trên cơ sở quyết liệt hơn nữa bằng mọi biện pháp thuyết phục và yêu cầu chủ doanh nghiệp trích nộp kinh phí cho tổ chức công đoàn. Trước hết tập trung vào đối tượng có số lao động lớn, kinh phí lớn, những đối tượng đặc biệt khó thì báo cáo tình hình cụ thể để LĐLĐ tỉnh kịp thời tháo gỡ. Những đối tượng khó tiếp xúc cần chủ động đề nghị chính quyền địa phương chỉ đạo các ngành liên quan trên địa bàn phối hợp triển khai thu KPCĐ theo luật định; xây dựng kế hoạch và phối hợp cùng các cơ quan chức năng; quản lý lao động, BHXH, cơ quan Thuế, Thanh tra tại các địa phương thành lập đoàn kiểm tra chấp hành pháp luật liên ngành, tiến hành kiểm tra về tình hình lao động, tiền lương, BHXH, KPCĐ tại các doanh nghiệp, đơn vị trên địa bàn.

Mới đây, LĐLĐ tỉnh cũng vừa ký kết quy chế phối hợp với Cục Thuế tỉnh, qua đó, đề nghị Cục thuế chỉ đạo các chi cục hỗ trợ tổ chức công đoàn thu KPCĐ tại các doanh nghiệp và đơn vị sự nghiệp ngoài công lập.

Tuy nhiên, để tránh tình trạng thất thu KPCĐ, bên cạnh sự nỗ lực của các cấp công đoàn, Chính phủ cần sớm ban hành quy định về xử phạt đối với các đơn vị, doanh nghiệp không thực hiện đóng KPCĐ theo Luật Công đoàn để luật được thực thi nghiêm túc.

Trung Anh[links()]