Tranh bột điệp - sản phẩm OCOP độc đáo ở xã Hiệp Hòa

Trong xây dựng nông thôn mới (NTM), xã Hiệp Hòa (TX Quảng Yên) rất coi trọng việc đẩy mạnh phát triển các sản phẩm truyền thống, có tính đặc thù, riêng có của địa phương, có tiềm năng phát triển và mang lại nguồn thu ổn định, bền vững cho người dân trên địa bàn, làm động lực để phát triển kinh tế nông thôn. Một trong những sản phẩm như vậy là tranh bột điệp.

Các tác phẩm tranh bột điệp của anh Đinh Công Tuyến tại phòng tranh Quảng Yên được khá nhiều người ưa thích.

Nói về sản phẩm tranh bột điệp, ông Vũ Khắc Hoàn, Chủ tịch UBND xã Hiệp Hòa, cho biết: Tranh bột điệp cũng như nghề sản xuất sản phẩm này chỉ xuất hiện phổ biến tại Hiệp Hòa khoảng 3 năm qua, tuy nhiên có thể coi đây là nghề sản xuất sản phẩm truyền thống, bởi nguyên liệu chính để làm loại tranh này là vỏ điệp, loại hải sản đặc hữu, sinh sống từ lâu đời trên bờ biển Quảng Yên và được người dân trên địa bàn, trong đó tập trung là người dân xã Hiệp Hòa khai thác hàng năm với số lượng lớn.

Người đầu tiên tạo ra tranh bột điệp ở Hiệp Hòa là thầy giáo Đinh Công Tuyến (thôn 5, xã Hiệp Hòa), hiện đang công tác tại Trường THCS Sông Khoai. Năm 2014, để tham gia một cuộc thi sáng tạo khoa học kỹ thuật từ chất liệu dân gian do tỉnh Quảng Ninh tổ chức, anh Đinh Công Tuyến cùng các học trò của mình đã sử dụng vỏ điệp để tạo nên các tấm ép dùng để ốp, dán trang trí nhà cửa. Sản phẩm này sau khi hoàn thành đã được đơn vị tổ chức đánh giá cao.

Tranh làm từ chất liệu bột điệp có độ sáng, sắc nét cao.

Thành công của tấm ép vỏ điệp đã là động lực để thầy giáo Tuyến tiếp tục sáng tạo các sản phẩm mới từ nguồn nguyên liệu vỏ điệp, trong đó trọng điểm là sản phẩm tranh bột điệp. Anh Tuyến cho biết: Sau thời gian mày mò, mình thấy đặc điểm nổi bật của vỏ điệp là có chất xà cừ mang độ sáng ánh cao, nếu được sử dụng để làm tranh chắc chắn sẽ tạo cho bức tranh độ sắc nét, sáng và sâu hơn… Qua rất nhiều thử nghiệm nhằm tạo được loại bột điệp ưng ý, cuối cùng anh Tuyến tiến hành nung, nghiền vỏ điệp thành bột điệp. Đáng mừng là loại bột điệp này rất phù hợp làm chất liệu chế tác tranh.

Quả đúng như nhận định của anh Tuyến, các tác phẩm tranh bột điệp hoàn thiện đều cho thấy vẻ đẹp khác biệt so với các loại tranh sử dụng chất liệu khác. Chính từ khác biệt này, nên ngay khi “trình làng” vào tháng 6/2017, tranh bột điệp đã được người trong giới chú ý, khách hàng bắt đầu quan tâm tìm mua. Xã Hiệp Hòa cũng lấy sản phẩm tranh bột điệp tham gia Chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm (OCOP) và đạt 3 sao.

Từ nguyên liệu vỏ điệp, trải qua quá trình nung, nghiền, tách, lọc mới ra loại bột điệp có thể làm tranh.

Năm 2018, mặc dù công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm, chào bán hàng còn hạn chế song tranh bột điệp của anh Đinh Công Tuyến cũng đã nhận được một số đơn đặt hàng, tổng sản phẩm xuất bán, trưng bày là khoảng 1.000 bức tranh. Từ tranh bột điệp không chỉ mang lại doanh thu trên 200 triệu đồng cho anh Đinh Công Tuyến mà còn tạo việc làm, thu nhập ổn định cho một số lao động trên địa bàn, hơn hết còn tạo ra một nghề sản xuất có khả năng mở rộng và phát triển.

Tranh bột điệp hoàn toàn có thể được sử dụng như một loại sản phẩm lưu niệm du lịch của Quảng Ninh. Bởi với chất liệu bột điệp, người làm tranh rất dễ sáng tạo tác phẩm, sử dụng công nghệ hiện đại để hỗ trợ sao chép mẫu tranh. Từ đó tạo ra các sản phẩm hàng loạt, tương đối giống nhau, số lượng lớn, thời gian sản xuất ngắn, chi phí sản xuất rẻ, độ bền của tranh cao, hầu như không có tác động đến môi trường và đặc biệt là tranh mang tính riêng có, đặc trưng vùng miền.

Anh Đinh Công Tuyến, người đầu tiên làm ra sản phẩm tranh bột điệp ở Hiệp Hòa.

Đáng tiếc hiện nay, mặc dù tranh bột điệp của Đinh Công Tuyến đã đạt được thành công bước đầu và rất có tiềm năng phát triển song sản phẩm này vẫn đang đối mặt với khó khăn về đầu ra và mức tiêu thụ. Anh Tuyến trăn trở: Sản phẩm tranh bột điệp dường như vẫn chưa tiếp cận được thị trường và đối tượng khách du lịch, quy mô sản xuất chưa được nhân rộng, vẫn là sản xuất hộ gia đình nhỏ lẻ, mang tính thời vụ, giá trị thấp... Điều này cho thấy bản thân người làm tranh bột điệp cùng các đơn vị chức năng, trong đó có xã Hiệp Hòa cần có những giải pháp hỗ trợ cụ thể trong khâu quảng bá hình ảnh, xây dựng thương hiệu cũng như kết nối tiêu thụ cho sản phẩm. Từ đó, tạo động lực để thúc đẩy phát triển, lan tỏa nghề sản xuất tranh bột điệp, nhân lên những mô hình nghề truyền thống, kinh tế nông thôn hiệu quả.

Việt Hoa

[links()]