Quảng Yên: Lấy văn hóa để làm giàu văn hóa

Với nền tảng đặc thù là văn hóa làng xã, TX Quảng Yên lưu giữ được nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, song bên cạnh đó cũng không tránh khỏi sự tồn tại một số hủ tục đã ngấm vào nếp sống của mỗi thế hệ, dòng họ, gia đình, thậm chí là từng người dân trên địa bàn. Trong đó dễ nhìn thấy hơn cả chính là một số các hoạt động hiếu, hỉ như đám cưới, đám tang, đám mừng thọ, tân gia, đỗ đạt...

Lễ rước cụ thọ tôn vinh người sống lâu tại Quảng Yên là nét văn hóa tốt đẹp. Ảnh Dương Phượng Đại

Hương ước, quy ước chính là một kênh, một giải pháp hữu hiệu để Quảng Yên phát triển văn hóa, đẩy lùi, xóa bỏ những hủ tục, cụ thể là đối với việc xây dựng nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang trên địa bàn. Cái lợi của hương ước, quy ước làng xã Quảng Yên là được xây dựng trên quan điểm, thống nhất chung của người dân, được người dân chấp nhận, coi đó là chuẩn mực để cùng tự giác thực hiện. Bên cạnh đó, hương ước, quy ước các làng, xã Quảng Yên vốn có từ lâu đời và luôn được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung về nội dung, hình thức nhằm đảm bảo bám sát chuyển động cuộc sống, phù hợp thực tiễn khách quan. Chỉ tính từ khi thành lập TX Quảng Yên năm 2011 đến nay, địa phương này đã 2 lần rà soát, chỉnh sửa, bổ sung nội dung hương ước, quy ước.

Để đảm bảo các nội dung hương ước, quy ước được thực hiện hiệu quả, Quảng Yên còn là địa phương duy nhất của toàn tỉnh đến thời điểm này sớm lập các tổ giám sát hương ước, quy ước. Từ việc thực hiện hương ước, quy ước, các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của Quảng Yên được gìn giữ, bảo vệ, phát huy; các nét văn hóa mới, hiện đại, phù hợp cuộc sống được cập nhật, thẩm thấu, từ đó làm giàu có, phong phú đời sống văn hóa của người dân trên địa bàn.

Một gia đình tại xã Sông Khoai vui lòng lùi ngày tổ chức đám cưới cho con để phòng chống dịch Covid - 19 thời điểm tháng 4/2020. Ảnh: Phạm Tuyến (CTV)

Chỉ tính nét văn hóa trong các hoạt động hiếu, hỉ, việc cưới, việc tang… ở Quảng Yên, nếu như trước đây đâu đó vẫn có biểu hiện của sự nhiêu khê, rườm rà, phức tạp từ trong tư duy, thủ tục đến lễ nghi, quy trình thực hiện… thì nay gọn nhẹ, giản lược phần lễ song vẫn trang trọng, ý nghĩa, ấm cúng, đúng tính chất mỗi sự việc là sự kiện trọng đại trong đời người, trong gia đình, dòng họ.

Ở Quảng Yên giờ đây không còn những đám tang tổ chức kéo dài đến vài ngày, các thủ tục cầu cúng tang lễ diễn ra trong đêm, cỗ bàn làm hàng trăm mâm, con cháu tế lễ đến vài tiếng đồng hồ. Việc sau đám tang kéo theo đó là tục cúng tuần đầu, 49 ngày, 100 ngày, đám giỗ, đám bốc… tổ chức nhiêu khê đã được khắc phục. Đối với đám cưới nếu như trước đây không ít nhà mổ lợn, mổ bò ăn 3 ngày thì nay gói gọn trong một buổi. Trước có cưới đêm, có tục cướp dâu, có tục chọn đầu giờ trong ngày (1h, 3h) để rước dâu, có thách cưới… thì nay không còn. Lễ dạm ngõ, lễ hỏi, lễ cưới trước đây tổ chức riêng rẽ, lễ nào cũng lớn thì nay nhiều gia đình lựa chọn làm 3 trong 1, đảm bảo đầy đủ các thủ tục mà đôi bên gia đình đều vui vẻ, cô dâu chú rể hạnh phúc. Các đám mừng thọ, tân gia, mừng người đỗ đạt... ở TX Quảng Yên hiện nay vẫn được người dân duy trì tuy nhiên tổ chức ở quy mô gọn nhẹ, khoa học, trong khuôn khổ gia đình hoặc nội tộc.

Các nhân viên một cửa hàng kinh doanh tại Quảng Yên đồng lòng tham gia phòng chống Covid - 19.

Cũng nhờ thực hiện tốt các hương ước, quy ước mà người dân Quảng Yên vốn nặng nét văn hóa làng xã là vậy song lại nhanh chóng chấp nhận cái mới. Đây cũng chính là lý do, cơ sở để trong thời điểm cao điểm giãn cách xã hội nhằm phòng chống Covid-19 vừa qua, Quảng Yên là địa phương có nhiều nhất tỉnh những đám cưới lùi ngày tổ chức, giảm quy mô tổ chức hoặc chỉ làm thủ tục báo hỉ; các đám tang đều giảm lược về quy mô, rút ngắn thời gian, thủ tục thờ cúng, hạn chế số người đến phúng viếng…

Có thể thấy TX Quảng Yên đã biết lấy văn hóa để làm giàu văn hóa, ở đây cụ thể là việc thực hiện tốt các hương ước, quy ước để xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Từ đó Quảng Yên gìn giữ và phát huy nét văn hóa tốt đẹp để khắc phục, đẩy lùi nét văn hóa lạc hậu, cập nhật nét văn hóa hiện đại, đáp ứng nhu cầu cuộc sống. Cách làm này của Quảng Yên giúp đời sống văn hóa ở địa phương này ngày càng phong phú, giàu có và văn minh, góp phần vào phát triển con người và vùng đất giàu tiềm năng này.

Việt Hoa