Vụ việc tranh chấp đất đai tại phường Hùng Thắng (TP Hạ Long): Dây dưa vì... sự quan liêu, tắc trách

Vụ việc tranh chấp đất đai giữa hai hộ gia đình ông Nguyễn Văn Diễm và ông Vũ Tống Tích cùng trú tại tổ 9A, khu 3, phường Hùng Thắng (TP Hạ Long) đã xảy ra nhiều năm nay, gây bức xúc trong dư luận một thời gian dài. Nguyên nhân vụ việc đã được chính quyền địa phương làm rõ. UBND TP Hạ Long và UBND tỉnh cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo giải quyết dứt điểm vụ việc. Tuy nhiên, đến nay đã 5 năm mà sự việc vẫn chưa khép lại.

Ranh giới các thửa đất đã được xác định rõ ràng. Ông Diễm cũng xây tường bao từ những năm 2000-2001 xung quanh thửa đất của gia đình.

Tranh chấp: Không có cơ sở

Là một trong những người đầu tiên khai hoang và sinh sống ở tổ 9A, khu 3, phường Hùng Thắng cùng thời với ông Nguyễn Văn Dỹ (bố đẻ ông Nguyễn Văn Diễm - PV) và ông Vũ Tống Đò (bố đẻ ông Vũ Tống Tích - PV), ông Nguyễn Văn Tịnh, xác nhận: “Tôi sống ở đây từ những năm 1961. Nhiều bà con sống lâu năm ở đây đều biết thửa đất vườn đồi mà ông Diễm quản lý và sử dụng là do cụ Dỹ khai hoang để lại cho con trai. Ông Tích chưa bao giờ canh tác sử dụng diện tích đất ấy. Còn phần đất của cụ Đò khai hoang (giáp với đất vườn đồi của ông Diễm) cũng đã để lại thừa kế cho con trai là ông Tích. Miếng đất ấy của ai, ông Tích là người biết rõ hơn cả nhưng vẫn cố tình tranh chấp với ông Diễm”.

Trao đổi với chúng tôi ông Diễm bức xúc cho biết: “Bố tôi đưa gia đình về đây khai hoang, làm nhà sinh sống từ những năm 1960. Năm 1999, ông có tặng lại vợ chồng tôi một phần diện tích đất vườn đồi mà mình khai phá được, ước khoảng trên 2.000m2. Gia đình tôi sinh sống và sử dụng thửa đất liên tục ổn định nhiều năm nay. Diện tích tôi quản lý có ranh giới rõ ràng, xây tường bao từ những năm 2000-2001. Đến năm 2003-2005, gia đình tôi có chuyển nhượng cho 7 hộ dân một phần thửa đất và các hộ dân xây dựng, sửa chữa nhà cửa sinh sống ổn định, không tranh chấp với ai. Đơn xin chuyển nhượng nhà và đất đều được UBND phường xác nhận nguồn gốc. Năm 2003-2005, khi ông Tích xin đo vẽ bổ sung đất vườn đồi và làm hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), tôi cũng là người trực tiếp ký giáp ranh nhưng nay ông Tích lại nhận đất gia đình tôi khai hoang, quản lý là đất của gia đình ông”.

Tìm hiểu nội tình vụ tranh chấp đất trên chúng tôi được biết, năm 2009, khi địa phương có chủ trương hợp thức hoá quyền sử dụng đất cho các hộ dân, gia đình ông Diễm làm đơn xin cấp GCNQSDĐ (có tổng diện tích 1.702,8m2) thì ông Tích cũng có đơn nhận một phần đất trong tổng số diện tích đất của gia đình ông Diễm đang quản lý và đã chuyển nhượng cho các hộ dân (khoảng 1.040,53m2) là đất của gia đình ông, thuộc một phần thửa 27, tờ bản đồ địa chính (BĐĐC) số 1 mang tên Vũ Tống Tích được xác lập từ năm 2000. Cũng theo ông Tích, phần diện tích vườn đồi trên phía Bắc giáp ranh với vườn đồi nhà ông Diễm; phía Tây giáp nhà cụ Dỹ; phía Đông giáp nhà ông Mùa; phía Nam là nhà ở của gia đình ông. Đất không hề có tranh chấp và được các hộ cụ Dỹ, ông Diễm và ông Mùa ký xác nhận giáp ranh. Sau khi được cấp GCNQSDĐ số 8413 có tổng diện tích là 1.419,11m2, trong đó: 378,58m2 thuộc thửa số 10 (tờ BĐĐC số 21) và 1.040,53m2 thuộc một phần thửa số 27 (tờ BĐĐC số 1), ông Tích chuyển nhượng phần đất vườn đồi thuộc thửa 27 trên cho bà Đinh Thị Cam Ly và bà Trần Thị Cẩm. Hai hộ này cũng đã tách và được cấp GCNQSDĐ năm 2005.

Sau khi tiếp nhận đơn, Đảng uỷ, UBND phường Hùng Thắng và UBND TP Hạ Long đã vào cuộc điều tra, xác minh. Kết quả xác minh từ những người dân sống lâu năm, các hộ liền kề đều xác định, khu vực thửa đất số 27 do hai hộ ông Tích và ông Diễm sử dụng từ trước năm 2009, không có tranh chấp. Phần đất của hộ ông Tích đã được UBND phường Hùng Thắng xác nhận, được cấp GCNQSDĐ và ông Tích đã chuyển nhượng cho các hộ khác. Chỉ khi xuất hiện tờ trích lục thửa đất số 27 thì hộ gia đình ông Tích mới nảy sinh tranh chấp với gia đình ông Diễm. Kết quả xác minh cũng cho thấy, thửa đất số 27, tờ BĐĐC số 1 có tổng diện tích 5.246,8m2 xác lập năm 2000 là không chính xác về chủ sử dụng đất cũng như thực tế diện tích hai hộ ông Diễm, ông Tích sử dụng và chuyển nhượng.

Nguyên nhân là do quá trình đi đo và lấy trích yếu, trích lục của thửa đất số 27 do cán bộ đoàn đo đạc trực tiếp làm, không có cán bộ phường cùng đi; ông Tích và ông Diễm không được biết, không được dẫn đoàn đi đo thửa đất; các hộ giáp ranh là ông Vương Đình Trung, bà Phạm Thanh Xuân và bà Vũ Thị Thanh đều không công nhận chữ ký trong biên bản xác định mốc giới, ranh giới là chữ ký của họ (chữ ký giả). Sau khi đo vẽ, ông Tích có ký vào biên bản mốc giới nên thửa đất chỉ mang tên ông Tích. Hiện trạng sử dụng đất tại thửa 27 bao gồm: Toàn bộ diện tích đất nhà ông Tích, đất của bà Cam Ly, bà Cẩm, đất vườn đồi nhà ông Diễm, đất của 7 hộ nhận chuyển nhượng từ ông Diễm và đất lâm nghiệp do nhà nước quản lý. Như vậy, việc tranh chấp phát sinh do việc xác định ranh giới, mốc giới thửa đất số 27 là không chính xác.

Tại kết luận số 01 ngày 30-8-2010 của Đảng uỷ phường Hùng Thắng cũng đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét lại tính chính xác của thửa đất số 27, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho hai hộ gia đình ông Tích và ông Diễm.

Cái sai không được xử lý kịp thời

Tại văn bản số 168/KLTT ngày 20-1-2011 về việc thanh tra giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo của công dân phường Hùng Thắng, UBND TP Hạ Long đã giao UBND phường Hùng Thắng có trách nhiệm giải quyết dứt điểm việc tranh chấp đất đai giữa hộ ông Tích với hộ ông Dỹ, ông Diễm theo thẩm quyền quy định.

Thực hiện kết luận 168, UBND phường Hùng Thắng tiếp tục mời hai hộ họp hoà giải nhưng không thành. Qua các lần đối thoại, hoà giải, UBND phường Hùng Thắng nhận thấy việc tranh chấp đất đai trên thực tế là không có. Phần thuộc gia đình ông Tích đã được cấp cho gia đình ông Tích và đã nhượng bán. Phần thuộc gia đình ông Diễm quản lý sử dụng và phần ông Diễm bán cho 7 hộ dân đã ở ổn định từ những năm 2003-2005. Do vậy, UBND phường Hùng Thắng đã đề xuất huỷ bỏ việc xác lập ranh giới, mốc giới thửa đất số 27 và chỉnh lý lại hồ sơ địa chính theo đúng hiện trạng quản lý sử dụng của các hộ dân (tại báo cáo số 42 ngày 30-11-2010; báo cáo số 10 ngày 28-3-2011) nhưng không nhận được chỉ đạo từ phía UBND TP Hạ Long.

Tuy nhiên, ngày 21-8-2012, UBND TP Hạ Long có văn bản 2585 giao UBND phường Hùng Thắng thông báo cho ông Diễm và các hộ dân đang quản lý sử dụng đất tại thửa số 27 đến UBND phường kê khai, lập hồ sơ xin cấp GCNQSDĐ. Toàn bộ hồ sơ thủ tục xin cấp GCNQSDĐ cho gia đình ông Diễm đã được UBND phường Hùng Thắng hoàn tất cuối năm 2012 và chuyển giao cho Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất, nhưng đến nay đã gần 2 năm trôi qua, GCNQSDĐ vẫn chưa làm xong. Trả lời lý do của sự chậm trễ trên, ông Nguyễn Tiến Thông, Phó Chủ tịch UBND phường Hùng Thắng cho biết: “Để giải quyết khiếu nại của công dân, phường cũng đã tiến hành nhiều cuộc hoà giải, thành phố cũng cử đoàn thanh tra xác minh nội dung đơn của ông Tích là không đúng sự thật. Nhưng khi chúng tôi yêu cầu Phòng Tài nguyên - Môi trường cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Diễm thì vẫn được trả lời là còn có khiếu nại và yêu cầu giải quyết dứt điểm. Chúng tôi không biết cần phải giải quyết gì nữa”. Hồ sơ gửi đi, công văn gửi lại, gia đình ông Diễm cũng có nhiều đơn thư khiếu nại, vụ việc đến nay vẫn giậm chân tại chỗ.

Gần đây nhất, ông Diễm tiếp tục gửi đơn tới UBND TP Hạ Long yêu cầu giải quyết thì đến ngày 11-7-2014, phường Hùng Thắng lại tổ chức hoà giải giữa hai hộ dân. Tại cuộc họp, hộ ông Tích cũng đã công nhận việc sử dụng đất của hai gia đình không có tranh chấp theo hiện trạng. Trên cơ sở đó, địa phương tiếp tục đề nghị Phòng Tài nguyên - Môi trường căn cứ vào thực trạng quản lý sử dụng để cấp GCNQSDĐ cho các hộ dân.

Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Tuấn Phú, Phó Phòng Tài nguyên - Môi trường TP Hạ Long cho biết: Căn cứ vào biên bản làm việc ngày 11-7, việc hoà giải là thành, đất không còn tranh chấp nên chúng tôi mới có cơ sở thực hiện việc cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Diễm theo quy định.

Tuy nhiên, khi được hỏi, nếu đặt trong trường hợp việc hoà giải không thành thì có cơ sở nào thực hiện việc cấp GCNQSDĐ cho gia đình ông Diễm không? Trả lời câu hỏi trên, ông Nguyễn Tuấn Phú cho rằng, nếu trong trường hợp hoà giải không thành nhưng có thể chứng minh việc tranh chấp đất đai là không có cơ sở, không đúng thì vẫn thực hiện được việc cấp GCNQSDĐ. Như vậy, cho thấy, lẽ ra việc làm này phải được cơ quan chức năng, đặc biệt là Phòng Tài nguyên - Môi trường (đơn vị chủ quản) nên làm từ những năm trước nhưng lại để kéo dài đến nay vẫn chưa dứt điểm.

Để cho sự việc “nhùng nhằng” một thời gian dài không được giải quyết dứt điểm, gây bất bình trong nhân dân theo chúng tôi thấy ngoài việc tắc trách của cán bộ làm công tác chuyên môn về quản lý đất đai ở địa phương thì chính quyền địa phương và cơ quan chuyên môn cũng chưa có sự phối hợp thống nhất trong giải quyết, còn đùn đẩy trách nhiệm, dẫn tới việc chậm đảm bảo quyền và lợi ích chính đáng của công dân. Đây cũng là bài học cho địa phương khác trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn.

Thanh Hoa - Hoàng Trình