Cần giải quyết triệt để tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh

Theo thống kê của Chi cục DS-KHHGĐ, tỷ số giới tính khi sinh của Quảng Ninh là gần 115 bé trai/100 bé gái. Điều này cảnh báo nguy cơ mất cân bằng giới tính nghiêm trọng sẽ diễn ra trong tương lai ở các địa phương trên toàn tỉnh. Trước thực trạng bất cập đó, Quảng Ninh đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm khống chế tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS).

Cán bộ dân số phường Cao Xanh (TP Hạ Long) tích cực tuyên truyền cho các bà mẹ mang thai những hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh.

Quan niệm sai lầm

Gia đình anh Lê Văn Tiết, xã Vĩnh Thực (TP Móng Cái) là một trong những hộ gia đình sinh nhiều nam nhất trên địa bàn xã Vĩnh Thực. Mặc dù đã có 5 con trai, nhưng anh vẫn “nuôi” ý định sinh tiếp đứa thứ 6. Anh Tiết chia sẻ: Tôi là con cả trong gia đình nên phải có đứa con trai để nối dõi tông đường. Gia đình lại sống dựa vào nghề đi biển, đẻ con gái “sức yếu tay mềm” chẳng nhờ cậy được gì, nên cứ phải đẻ được con trai, nó mới có sức khoẻ đi biển nuôi sống gia đình. Mà càng nhiều con trai càng tốt. Vợ chồng tôi đều làm tự do không có lương hưu, sau này về già không đứa này thì đứa khác chăm sóc nuôi dưỡng.

Không chỉ có gia đình anh Tiết, vợ chồng anh Tằng A Tài, chị Mả Lộc Múi, thôn Ngàn Chuồng, xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu cũng đã có 3 con gái, 4 người con trai. Năm 2013, chị Múi lại tiếp tục hạ sinh thêm đứa con trai. Chị Mả Lộc Múi, người gầy quắt queo, rụt rè tâm sự: Tôi cũng không muốn sinh nhiều như vậy, nhưng cứ chiều theo ý chồng, chồng bảo đẻ là đẻ thôi. Đã đẻ là phải đẻ con trai. Điều kiện gia đình đã khó khăn, không có tiền nuôi chúng ăn học. Sau này, chúng lập gia đình cũng chẳng biết lấy đất đâu để xây nhà cho chúng.

Mất cân bằng giới tính khi sinh xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Theo chị Hoàng Thị Xuyến, Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ TP Móng Cái, nguyên nhân chủ yếu là người dân vẫn còn nặng tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”, mong muốn phải có con trai nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên. Mặt khác, chế độ an sinh xã hội chưa được bảo đảm; đặc biệt đối với người cao tuổi dẫn đến tư tưởng coi con trai là chỗ dựa tốt hơn con gái. Con trai sẽ là người chăm sóc bố mẹ khi về già nên ai cũng muốn có con trai. Bên cạnh đó, nhận thức của người dân về hậu quả và hệ luỵ của mất cân bằng giới tính khi sinh đối với gia đình, xã hội vẫn còn nhiều hạn chế. Bà con thường quan niệm, phải đẻ con trai mới đủ sức khoẻ để đi biển, đi cấy, gánh vác công to, việc lớn của gia đình, dòng họ. “Thêm nữa, hiện nay, dịch vụ siêu âm, chẩn đoán giới tính thai nhi, nạo phá thai tại các thành phố, đô thị lớn cũng phát triển nhanh theo nhu cầu của người dân cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Có những trường hợp khi mang thai đến tháng thứ 3, thứ 4, phát hiện thai nhi là gái, họ không ngần ngại phá bỏ, sẵn sàng chờ đợi mang thai những lần sau”, chị Phạm Thị Thuỷ, Phó Giám đốc Trung tâm DS-KHHGĐ TX Quảng Yên cho biết thêm.

Cần biện pháp mạnh

Mất cân bằng giới tính khi sinh sẽ dẫn tới những hệ lụy nghiêm trọng. Trước hết, thực trạng đó sẽ dẫn tới thừa nam, thiếu nữ, trong độ tuổi kết hôn vào khoảng năm 2015-2030. Ngoài ra, mất CBGTKS nghiêm trọng còn có nguy cơ khắc sâu thêm vấn đề bình đẳng giới và có thể biến đổi xã hội theo hướng xấu như: Gia tăng áp lực buộc họ phải kết hôn sớm và nam giới khó khăn hơn trong việc tìm kiếm bạn đời; có thể gia tăng bất bình đẳng giới trong tiếp cận việc làm; nhu cầu mua bán tình dục, xâm hại tình dục tăng và các mạng lưới buôn bán phụ nữ sẽ mở rộng hơn…

Đứng trước thực trạng bất cập đó, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã triển khai mô hình giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh và Đề án can thiệp, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2011-2015, phấn đấu đến năm 2015 tỷ số giới tính khi sinh tại Quảng Ninh là 113/100. Trong đó, tuyên truyền hiệu quả tới từng gia đình, từng cá nhân, để thay đổi suy nghĩ về “trọng nam, khinh nữ” của người Việt luôn là một biện pháp quan trọng nhất.

Theo đồng chí Vũ Xuân Diện, Giám đốc Sở Y tế, trong giai đoạn tới, Quảng Ninh cần triển khai tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Trước hết, cấp uỷ và chính quyền địa phương các cấp cần đưa nội dung giảm thiểu MCBGTKS vào nghị quyết của Đảng, HĐND và các chỉ tiêu kinh tế xã hội của địa phương. Ngoài ra, công tác thanh, kiểm tra các cơ sở y tế trên địa bàn cần đẩy mạnh nhằm phát hiện ngăn chặn kịp thời những hành vi vi phạm như: Thông báo giới tính thai nhi, loại bỏ thai nhi hoặc ép buộc người khác phá thai vì lý do giới tính của thai nhi... Bên cạnh đó, các chính sách an sinh xã hội, công tác chăm sóc, nuôi dưỡng người cao tuổi cần triển khai thực hiện hiệu quả để tạo niềm tin trong cộng đồng. Thêm nữa, các hội thảo chuyên đề chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn để nâng cao năng lực quản lý và điều hành công tác DSKHHGĐ nói chung và các hoạt động can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh nói riêng… cũng cần phải được tăng cường triển khai…

Lưu Linh