Từ di sản Vịnh Hạ Long đến lâm viên Đồng Sơn - Kỳ Thượng

Những ngày này, trên khắp nẻo đường từ Hạ Long đến các xã vùng cao Đồng Sơn - Kỳ Thượng, câu chuyện Hoành Bồ hợp phố về "chung một nhà" với Hạ Long được nhiều người quan tâm. Hơn bao giờ hết, người dân kỳ vọng lớn việc sáp nhập huyện Hoành Bồ vào TP Hạ Long sẽ xác lập vị thế mới cho thành phố thủ phủ của tỉnh…

Tháng 12/2018, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long đi vào hoạt động trở thành cửa ngõ đón du khách quốc tế đến với Hạ Long. Ảnh: Hùng Sơn

Từ trung tâm TP Hạ Long mất gần 2 tiếng đi xe máy mới đến trung tâm xã Đồng Sơn - một trong những xã khó khăn nhất của huyện Hoành Bồ. Mặc dù có thế mạnh về đất lâm nghiệp, tuy nhiên nhiều năm qua Đồng Sơn chưa phát huy hết tiềm năng để phát triển kinh tế, bởi giao thông đi lại cách trở; đa số người dân là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ, phong tục tập quán lạc hậu...

Từ khi có chủ trương sáp nhập huyện Hoành Bồ vào TP Hạ Long, đã nhận được sự đồng thuận cao của người dân hai địa phương. Ông Bùi Vĩnh Dương, Bí thư Đảng ủy xã Đồng Sơn, chia sẻ: Việc sáp nhập Hoành Bồ vào Hạ Long nhận được sự đồng thuận cao của người dân, từ đây sẽ mở ra cơ hội lớn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Khi sáp nhập người dân sẽ được thụ hưởng các giá trị văn hóa riêng có của hai địa phương; tiếp cận các dịch vụ hiện đại, sản xuất nông, lâm nghiệp có cơ hội phát triển cả nguồn lực hỗ trợ, khoa học công nghệ cũng như tiêu thụ sản phẩm.

Đời sống của bà con sẽ được cải thiện, thu nhập nâng cao, từng bước rút ngắn khoảng cách giàu - nghèo, tạo chuyển biến về tư tưởng, nhận thức, ý thức vươn lên thoát nghèo của một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số. Đặc biệt, về lâu dài Hạ Long còn định hướng phát triển du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch khám phá liên thông rừng - biển có thể khơi thông tiềm năng, thế mạnh về tài nguyên đất rừng sẵn có của địa phương. Biết đâu những mô hình phát triển du lịch cộng đồng hay homestay (du lịch gắn với bản sắc văn hóa địa phương với sự tham gia của cộng đồng) được triển khai tại xã.

Ý tưởng phát triển du lịch theo hướng lâm viên của người dân xã Đồng Sơn là có cơ sở, bởi khu vực vùng cao Đồng Sơn, Kỳ Thượng có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch. Trên thực tế, điều kiện tự nhiên của Hạ Long và Hoành Bồ có tính liên thông, vị trí tiếp giáp, hình thái bao quanh vịnh Cửa Lục; các sông Trới, Diễn Vọng đổ ra Vịnh Hạ Long. Về văn hóa, hai địa phương có mối liên hệ mật thiết với truyền thuyết "anh em núi Mằn và núi Bài Thơ" thể hiện sự gắn bó lâu đời.

Ông Vũ Văn Mỳ, Giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn - Kỳ Thượng, cho biết: Với tổng diện tích tự nhiên gần 15.600ha, Khu bảo tồn được ví như lá phổi xanh của tỉnh. Khu bảo tồn có tính đa dạng sinh học cao và được xem là khu vực điển hình của hệ sinh thái rừng kín với nhiều loài động, thực vật rừng, loài cây thuốc quý hiếm vùng Đông Bắc.

Đặc biệt, nằm giữa khu bảo tồn Đồng Sơn - Kỳ Thượng có đỉnh Thiên Sơn (độ cao 1.096m) có cảnh quan cực kỳ độc đáo, hiện còn nguyên hệ sinh thái, hệ thống núi kiểu mái nhà, nhiều thác nước đẹp, hoang sơ. Đây là điều kiện thuận lợi cho khai thác phát triển du lịch trải nghiệm, khám phá. Nếu biết cách khai thác kết hợp sản phẩm du lịch từ biển với rừng gắn giá trị văn hóa bản địa giàu bản sắc, cảnh quan sinh thái đa dạng của các xã vùng cao tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, khác biệt, thu hút khách đến Hạ Long ngày một tăng cao.

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh” những năm gần đây, TP Hạ Long đã và đang đầu tư xây dựng nhiều công trình hạ tầng phục vụ phát triển dịch vụ, du lịch trọng điểm, như: Cao tốc Hạ Long - Hải Phòng; cao tốc Hạ Long - Vân Đồn; cải tạo, nâng cấp QL18 đoạn Hạ Long - Mông Dương, Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long; tuyến đường bao biển Hạ Long - Cẩm Phả...

Hạ tầng ngày một hoàn thiện kéo du khách tới Hạ Long ngày một đông hơn. Năm 2018, Quảng Ninh đón 12,2 triệu lượt khách du lịch (khoảng 5,2 triệu lượt khách quốc tế), thì năm 2019, Quảng Ninh đón khoảng 14 triệu lượt khách (khoảng 5,72 triệu lượt khách quốc tế). Khách du lịch đến Quảng Ninh phần lớn lựa chọn điểm đến là TP Hạ Long - nơi có Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long.

Mặc dù vậy, trong quá trình phát triển, Hạ Long đang phải đối mặt với nhiều thách thức về nguồn lực tự nhiên có hạn, thiếu quỹ đất để xây dựng những dự án tầm cỡ quốc gia và khu vực; không gian phát triển hạn hẹp theo các định hướng chiến lược trong điều kiện phải hạn chế tối đa san đồi, lấp biển để bảo vệ di sản và môi trường.

Với tốc độ phát triển du lịch như hiện nay, tại khu vực trung tâm TP Hạ Long đang trở nên quá tải. Trong khi đó, Hoành Bồ có nhiều lợi thế bởi có diện tích lớn nhất tỉnh, mật độ dân số thấp; quỹ đất nông nghiệp, đất rừng tự nhiên, rừng ngập mặn lớn; cảnh quan thiên nhiên đặc sắc và văn hóa bản địa phong phú...

Với diện tích đất rừng tự nhiên lớn, khi sáp nhập Hoành Bồ vào Hạ Long sẽ có nhiều cơ hội phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm (ảnh chụp tại xã Kỳ Thượng, tháng 12/2019). Ảnh: Đỗ Phương

Từ nhu cầu thực tiễn đó, việc mở rộng địa giới hành chính TP Hạ Long sẽ hình thành đô thị loại I thuộc tỉnh lớn nhất cả nước về diện tích tự nhiên. Trong khi đó, hiện Hạ Long  tập trung chủ yếu vào du lịch biển, như vậy sau khi sáp nhập, với tiềm năng, lợi thế sẵn có, trong tương lai khu vực Hoành Bồ sẽ phát triển thêm những sản phẩm du lịch trên núi, rừng.

Ngoài ra, với bản sắc văn hóa người Dao (tại 2 xã Đồng Sơn - Kỳ Thượng) và khu bảo tồn Đồng Sơn - Kỳ Thượng với sự đa dạng động vật, thực vật bậc nhất của tỉnh sẽ tạo những điểm nhấn đặc biệt trong đa dạng hóa sản phẩm du lịch.

Để xây dựng TP Hạ Long phát triển thành đô thị văn minh, hiện đại, có chất lượng môi trường sống tốt và là trung tâm du lịch tầm quốc tế giai đoạn 2020-2025, TP Hạ Long sẽ bố trí hơn 120.000 tỷ đồng chi đầu tư phát triển hạ tầng. Trước mắt, tỉnh sẽ ưu tiên dành nguồn lực triển khai dự án xây cầu Cửa Lục 1, Cửa Lục 3 kết nối giữa Hạ Long với Hoành Bồ; mở tuyến đường giao thông từ trung tâm TP Hạ Long kết nối đến tận các xã vùng cao Đồng Sơn, Kỳ Thượng, để tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội.

Quá trình quy hoạch và phát triển thành phố mới, Quảng Ninh xác định chủ trương dựa vào hai nền tảng chính: Thiên nhiên được bảo tồn; con người được nâng cao đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần, bản sắc văn hóa được bảo tồn và phát huy.

Trong tương lai gần, khi những cây cầu mới nối đôi bờ Cửa Lục, những con đường lớn hoàn thành sẽ tiếp tục kết nối, đưa khách tham quan từ thành phố lên thẳng khu lâm viên Đồng Sơn - Kỳ Thượng. Tất cả sẽ tạo diện mạo, sức sống mới cho Hạ Long sớm vươn xa, trở thành thành phố lớn nhất cả nước trực thuộc tỉnh.

Phạm Tăng

[links()]