Đổi thay vùng đất Đệ tứ Chiến khu

Đông Triều là mảnh đất giàu truyền thống cách mạng, nơi in đậm những chiến công của quân và dân ta trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc. Ngày nay, phát huy truyền thống lịch sử vẻ vang đó, Đông Triều đang có bước phát triển đột phá về kinh tế - xã hội và hạ tầng đô thị; đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội ra nghị quyết thành lập TX Đông Triều.

Thăm chiến khu xưa

Từ trung tâm TX Đông Triều ngược gần 7 cây số, chúng tôi tìm về chùa Bắc Mã (xã Bình Dương), nơi đặt đại bản doanh, cơ quan “đầu não” của Đệ tứ Chiến khu trong kháng chiến chống Pháp.

Chùa Bắc Mã là căn cứ cách mạng của Mặt trận Việt Minh thời kỳ tiền khởi nghĩa và kéo dài suốt những năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Chùa thường xuyên tiếp đón cán bộ cách mạng mang danh nhà sư về hoạt động. Từ đây, lực lượng vũ trang được thành lập, không ngừng lớn mạnh, nhanh chóng làm chỗ dựa vững chắc cho nhân dân, thực hiện các nhiệm vụ trừ gian, phá kho thóc của Nhật cứu đói cho nhân dân trong vùng; đánh hạ các đồn địch là Chí Linh, Đông Triều, Mạo Khê và Tràng Bạch. Sau này chùa Bắc Mã tiếp tục là đầu mối liên hệ giữa chiến khu với các địa phương khác, là nơi chỉ đạo chính của Uỷ ban Quân sự cách mạng, góp phần mở rộng và thúc đẩy thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám ở vùng Đông Bắc Tổ quốc…

Một góc khu đô thị Tân Việt Bắc, phường Mạo Khê, TX Đông Triều. Ảnh: Nguyễn Thanh

Chúng tôi dừng chân tại nhà lưu niệm Chiến khu Đông Triều (nằm trong khu di tích lịch sử chùa Bắc Mã, được xếp hạng di tích lịch sử văn hoá cấp quốc gia năm 1994). Nhà lưu niệm được xây dựng năm 1986 với nhiều hiện vật, tư liệu và hình ảnh hào hùng của quân và dân ta trong kháng chiến. Những hiện vật như: Vũ khí, giáo mác, súng... do người dân và nghĩa quân chiến khu xưa sưu tầm được, là minh chứng lịch sử quý giá, hiện được lưu giữ và trưng bày tại nhà lưu niệm.

Từ chùa Bắc Mã đi tiếp khoảng hơn 5km chúng tôi đến thăm khu di tích lịch sử đình, chùa Hổ Lao, thuộc thôn Hổ Lao, xã Tân Việt. Vào thời kỳ tiền khởi nghĩa, khi phong trào Việt Minh phát triển mạnh mẽ ở Đông Triều. Cùng với chùa Bắc Mã, đình và chùa Hổ Lao trở thành một căn cứ hoạt động của nghĩa quân cách mạng, nơi đây diễn ra nhiều sự kiện quan trọng. Đặc biệt chiều ngày 8-6-1945, nghĩa quân cách mạng đã tổ chức lễ mít tinh tuyên bố thành lập Chiến khu cách mạng Đông Triều (còn gọi là chiến khu Trần Hưng Đạo), là chiến khu thứ 4 ở Bắc Bộ. Những năm sau này, nghĩa quân đã có bước phát triển nhanh chóng, Hổ Lao trở thành trung tâm căn cứ quân sự của chiến khu. Từ căn cứ quân sự này, lực lượng vũ trang đã mở rộng phạm vi hoạt động, chiến đấu lập nhiều chiến công vang dội ở Uông Bí, Quảng Yên…

Đệ tứ Chiến khu mãi là niềm tự hào của nhân dân vùng duyên hải Đông Bắc nói chung và nhân dân Đông Triều nói riêng. Kế thừa và phát huy truyền thống lịch sử của quê hương, ngày nay trên vùng đất chiến khu năm xưa đang mọc lên nhiều khu công nghiệp, khu dân cư đô thị mới..., tạo bước phát triển đột phá trên nhiều lĩnh vực.

Tự hào hôm nay

Về Đông Triều những ngày này, trên những tuyến đường từ đô thị đến thôn quê, rợp màu cờ đỏ, sao vàng. Người dân thị xã đang sôi nổi đẩy mạnh các phong trào thi đua lao động sản xuất, lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng các cấp.

Nhiệm kỳ qua, tốc độ tăng trưởng kinh tế của thị xã đạt 13,9%/năm (riêng năm 2014 đạt 15,3%). Tỷ trọng công nghiệp - dịch vụ chiếm 88,4%; nông - lâm - ngư nghiệp 11,6%. Thu nhập bình quân đầu người đạt gần 1.800 USD. Hàng năm giải quyết việc mới làm cho khoảng 2.500 lao động. Sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp mặc dù gặp không ít khó khăn song năng suất, sản lượng và chất lượng vật nuôi, cây trồng tăng nhanh. Giá trị sản xuất nông nghiệp đến năm 2014 đạt 407,3 tỷ đồng. Đông Triều giờ là “thủ phủ” các vùng chuyên canh trồng các loại cây đặc sản của tỉnh với nhiều sản phẩm được đăng ký thương hiệu như na dai, nếp cái hoa vàng, gạo chất lượng cao, bò sữa… Trong sản xuất công nghiệp, với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, trữ lượng lớn như than đá, đất sét, đá vôi... Đông Triều hiện phát triển mạnh các ngành công nghiệp khai khoáng, sản xuất vật liệu xây dựng, điện… với trên 400 doanh nghiệp, thu hút 100 dự án đầu tư, trong đó có 56 dự án trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp. Các ngành dịch vụ, du lịch, thương mại luôn giữ tốc độ tăng trưởng ổn định. Những năm gần đây, thị xã đã tập trung đầu tư phát triển mạnh hai loại hình du lịch tâm linh và du lịch sinh thái. Năm 2014, Đông Triều đón gần 1 triệu lượt khách du lịch.

Đặc biệt, đi đầu trong xây dựng nông thôn mới của tỉnh và cả nước, đến nay Đông Triều đã có 15/19 xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Thị xã đã được chọn để xây dựng điểm mô hình nông thôn tiên tiến, đang triển khai thí điểm tại 3 xã Bình Khê, Việt Dân và An Sinh.

Đồng chí Hà Hải Dương, Phó Chủ tịch UBND thị xã, cho biết, thời gian tới Đông Triều tiếp tục đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế và chuyển đổi phương thức phát triển từ “nâu” sang “xanh”; nâng cao chất lượng tăng trưởng và phát triển bền vững; khai thác và phát huy tiềm năng, lợi thế để phát triển mạnh du lịch, dịch vụ, chuyển dịch mạnh cơ cấu kinh tế theo hướng tăng tỷ trọng du lịch, dịch vụ thương mại, chuyển dịch cơ cấu lao động… Đồng thời, nâng cao chất lượng và các tiêu chí chương trình xây dựng nông thôn mới, xây dựng và phát triển đô thị; xây dựng thương hiệu địa phương “nông thôn mới kiểu mẫu”, “nông thôn tiên tiến”, “đô thị văn minh”, phấn đấu đến năm 2020 Đông Triều trở thành đô thị loại III.

Phạm Tăng