"Kế thừa, phát huy kết quả phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh lên một bước cao hơn…"

“Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh” được Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XV vừa qua xác định là một khâu đột phá, một nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của tỉnh trong nhiệm kỳ 2020-2025. Vậy giải pháp nào để có thể từng bước hiện thực hóa nhiệm vụ này?

Trò chuyện với chúng tôi, ông Nguyễn Thanh Tùng (ảnh), Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao, cho biết:

Thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, nhằm xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học, BCH Đảng bộ tỉnh khóa XIV đã ban hành Nghị quyết số 11 “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững”.

Theo đó, Nghị quyết đã đặt ra các mục tiêu: Gìn giữ và phát huy bền vững bản sắc văn hóa; các giá trị di sản thiên nhiên, di sản văn hóa, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc; xây dựng con người Quảng Ninh với các đặc trưng “Năng động - sáng tạo - hào sảng - lành mạnh - văn minh - thân thiện”; Phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực quan trọng để xây dựng và phát triển Quảng Ninh với mục tiêu: “Hành chính minh bạch - Kinh tế phát triển - Văn hóa đặc sắc - Xã hội văn minh - Nhân dân hạnh phúc”.

- Việc cụ thể hóa mục tiêu xây dựng và phát triển văn hóa, con người Quảng Ninh đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của tỉnh đã được hiện thực hóa trong nhiệm kỳ vừa qua như thế nào, thưa ông?

+ Việc cụ thể hóa mục tiêu này là rất quan trọng, đóng vai trò động lực trong tiến trình đi lên của tỉnh. Cho đến nay, một số nội dung đã và đang tiếp tục được cụ thể hóa thành các quy hoạch, đề án, chuyên đề về văn hóa, thể thao tạo tiền đề cho việc hình thành những nét đặc trưng riêng của Quảng Ninh.

Đó là việc ban hành Bộ quy tắc ứng xử “Nụ cười Hạ Long”; Bộ quy tắc ứng xử trên địa bàn tỉnh; Quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội; Bộ tiêu chí Người Quảng Ninh; Tủ sách Văn hiến Quảng Ninh; Đề án bảo quản, tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh; Đề án bảo tồn, phát huy các môn thể thao dân tộc và trò chơi dân gian, giai đoạn 2020- 2025, định hướng đến 2030; Đề án Phát triển tài năng Thể thao thành tích cao tỉnh Quảng Ninh, giai đoạn 2020- 2025, định hướng đến 2030...

Bảo tàng - Thư viện tỉnh là một trong những công trình văn hóa được tỉnh đầu tư với quy mô lớn, đã trở thành sản phẩm du lịch hút khách.

Thời gian qua, tỉnh cũng đã xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa từ tỉnh đến cơ sở, cơ bản đáp ứng được nhiệm vụ. Cùng với đó, công tác quản lý nhà nước về văn hóa được tăng cường. Công tác trùng tu, tôn tạo, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể được quan tâm chú trọng.

Bên cạnh đó, đã tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh từ gia đình đến cộng đồng. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở” gắn với Phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” được đẩy mạnh góp phần nâng cao sức khỏe, thể lực và chất lượng cuộc sống, ngăn chặn và đẩy lùi các tệ nạn xã hội, góp phần định hướng tư tưởng, thẩm mỹ, đời sống văn hóa của nhân dân trên địa bàn…

- Quay trở lại với nhiệm vụ về văn hóa, con người mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV vừa qua đã xác định, việc bảo tồn và phát triển văn hóa mang bản sắc của Quảng Ninh gắn với phát triển kinh tế - xã hội, đã được tỉnh thực hiện trong nhiệm kỳ vừa qua, vậy ở giai đoạn tới đây có gì mới?

+ Giai đoạn vừa qua, tỉnh đã xây dựng nhiều công trình văn hóa, thể thao quy mô lớn, như Quảng trường 30/10, Bảo tàng - Thư viện, Cung Quy hoạch, Hội chợ và Triển lãm tỉnh, Trung tâm Thể thao tỉnh, Trung tâm Văn hóa - Thể thao vùng Đông Bắc, Công viên hoa Hạ Long… Nhiều trong số đó đã trở thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn du khách.

Trong những không gian đó, tỉnh cũng đã tổ chức hàng loạt các sự kiện văn hóa, thể thao như: Liên hoan Xiếc thế giới, Festival âm nhạc, Tiếng hát Asean + 3, Gala Xiếc ba miền, Ngày hội Yoga Quốc tế, Giải marathon quốc tế di sản Vịnh Hạ Long, Giải bóng chuyền bãi biển quốc tế Tuần Châu... đã tạo nên những sản phẩm văn hóa, thể thao đặc sắc, riêng có để quảng bá văn hóa, con người, hình ảnh Quảng Ninh đến với bạn bè quốc tế. Những sản phẩm này đã trở thành thương hiệu của Quảng Ninh, nhiều trong số đó tiếp tục được duy trì và sẽ có những đổi mới trong việc tổ chức vào thời gian tới đây.

Các khu di tích được đầu tư khang trang, thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của du lịch tâm linh ở Quảng Ninh. Ảnh chụp tại khu di tích đền Cửa Ông (Cẩm Phả).

Thời gian qua, các di tích lớn được trùng tu, tôn tạo cùng với hệ thống dịch vụ đi kèm và các lễ hội được phục dựng, phát huy giá trị, như tại Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử, Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều, Khu di tích đền Cửa Ông và nhiều di tích, danh thắng khác...

Qua đó, hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo và sinh hoạt văn hóa tâm linh của nhân dân được quan tâm, các giá trị văn hóa gắn liền với các cơ sở thờ tự, tín ngưỡng được tôn vinh, lan tỏa. Cũng từ đây, du lịch văn hóa tâm linh có cơ hội phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những loại hình du lịch thế mạnh của Quảng Ninh, thu hút hàng triệu lượt khách hàng năm.

Quảng Ninh hiện đã có 5 Di tích Quốc gia đặc biệt, trong đó Vịnh Hạ Long 2 lần được công nhận Di sản thế giới; 6 di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, trong đó di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam (trong đó có Quảng Ninh) đã được ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Để tiếp tục nâng tầm di sản, xây dựng thương hiệu và tăng sức hút cho các di sản văn hóa trên địa bàn, tỉnh hiện cũng đang đẩy mạnh việc phối hợp với 2 tỉnh bạn là Bắc Giang, Hải Dương lập hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận Di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử là Di sản văn hóa thế giới. Đồng thời, xúc tiến lập hồ sơ khoa học trình Chính phủ xếp hạng di tích Thương cảng Vân Đồn là Di tích Quốc gia đặc biệt...

Các sự kiện văn hóa, thể thao quy mô được tổ chức đã góp phần quảng bá văn hóa, con người, hình ảnh Quảng Ninh đến với bạn bè quốc tế. Ảnh chụp Gala Xiếc ba miền tổ chức tháng 5/2020, tại TP Hạ Long.

- Với chức năng là đơn vị tham mưu cho tỉnh, ngành văn hóa - thể thao tỉnh đề ra những giải pháp nào để có thể hiện thực hóa nhiệm vụ “Kết hợp chặt chẽ giữa phát triển kinh tế nhanh, bền vững với phát triển văn hóa, con người, xây dựng nền văn hóa giàu bản sắc Quảng Ninh” trong giai đoạn tới đây?

+ Chúng tôi xác định rõ, việc thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa, con người trong giai đoạn tới đây có sự kế thừa, phát huy kết quả giai đoạn trước lên một bước cao hơn.

Theo đó, cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách của tỉnh trong việc bảo tồn và phát triển văn hóa nhằm phát huy các giá trị đặc sắc về văn hóa các dân tộc, văn hóa biển đảo, văn hóa công nhân vùng mỏ, sự giao thoa của nền văn minh sông Hồng trong hình thành văn hóa và con người Quảng Ninh, nhằm khắc sâu, nhân rộng những truyền thống văn hóa tốt đẹp; loại bỏ các hủ tục; thông qua sự gắn kết giữa văn hóa và du lịch để những giá trị đặc sắc đó trở thành nguồn lực, sức mạnh thúc đẩy sự phát triển.

Giải marathon quốc tế di sản Vịnh Hạ Long được tổ chức thường niên tại Hạ Long từ năm 2015, góp phần quảng bá hình ảnh và thúc đẩy sự phát triển của du lịch Quảng Ninh.

Xây dựng mô hình một số thôn, làng, bản trở thành “bảo tàng sống” nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc trên địa bàn và trở thành sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách.

Bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị các di tích, giá trị các loại hình nghệ thuật truyền thống tiêu biểu của mỗi địa phương. Khuyến khích các nghệ nhân, những người nắm giữ các giá trị văn hóa phi vật thể, kỹ nghệ truyền thống truyền dạy cho thế hệ trẻ. Chú trọng, đề cao vai trò chủ thể của cộng đồng trong việc tổ chức, quản lý lễ hội.

Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy nghệ thuật truyền thống dân tộc kết hợp với các loại hình nghệ thuật đương đại, tạo ra nhiều tác phẩm có chất lượng cao; thể hiện được tính sáng tạo, độc đáo của nghệ thuật truyền thống. Xây dựng, nâng cấp và phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao một cách đồng bộ, phù hợp với điều kiện từng địa phương, vùng, miền, phong tục tập quán của các dân tộc.

Nâng cao hiệu quả, phát huy tối đa công năng sử dụng của các thiết chế văn hóa, thể thao từ tỉnh đến cơ sở đảm bảo nội dung hoạt động phong phú, đa dạng, có hiệu quả để nâng cao thể chất và tinh thần cho nhân dân. Chú trọng phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ sáng tác, biểu diễn trẻ kế cận.

Mở rộng không gian văn hóa, tăng cường kết nối giao lưu, tiếp thu tinh hoa tiên tiến của thế giới và khu vực. Đồng thời cần tranh thủ quảng bá văn hóa Quảng Ninh ra thế giới, nhất là đối với các quốc gia, vùng lãnh thổ có quan hệ kết nghĩa, hợp tác trên các lĩnh vực.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!

Ngọc Mai (Thực hiện)