Cần xây dựng khu lưu niệm doanh nhân Bạch Thái Bưởi

Giới doanh nhân và người dân Uông Bí đang mong đợi xây dựng khu lưu niệm để tôn vinh doanh nhân Bạch Thái Bưởi, người tiêu biểu cho ý chí làm giàu và tinh thần tự cường dân tộc.

[links()]

Theo báo cáo làm rõ cơ sở khoa học, cơ sở pháp lý xây dựng khu lưu niệm doanh nhân Bạch Thái Bưởi của UBND TP Uông Bí, doanh nhân Bạch Thái Bưởi sinh năm 1874 trong một gia đình nông dân nghèo ở làng Yên Phú, Thanh Trì, Hà Đông (Hà Nội). Sinh thời, ông kinh doanh nhiều lĩnh vực: Gỗ làm tà vẹt đường sắt, buôn ngô, kinh doanh hiệu cầm đồ, vận tải đường sông, in ấn.

Lĩnh vực kinh doanh khiến nhiều thế hệ doanh nhân nể phục ở ông, đó là đã chen chân thành công vào địa hạt kinh tế cấm kỵ thời Pháp thuộc: Khai thác mỏ. Ông chủ sở hữu của một số mỏ than lớn ở tỉnh Quảng Yên (Quảng Ninh ngày nay) như: An Biên, Bí Chợ, Cầm Thực.

Từ năm 1921, ông đã đầu tư khai thác 2 mỏ có tên tiếng Pháp là Ăng-toan và Ca-đíp, với một tuyến đường sắt chở than dài 3 km, sản lượng hằng năm lên đến 3.000 tấn. Năm 1925, ông còn mua thêm hai mỏ Bí Chợ và Yên Thọ, tổng cộng 1.924ha và làm thêm tuyến đường sắt dài 5,5km ra bến Đá Bạc.

Thời đó, mỏ Bí Chợ của ông có 920 công nhân, mỏ Cổ Kênh có 400 công nhân, mỏ An Biên có gần 100 công nhân. Than sản xuất ra không những tiêu thụ mạnh ở trong nước mà còn xuất khẩu sang cả thị trường Pháp, Nhật. Người đời tôn xưng Bạch Thái Bưởi là “Vua mỏ nước Việt”, “ông vua đường thuỷ” để so sánh với các vua dầu mỏ, vua thép ở Mỹ.

Di ảnh doanh nhân Bạch Thái Bưởi.

Doanh nhân Bạch Thái Bưởi vận động người Việt dùng hàng nội hóa để hạn chế phần nào việc vàng "chảy" ra nước ngoài; quan tâm đến đời sống vật chất và tinh thần của hơn 1.000 công nhân, trợ cấp cho học sinh nghèo có chí du học, góp phần cải thiện đời sống cho đồng bào. Trong 4 người giàu nhất nước Nam lúc đó có 3 người xuất thân giàu có và dựa vào chính quyền, chỉ một mình ông làm giàu bằng ý chí, từ hai bàn tay trắng.

Khu mộ gia tộc họ Bạch ở cù lao Con Quy trên hồ Yên Trung, nơi xưa kia doanh nhân Bạch Thái Bưởi tập kết than. (Ảnh: Lê Minh Quang-CTV)

Sự nghiệp khai thác mỏ của doanh nhân Bạch Thái Bưởi gắn chặt với Uông Bí, mà cụ thể là khu vực hồ Yên Trung (phường Phương Đông). Khi triển khai các hoạt động khai thác than, ông lấy khu vực Yên Trung làm nơi tập kết than. Dưới đáy hồ còn có những đoạn đường ray chở than, ven hồ còn những cửa lò đào than của doanh nhân Bạch Thái Bưởi.

Khi đắp đập nhân tạo tích nước, tất cả bị nhấn chìm xuống đáy hồ chỉ còn nổi lên 2 cù lao, trên đó có khu lăng mộ của gia tộc họ Bạch. Ngày 22/7/1932, doanh nhân Bạch Thái Bưởi đột ngột qua đời tại Hải Phòng. Di cốt của ông được con cháu mai táng theo đúng di chúc tại hồ Yên Trung, trên vùng đất mỏ than Bí Chợ, dưới chân núi Yên Tử.  Sau này, ông được chọn là “ông tổ” để vinh danh trong ngày Doanh nhân Việt Nam 13/10 hằng năm.

Di cốt của doanh nhân Bạch Thái Bưởi được con cháu mai táng theo đúng di chúc của ông tại hồ Yên Trung.

Xuất phát từ lòng biết ơn với doanh nhân tiêu biểu này, TP Uông Bí đã tổ chức lấy ý kiến nhân dân, cơ quan, đơn vị, tổ chức, đoàn thể trên địa bàn về việc xây dựng Khu lưu niệm doanh nhân Bạch Thái Bưởi. Thành phố cũng đã có tờ trình UBND tỉnh về xin chủ trương xây dựng khu lưu niệm tại vị trí trên đảo thuộc hồ Yên Trung. Xây dựng khu lưu niệm trên đảo trong quần thể danh thắng hồ Yên Trung đã được kiểm kê, phân loại góp phần tôn vinh đóng góp của doanh nhân Bạch Thái Bưởi với địa danh ông đã từng hoạt động, phù hợp với chiến lược phát triển của thành phố xanh- thông minh, trung tâm du lịch sinh thái.

Được biết, UBND tỉnh đã đồng ý chủ trương xây dựng Khu lưu niệm doanh nhân Bạch Thái Bưởi. Nguồn vốn xây dựng công trình từ xã hội hoá và vốn của Công ty CP Nông trại nghỉ dưỡng và du lịch Phương Đông, đơn vị khai thác du lịch nghỉ dưỡng ở hồ Yên Trung. Tuy nhiên, sau hơn một năm hiện công trình vẫn chưa được động thổ khởi công.

Về nguyên nhân của việc này, ông Lê Minh Quang, Trưởng Phòng VH-TT TP Uông Bí, cho biết: Hiện đã có quy hoạch khu vực này nhưng chưa được phê duyệt. Về nguồn vốn xã hội hoá, đa số các doanh nghiệp và người dân Uông Bí đều hết sức ủng hộ, vấn đề bây giờ là còn đang trông đợi phía đơn vị quản lý khai thác du lịch ở Hồ Yên Trung.
 

Huỳnh Đăng