TP Hạ Long: Hướng tới thành phố môi trường bền vững

Thứ 2, 19/03/2012 | 05:45:16 [GMT +7] A A

Năm 2008, TP Hạ Long vinh dự cùng 10 thành phố khác trong khu vực ASEAN được nhận giải thưởng “Thành phố bền vững về môi trường”. Hơn 3 năm nhìn lại, nhiều câu hỏi đặt ra là làm sao để xây dựng và bảo vệ được thương hiệu thành phố bền vững về môi trường; làm gì để sớm đạt được mục tiêu đưa Hạ Long trở thành thành phố môi trường?

Xe hút bụi đang hoạt động trên đường Nguyễn Văn Cừ, TP Hạ Long.

Điểm số môi trường vẫn thấp

Trên thế giới, khái niệm thành phố bền vững về môi trường (BVMT) xuất hiện từ những năm 1990, đó là thành phố có môi trường tự nhiên trong sạch, sử dụng năng lượng hiệu quả, sản sinh ra chất thải ít nhất... Ngoài ra còn có nhiều tiêu chí khác, được chia thành các lĩnh vực cụ thể: Thiết kế quy hoạch thành phố; hệ thống hạ tầng kỹ thuật của thành phố; không gian xanh và bảo tồn đa dạng sinh học; chất lượng không khí; môi trường nước; quản lý chất thải rắn; giao thông vận tải; sử dụng năng lượng hiệu quả, năng lượng tái tạo, v.v..

TP Hạ Long đã có nghị quyết chuyên đề số 214 (ngày 15-1-2003) về công tác vệ sinh môi trường đô thị, Kế hoạch 28 (ngày 12-4-2007) về kiểm soát ô nhiễm môi trường trên địa bàn đến năm 2010. Bên cạnh đó, các cấp chính quyền của thành phố đã nỗ lực tăng cường phối hợp với các cơ quan chức năng về bảo vệ môi trường, triển khai các hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng; đầu tư các dự án cải thiện môi trường; xây dựng các khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung để có điều kiện xử lý nước thải, khí thải tốt hơn. Công tác kiểm tra, thanh tra, xử lý các cơ sở gây ô nhiễm được triển khai ngày một rộng rãi, quyết liệt, nhất là tại các khu vực bên bờ Vịnh. Nhiều cơ sở gây ô nhiễm đã bị di dời ra khỏi khu vực nội thành; tiếp cận, thu hút nhiều dự án quốc tế về lĩnh vực bảo vệ môi trường. Mặc dù vậy, công tác phòng ngừa ô nhiễm môi trường tại TP Hạ Long vẫn còn nhiều hạn chế, trong khi nguồn thải gây ô nhiễm ngày càng xuất hiện nhiều hơn, dẫn đến nguy cơ tiềm tàng đối với con người và môi sinh đô thị.

Theo kết quả khảo sát, điểm số thực hiện về môi trường không khí, nước và chất thải rắn của TP Hạ Long so với chỉ số không khí sạch, nước sạch và đất sạch của ASEAN đều đạt được ở mức độ khá tốt, mặc dù chỉ số hàm lượng bụi PM10 vẫn còn thấp hơn mức độ trung bình của chỉ số không khí sạch của khu vực ASEAN; điểm số thực hiện đối với việc nâng cao hiệu quả năng lượng và sử dụng nhiên liệu sạch hơn của thành phố cũng còn quá thấp so với chỉ số chung của khu vực. Tình trạng tương tự cũng như vậy đối với môi trường đất sạch, điểm số thực hiện tính cho việc giảm tổng lượng phát sinh chất thải rắn trong năm của Hạ Long vẫn rất thấp so với chỉ số của khu vực.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng ô nhiễm môi trường vẫn còn cao tại Hạ Long là tăng trưởng kinh tế thiếu bền vững; cơ sở hạ tầng xử lý chất thải còn thiếu thốn; sức ép dân số; tốc độ đô thị hoá cao; thể chế và hệ thống quản lý đô thị bền vững chưa đồng bộ; trình độ khoa học công nghệ công nghiệp ở mức trung bình chưa hiện đại, gây áp lực mạnh mẽ đối với tài nguyên và môi trường.

Góc nhìn từ Đà Nẵng

Năm 2011, TP Đà Nẵng được Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) trao giải thưởng “Thành phố bền vững về môi trường ASEAN năm 2011”. Đà Nẵng hiện có khoảng 10 CLB hoạt động chuyên sâu về lĩnh vực môi trường. Các CLB luôn hành động kêu gọi bảo vệ môi trường, kết hợp với tuyên truyền nâng cao nhận thức để người dân hiểu sâu hơn và tham gia tốt hơn vào việc tự giác bảo vệ, cải thiện môi trường sống của chính mình.

Hiện môi trường ở KCN đã được cải thiện. Nhận thức và trách nhiệm của các doanh nghiệp (DN) đối với bảo vệ môi trường được nâng lên. Như Công ty CP Thép Đà Nẵng sau thời gian đứng trước nguy cơ bị đóng cửa do sản xuất gây ô nhiễm môi trường, đến năm 2010, đơn vị đã chuyển thông điệp đến người lao động “Bảo vệ môi trường hay là chết”, khẩu hiệu này được treo khắp các nhà xưởng trong, trước Công ty. Theo đó, Công ty đã đầu tư và đưa vào vận hành hệ thống bảo vệ môi trường đặc dụng. Công ty có vốn điều lệ ban đầu khi cổ phần hoá là 41 tỷ đồng, nhưng sau 3 năm đã đầu tư cho hoạt động bảo vệ môi trường hơn 30 tỷ đồng. Từ một “điểm đen” về ô nhiễm môi trường, đến thời điểm này, thông qua các số liệu quan trắc đo đạc của cơ quan chức năng, Công ty có thể khẳng định đã giải quyết triệt để vấn đề ô nhiễm môi trường do hoạt động sản xuất luyện thép gây ra.

Bên cạnh, bảo vệ môi trường từ định hướng vĩ mô, Đà Nẵng còn hiện thực hoá bằng nhiều giải pháp cụ thể và độc đáo. Chẳng hạn, nếu người nào phát hiện hành vi đổ rác không đúng nơi quy định sẽ được thưởng nóng 1 triệu đồng. Tất cả các quận, phường phải lập đường dây nóng, cử lực lượng trực 24 giờ/ngày để nhận tin báo. Khi nhận tin, người có trách nhiệm lập tức có mặt ở hiện trường lập biên bản xử lý. Đây được coi là liệu pháp mạnh để ngăn chặn tình trạng đổ rác trộm, đồng thời khuyến khích người dân tham gia vào việc phát giác, ngăn chặn hành vi gây ô nhiễm môi trường.

Ở Đà Nẵng, người dân tự giác trồng cây xanh đường phố ước tính chiếm 35-40% số lượng cây trồng mới hàng năm. Nhiều gia đình tự bỏ tiền từ 500 ngàn đến 1 triệu đồng trồng cây xanh trước nhà để tạo cảnh quan, đẹp nhà, đẹp phố.

Trên nhiều diễn đàn hội nghị, hội thảo trong nước, mỗi lần nói về vấn đề môi trường, người ta lại viện dẫn việc Đà Nẵng từ chối 2 “siêu” dự án FDI với tổng vốn 2,5 tỉ USD; chưa địa phương nào ở Việt Nam “dũng cảm” như thế. Điều đó minh chứng Đà Nẵng đang quyết tâm xây dựng “Thành phố môi trường”, chú trọng phát triển bền vững, chứ không chạy theo đầu tư bằng mọi cách. Tại một diễn đàn quốc tế, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải tự hào nói: TP Đà Nẵng có tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng đầu của Việt Nam, là thành phố đang đổi mới mạnh mẽ, đi tiên phong phát triển đô thị theo hướng bền vững.

Thành phố môi trường: Khó hay dễ?

Với tầm nhìn trở thành thành phố môi trường mang tính bền vững, vấn đề môi trường đặt ra không chỉ là một phần trong quá trình phát triển, mà phải đóng vai trò động lực thúc đẩy sự phát triển bền vững. Để đạt được điều đó, thành phố cần có một quy hoạch tổng thể mang tầm chiến lược, trong đó nội dung môi trường phải được đặc biệt quan tâm; xây dựng tiêu chí quản lý đô thị bền vững, lồng ghép quy hoạch môi trường đô thị vào quy hoạch phát triển đô thị; xây dựng mô hình điểm về quản lý môi trường đô thị theo chỉ số thành phố bền vững ASEAN; nâng cao nhận thức về thực hiện các chỉ số không khí, nước và đất sạch đối với cộng đồng, đặc biệt đối với các doanh nghiệp và cấp ra quyết định về chính sách, đầu tư phát triển kinh tế.

Những nỗ lực của TP Hạ Long trong hành động cải thiện môi trường thể hiện những bước đi cụ thể trong việc xây dựng Hạ Long trở thành thành phố môi trường tiêu biểu. Hiện thực sớm hay muộn phụ thuộc rất nhiều vào sự đồng thuận của toàn dân bên cạnh những chủ trương cụ thể, mang tính đột phá của chính quyền thành phố. Nếu làm tốt được vấn đề này, Hạ Long có thể trở thành thành phố môi trường thật sự đem lại lợi ích cho con người, thu hút đầu tư chất lượng và du khách trong và ngoài nước đến với Hạ Long.

Nguyễn Quý

Để Hạ Long thêm xanh - sạch - đẹp

Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hạnh, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh:

“Phát triển nhiều hơn những mô hình công nghiệp thân thiện với môi trường”

Thời gian gần đây, kinh tế trên địa bàn thành phố đã có bước phát triển, chuyển dịch khá toàn diện, tạo ra ngày càng nhiều việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động. Nhưng bên cạnh đó cũng đang đặt ra những thách thức rất lớn về môi trường, nếu không có lộ trình, kế hoạch, giải pháp cụ thể, hữu hiệu, thì chỉ một thời gian không xa, trên địa bàn đâu đâu cũng trở thành những công trường khổng lồ. Hệ lụy là đất đá bồi lắng xuống các cửa sông, cửa biển, ô nhiễm từ bụi than, xi măng, khói, tiếng ồn sẽ là tác nhân phá hoại hệ sinh thái. Vì thế, để bảo vệ môi trường sinh thái một cách bền vững, địa phương cần phát triển nhiều hơn những mô hình công nghiệp thân thiện với môi trường. Riêng lĩnh vực khai thác than trên địa bàn, các cơ quan chuyên môn cần phối hợp chặt chẽ với các doanh nghiệp ngành Than triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp, biện pháp hoàn nguyên, bảo vệ môi trường thật hiệu quả.

Phạm Minh Khương, Phân xưởng Kiến thiết 4, Công ty CP Than Hà Lầm - Vinacomin:

“Tăng cường nạo vét, khơi thông các tuyến suối chính”

Thời gian gần đây, công tác bảo vệ môi trường của thành phố đã có nhiều chuyển biến, như: Rác thải được đổ đúng nơi quy định, được vận chuyển đúng giờ, không để xảy ra tình trạng ứ đọng; các tuyến phố chính thường xuyên có xe hút bụi, phun nước; tình trạng kẻ, vẽ quảng cáo, thông tin rao vặt ở tường, cột điện, một số khu vực đã được hạn chế rất nhiều... Nhờ đó, bộ mặt đô thị ngày càng xanh - sạch - đẹp. Tuy nhiên, việc nạo, vét các tuyến suối chính vẫn chưa được thực hiện thường xuyên, nhất là các tuyến suối dẫn từ các khai trường khai thác than qua khu dân cư. Cá biệt có tuyến suối do không được tu bổ, nạo vét thường xuyên, dẫn đến tình trạng vào mùa mưa lũ cuốn theo bùn đất, rác thải tràn vào nhà của người dân, không chỉ làm thiệt hại về tài sản, hoa màu, mà còn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ của không ít người dân sinh sống ở hai bên bờ suối. Rất mong cơ quan chức năng của thành phố sớm khắc phục tình trạng này.

Ông Vũ Tất Đạt, Phó Chủ tịch Hội CCB TP Hạ Long:

“Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ mình”

Hưởng ứng các phong trào bảo vệ môi trường của thành phố với phương châm “Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ mình”, Hội CCB thành phố đã tích cực triển khai nhiều biện pháp. Trước hết, các cơ sở hội đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để hội viên hiểu rõ ý nghĩa và trách nhiệm của bản thân đối với sự nghiệp bảo vệ môi trường, “biến” mỗi hội viên thành một tuyên truyền viên tích cực trong công tác này. Cùng với đó, 9/20 chi hội CCB phường trên địa bàn đã tham gia quản lý tuyến đường an toàn trật tự giao thông và môi trường. Nội dung chính là đảm nhận tuyên truyền, vận động nhân dân làm cho đường thông, hè thoáng, không vứt rác bừa bãi; thứ sáu hàng tuần tổ chức phối hợp dọn vệ sinh các tuyến đường tham gia phối hợp. Việc làm này đã thực sự tạo ra sự chuyển biến mạnh mẽ trong tư duy, nhận thức của hội viên đối với công tác bảo vệ môi trường, góp phần cải thiện môi trường sinh thái, xây dựng thành phố sáng - xanh - sạch - đẹp.

Ông Đinh Văn Đông, tổ 13, khu 2, phường Hồng Hà, TP Hạ Long:

“Tăng cường các biện pháp bảo vệ môi trường biển”

Là ngư dân, nên tôi nhận thức được rằng việc bảo vệ môi trường sinh thái biển có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đáng mừng là hiện nay, các cơ quan chức năng đã và đang nghiên cứu vận động các hội ngư dân sinh sống ở vùng Vịnh Hạ Long lên bờ để giảm thiểu sự tác động tiêu cực với môi trường biển. Tuy nhiên, ở một số khu dân cư ven biển, tôi thấy tình trạng vô ý thức xả rác bừa bãi xuống biển vẫn còn diễn ra, nhất là một số hàng quán dọc tuyến đường bao biển Cột 3 - Cột 5. Hệ thống các quán ăn trên bè ở khu vực này cũng đang là tác nhân gây tổn hại đến môi trường biển. Vì thế, tôi mong rằng, thành phố cần tăng cường hơn nữa các biện pháp bảo vệ môi trường biển, thông qua đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức, có chế tài xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm.

Quang Minh (Thực hiện)