Gìn giữ giá trị truyền thống Tết Trung thu

Cứ mỗi độ thu về, ai ai dường như cũng ngóng chờ ngày Tết Trung thu, đặc biệt là trẻ em. Tết Trung Thu không đơn thuần là bánh kẹo, đồ chơi, là niềm vui hồn nhiên thơ bé rộn ràng trong mỗi bước chân đi rước đèn đón trăng, mà nó còn chứa đựng trong đó những tình cảm ấm áp, rất đỗi thân thương, thân thuộc trong ngày đoàn viên, sum họp của mỗi gia đình. Sự gắn kết tình thân quý giá ấy đã tô đậm thêm nét đẹp văn hoá cổ truyền đậm đà bản sắc của dân tộc, tạo nên một không khí đặc trưng Tết Trung thu của người Việt.

Lưu giữ hương vị món bánh truyền thống

Tết Trung thu là dịp mỗi gia đình quây quần bên mâm cỗ đón trăng rằm. Cùng với rất nhiều loại bánh, kẹo đa dạng, phong phú thì những chiếc bánh nướng, bánh dẻo đặc trưng mãi là hương vị truyền thống cổ truyền của dân tộc chẳng thể thiếu. Bánh Trung thu có nguồn gốc, xuất xứ từ Trung Quốc và được truyền bá rộng rãi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Cứ đến ngày rằm tháng 8, người dân Việt không ai quên mua những chiếc bánh Trung thu nhỏ xinh về để cúng trên bàn thờ tổ tiên, sau đó cùng nhau thưởng thức.

Bánh nướng, bánh dẻo là món bánh truyền thống không thể thiếu trong mỗi dịp Trung thu. Ảnh: Sưu tầm

Bánh Trung thu ở Việt Nam gồm 2 loại bánh nướng và bánh dẻo. Bánh dẻo được làm từ bột nếp trắng tinh nhồi với đường và nước hoa bưởi thơm lừng, đúc trong khuôn gỗ hoặc khuôn nhựa hình tròn, nhân làm bằng hột sen hay đậu xanh tán nhuyễn. Hình tròn của bánh thể hiện hình dáng vầng trăng thu tròn, màu trắng ngà của vỏ bánh biểu tượng ý nghĩa “đoàn viên gia đình” và nhất là tình yêu khăng khít giữa vợ chồng với nhau.

Bánh nướng cũng gồm hai phần vỏ bánh và nhân bánh. Vỏ bánh làm bằng bột mì dậy men trộn với trứng gà và chút đường nâu, nhân có thể được làm bằng đậu xanh, khoai môn hay hột sen tán nhuyễn bao bọc lấy lòng đỏ trứng muối; nhân thập cẩm gồm đủ thứ như dăm bông, thịt lợn, dừa, hạt dưa, ngó sen, bí đao... Mỗi nhân bánh có vị mặn, ngọt khác nhau tựa như hương vị muôn màu của cuộc sống.

Năm nào cũng thế, mỗi độ Trung thu về trước cả tháng, người ta lại thấy những gian hàng bánh Trung thu rực sắc màu khắp phố phường. Người rục rịch sắm hộp bánh sang trọng làm quà biếu, người lại tỉ mẩn trong bếp làm những mẻ bánh thơm ngon cho gia đình bằng niềm yêu thích, say mê với những chiếc bánh nướng, bánh dẻo truyền thống. Theo dòng chảy của thời gian, bánh Trung thu có nhiều thay đổi cả về kiểu dáng, hình thức, song hương vị, tinh thần mà chiếc bánh truyền thống mang lại vẫn đậm đà, vẹn tròn như nó vốn có.

Nhiều hãng bánh Trung thu có thương hiệu đã bày bán sản phẩm trước cả tháng để phục vụ nhu cầu của người dân.

Năm nào cũng vậy, đã thành thông lệ, mỗi dịp Trung thu về, gia đình chị Đàm Thị Thu Hà, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long đều dành thời gian để mua nguyên liệu và cùng nhau làm những mẻ bánh truyền thống. Không khí những ngày này có sự háo hức, rộn ràng. Những đứa trẻ cũng tập tành, vo vo, nặn nặn nhào bột cùng ông bà, bố mẹ. Người lớn thì hối hả với việc làm nhân bánh, đúc khuôn... Chị Hà chia sẻ: Dù công việc hàng ngày cũng khá bận rộn, song mỗi dịp Trung thu hằng năm, tôi đều thu xếp thời gian để tự tay làm những chiếc bánh Trung thu cho gia đình thưởng thức, cũng coi như là món quà nhỏ dành tặng người thân, bạn bè. Song quan trọng nhất, qua việc làm bánh tại nhà là tạo được không khí đầm ấm, quây quần giữa các thành viên trong gia đình, nhất là đối với trẻ em. Các bạn nhỏ được cùng tham gia đã được hiểu hơn và biết trân trọng, nâng niu nét văn hóa truyền thống của dân tộc.

Để làm ra một chiếc bánh ngon nhất, giữ được hương vị truyền thống, người làm bánh phải tỉ mỉ từng công đoạn, chuẩn bị trong 1-2 ngày, từ khuôn bánh, nhân bánh đến nặn bánh và nướng bánh. Song không vì thế mà niềm vui, hứng khởi tạo ra những chiếc bánh truyền thống mất đi giữa nhịp sống hiện đại, tất bật hôm nay. Bằng cách này hay cách khác, những chiếc bánh được làm ra như một sự nhắc nhở, gửi gắm của những bậc cha mẹ mong muốn cho các con luôn khắc ghi về giá trị của ngày đoàn viên, sum họp, về tình cảm, hạnh phúc gia đình. Vì vậy, không chỉ tại gia đình mà ngày nay, rất nhiều trường học từ mầm non, các trung tâm dạy kỹ năng sống đều tổ chức làm bánh Trung thu, đèn Trung thu và đêm hội trăng rằm vào dịp Trung thu hay các món ăn truyền thống vào các dịp lễ, tết của đất nước, thu hút được đông đảo trẻ em tham gia.

Chị Đàm Thị Thu Hà, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long cùng các bạn nhỏ trong gia đình làm bánh Trung thu.

Anh Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Trung tâm Anh ngữ AMES Hạ Long, cho biết: Trung thu năm nay, chúng tôi tổ chức cho học sinh được trải nghiệm làm bánh Trung thu, làm tò he và phá cỗ tại Trung tâm. Các bạn nhỏ khá bỡ ngỡ trong lần đầu làm bánh, song ai cũng rất hào hứng, vui mừng khi tự tay tạo ra những chiếc bánh ý nghĩa mang về làm quà tặng cha mẹ. Ngoài đào tạo kiến thức ngoại ngữ, Trung tâm muốn tạo điều kiện, cơ hội để học sinh được trực tiếp tham gia những chương trình trải nghiệm thực tế như vậy, tạo nên một phương pháp học tập, vui chơi bổ ích, giáo dục cho các em về ý thức gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của quê hương, đất nước.

Cứ thế, bánh Trung thu trở thành một món quà tặng ý nghĩa vào dịp Trung thu mà mọi người dành tặng cho nhau, như muốn trao nhau những điều tốt đẹp và ngọt ngào nhất.

Gắn kết tình cảm gia đình, cộng đồng

Không chỉ có bánh nướng, bánh dẻo gợi nhắc, Tết Trung thu dù có tổ chức ở địa phương nào, miền núi hay đồng bằng thì cũng có điểm chung, đó là lễ rước đèn ông sao và phá cỗ trông trăng. Đây chính là hai hoạt động chủ yếu trong Tết Trung thu mà bất cứ một đứa trẻ nào cũng yêu thích và sẽ trở thành những kí ức đẹp đẽ trong tâm hồn mỗi người khi đã trưởng thành. Đó là hình ảnh những buổi tối trăng rằm sáng vằng vặc, khắp đường làng, ngõ phố, đâu đâu cũng vang dồn tiếng trống, tiếng reo hò của những đứa trẻ rồng rắn theo những đoàn múa lân rộn ràng.

Những món đồ chơi truyền thống và hiện đại phong phú dịp Trung thu luôn thu hút các bạn nhỏ.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống biểu diễn múa lân sư rồng, anh Vũ Hồng Dương (sinh năm 1995), hiện là trưởng đoàn nghệ thuật lân sư rồng Hồng Long Đường (TP Hạ Long). Từ khi 4 tuổi, anh đã sớm có niềm đam mê với bộ môn biểu diễn này khi được ông ngoại là Nghệ nhân dân gian Trần Ngọc Thứ khuyến khích cho tham gia đoàn biểu diễn với các vai trò như giúp việc, gõ trống, hoạt náo. Đến nay, anh đã trở thành người có chuyên môn được đánh giá cao bởi những người trong nghề, đoàn nghệ thuật lân sư rồng của anh chuyên phục vụ các sự kiện văn hóa, nghệ thuật lớn của tỉnh, thành phố.

Vào dịp Trung thu năm nay, từ trước đó cả tháng, đoàn biểu diễn của anh luôn rộn ràng tấp nập không khí tập luyện, biểu diễn. Các thành viên trong đoàn ai cũng hăng say, hứng khởi với những động tác, tạo hình đẹp mắt. Anh Vũ Hồng Dương chia sẻ: Trong đoàn, các thành viên đều là những bạn trẻ song có niềm đam mê với môn nghệ thuật truyền thống này. Lớp đàn anh trong đoàn trực tiếp truyền đạt cho lớp đàn em. Ngoài việc biểu diễn chuyên nghiệp, chúng tôi còn thường xuyên dạy cho các em nhỏ ở địa bàn, khu phố những bài múa đơn giản để biểu diễn trong dịp Tết Trung thu. Các em rất hào hứng và lĩnh hội rất nhanh. Qua đó giúp gắn kết cộng đồng, làm lan tỏa nét đẹp của môn nghệ thuật truyền thống này trong dịp Trung thu nói riêng và các lễ hội nói chung.

Không khí tập luyện hăng say của các thành viên trong đoàn Hồng Long Đường chuẩn bị các tiết mục biểu diễn trong dịp Trung thu.

Chẳng riêng các đoàn nghệ thuật biểu diễn tất bật, không khí của dịp Trung thu đã chạm đến từng mái nhà, ngõ phố. Trong mỗi căn nhà, mọi người cùng nhau quây quần bên mâm cỗ, thưởng thức món bánh Trung thu ngọt ngào với chè sen thơm phức, với những tép bưởi ngọt dịu, cùng nhau chuyện trò trong không khí đầm ấm, vui tươi, trong tiếng trống múa lân rộn rã. Và để khơi dậy nét đẹp văn hóa truyền thống của Tết Trung thu, từ nhiều ngày qua, các cơ quan, đơn vị ở các địa phương trong tỉnh đã quan tâm tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, giúp các em thiếu niên, nhi đồng hiểu hơn về nguồn gốc và ý nghĩa Tết Trung thu, góp phần giáo dục trẻ em giữ gìn bản sắc tốt đẹp của dân tộc. Đồng thời, tổ chức các hoạt động thăm hỏi, tặng quà thiếu nhi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, trẻ em mồ côi không nơi nương tựa để Tết Trung thu luôn vẹn tròn, đầy đặn ý nghĩa như ánh trăng đêm rằm.

Có thể thấy, những nét đẹp văn hóa truyền thống dịp Trung thu vẫn đang được gìn giữ và phát huy trong xã hội hiện đại, đóng góp một phần không nhỏ cho đời sống tinh thần của nhân dân. Và dù có những biến chuyển của thời gian, Trung thu có thể được tổ chức, đón nhận theo những cách khác nhau nhưng đó sẽ mãi là dịp để mỗi người trở về, sum họp, gắn kết, nâng niu tình yêu thương trong mỗi gia đình.

Duy Khoa

[links()]