Lục bình, lọ hoa làm từ than đá

Với niềm đam mê đặc biệt, những cục than đá đã được nghệ nhân Lê Quang Ninh (TP Cẩm Phả) dày công chế tác, “thổi hồn” thành tác phẩm lục bình, lọ hoa mỹ nghệ, trở thành những món quà lưu niệm mang đặc trưng đất mỏ, được du khách ưa chuộng.

Nghệ nhân Lưu Quang Ninh cẩn thận kiểm tra, chỉnh sửa lại những hoạ tiết nhỏ của sản phẩm trước khi đưa ra thị trường.

Đến xưởng sản xuất của nghệ nhân Lê Quang Ninh (Trần Phú, TP Cẩm Phả), chúng tôi được ông dẫn tới giới thiệu khu trưng bày sản phẩm lọ hoa, lục bình mới. Nghệ nhân Ninh kể: Thời đi lao động xuất khẩu ở Đức những năm 1987-1988, tôi đã rất chú ý nghệ nhân nước ngoài chế tác các loại bình, lọ hoa, cấu trúc hình trụ bằng đá rất đẹp. Vốn đam mê điêu khắc, tôi đã tìm hiểu đặc biệt là kỹ thuật đẽo gọt, máy quay ly tâm... Về nước, tôi nảy ra ý tưởng chế tác các sản phẩm từ chất liệu đặc trưng của quê hương, đó là than đá.

Một số sản phẩm lọ hoa, lọ lục bình mới điêu khắc bằng than đá của nghệ nhân Lê Quang Ninh.

Tuy nhiên, theo ông Ninh, việc sáng tạo ra những tác phẩm than đá không đơn giản. Do chưa có kinh nghiệm xử lý, than đá lại dòn nên ban đầu không ít lần sản phẩm bị vỡ, hỏng hoặc dăm than đá từ máy quay ly tâm găm vào người. Sau thời gian nghiên cứu, rút kinh nghiệm, những sản phẩm đầu tiên mới được sản xuất thành công. Từ những sản phẩm nhỏ như lọ hoa 1 bông, ông dần nghiên cứu tiện, khắc ra những sản phẩm lọ hoa, lọ lục bình lớn hơn. Từ những năm 1998 tới 2005, lọ hoa, lục bình than đá của ông là những sản phẩm đầu tiên có mặt trên thị trường, được du khách đặc biệt khách quốc tế ưa thích.

Ông Ninh cho biết, để tạo ra một sản phẩm mỹ nghệ than đá không hề đơn giản. Đầu tiên, ông phải lặn lội tìm mua những bìa than già, nguyên khối, không có xít, tạp chất hoặc vỡ ngầm. Than đá sau đó được cắt thành hình trụ chữ nhật. Từ đó, ông dùng máy quay ly tâm, máy mài, cắt... tạo hình lọ hoa, lọ lục bình, chuốt những đường cong, góc cạnh cho tác phẩm. Để sản phẩm thêm đẹp, ông còn đánh bóng bằng sun-phát đồng, làm các loại chân đế... “Khó và công phu nhất vẫn là khâu khắc các hình lên tác phẩm như hình Vịnh Hạ Long, hòn Trống Mái, cảnh làng quê, chim muông... Để khắc sắc nét, ông phải dùng một bộ dao riêng, có độ sắc cao khắc, vẽ tỉ mỉ từng chi tiết. Có khi quá trình này mất hàng ngày liền” - ông Ninh chia sẻ.

Hiện xưởng của nghệ nhân Lê Quang Ninh chủ yếu chế tác các sản phẩm theo đơn đặt hàng, chứ chưa sản xuất quy mô lớn. Một trong những khó khăn lớn, đó chính là sản phẩm chưa được đăng ký nhãn hiệu mẫu mã nên thường bị “nhái”; kinh phí đầu tư thiết bị, máy móc để mở rộng sản xuất còn hạn chế, sản phẩm chưa được công nhận, bảo hộ.

Tạ Quân[links()]