Huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho di tích

Ngày 13/12 vừa qua, dự án trùng tu, tôn tạo chùa Thượng Ngọa Vân hay còn gọi là am Ngọa Vân đã được khởi công xây dựng với 100% vốn đầu tư từ nguồn huy động xã hội hóa. Các hạng mục của di tích này sẽ được trùng tu, tôn tạo là tháp Phật Hoàng, tháp Đoan Nghiêm, am Niết Nàn, am Sơn Thần, Bàn Cờ Tiên, nhà Tổ, nhà trưng bày hiện vật, sân vườn, giao thông kết nối… Tổng vốn huy động cho di tích chùa Thượng Ngọa Vân là 29 tỷ đồng. Đây là di tích thứ 4 trong năm 2020, di tích thứ 36 kể từ năm 2014 đến nay của TX Đông Triều được thực hiện bằng nguồn vốn xã hội hóa.

Thái lăng trên hồ Trại Lốc. Ảnh: BQL Khu di tích nhà Trần ở Đông Triều

Tính từ đầu năm đến nay, ít nhất các di tích Quỳnh Lâm, Lê Chân, Bắc Mã và một số tuyến đường giao thông phục vụ di tích đã được khởi công hoặc khánh thành. Riêng chùa Quỳnh Lâm, mặc dù mới hoàn thành giai đoạn I của dự án trùng tu, tôn tạo chùa, tuy nhiên chi phí thực hiện ước tính đã trên 70 tỷ đồng, đều từ nguồn xã hội hóa do Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Quảng Ninh đứng ra huy động. Riêng hạng mục ngọc Phật Thích Ca Mâu Ni mới được cung rước về chùa Quỳnh Lâm, do Tập đoàn Vingroup công đức ước có giá trị hàng chục tỷ đồng. Đây là bức tượng do các nghệ nhân Thái Lan chế tác trên đá nguyên khối nguồn gốc Canada, vận chuyển bằng đường thủy để về Việt Nam, được đánh giá đẹp về thẩm mỹ, quý về chất liệu, hiện là tượng ngọc Phật lớn nhất của Quảng Ninh.

Với hệ thống di tích dày đặc, trong đó có 1 di tích quốc gia đặc biệt, 4 di tích quốc gia và 17 di tích cấp tỉnh, phần lớn đều có tuổi đời hàng trăm năm. Trải qua thăng trầm thời gian, nhiều trong số đó bị xuống cấp, mai một, việc trùng tu, tôn tạo di tích nhằm gìn giữ, bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử, thẩm mỹ của mỗi di tích là nhu cầu thiết yếu. Vì vậy, ngay từ sớm TX Đông Triều đã có chiến lược thu hút nguồn lực từ phía người dân, doanh nghiệp.

Hội đền An Sinh. Ảnh: Thanh Tùng (CTV)

Quyết định 307/QĐ-TTg về quy hoạch tổng thể di tích nhà Trần tại Đông Triều đã tạo nên hành lang pháp lý về nguồn vốn, cơ chế huy động nguồn lực, danh mục, quy mô, lộ trình, thời gian, thứ tự di tích ưu tiên trùng tu... Trên cơ sở đó, Đông Triều kêu gọi các đơn vị, doanh nghiệp dành sự quan tâm cho Khu di tích nhà Trần tại Đông Triều.

Để thu hút nguồn lực cho các di sản văn hóa, Đông Triều đã xây dựng đề án "Quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị các di tích, danh thắng TX Đông Triều đến năm 2025, tầm nhìn 2030". Đông Triều đã rà soát, đánh giá một cách tổng thể và sát thực tế tình trạng di tích, nhu cầu trùng tu, tôn tạo, thứ tự ưu tiên trùng tu tôn tạo đối với từng di tích. Đây chính là cơ sở để Đông Triều triển khai chiến lược bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị di tích một cách hiệu quả.

Việc chọn lựa giải pháp trùng tu, tôn tạo sớm, đồng bộ, bài bản đối với các di tích còn lưu giữ được những hiện vật gốc, mang giá trị lớn, hồn cốt trong quần thể di tích nhà Trần tại Đông Triều không chỉ giúp Đông Triều giữ được các di tích, mà còn tạo nên điểm nhấn về quy hoạch phát triển du lịch, dịch vụ của địa phương.

Từ nhiều kênh khác nhau, Đông Triều tiếp cận các đơn vị, doanh nghiệp quan tâm đầu tư cho di tích; có sự làm việc cụ thể và thống nhất các nội dung về dành nguồn lực cho di tích như: lộ trình, hạng mục, tổng vốn đầu tư, phương pháp thực hiện, cam kết phát huy giá trị sau thực hiện...

Đường lên chùa Ngọa Vân được thực hiện từ nguồn vốn xã hội hóa.

Quỹ Thiện Tâm thuộc Tập đoàn Vingroup là một trong những đơn vị sớm có những cam kết thống nhất dành nguồn lực cho di tích trên địa bàn TX Đông Triều. Một loạt các dự án trùng tu, tôn tạo di tích đã được hoàn thành nhờ sự tham góp của Quỹ Thiện Tâm như: An Sinh, Ngọa Vân, chùa Tuyết, Quỳnh Lâm, đền Thái... tới đây sẽ là chùa Thượng Ngọa Vân, Hồ Thiên, lăng Phụ Sơn... Chỉ tính giai đoạn 2018 - 2020, cam kết về nguồn lực của Quỹ Thiện Tâm đối với di tích Đông Triều là 500 tỷ đồng, một con số không nhỏ.

Có thể thấy từ cách làm chủ động, trúng, đúng, quyết liệt của chính quyền TX Đông Triều cũng như sự vào cuộc trách nhiệm của người dân, doanh nghiệp, hệ thống di sản văn hóa trên địa bàn TX Đông Triều ngày càng được bảo vệ, gìn giữ và phát huy giá trị, trở thành nguồn lực lớn để địa phương này phát triển.

Việt Hoa