Gia đình văn nghệ sĩ

Ở Quảng Ninh có những gia đình có đến 3 thế hệ là văn nghệ sĩ. Trong đó, lĩnh vực sân khấu có nhiều nghệ sĩ cùng trong một gia đình nhất. Tiêu biểu nhất là gia đình ông Trần Văn Kỷ (phường Trần Hưng Đạo, TP Hạ Long) có 3 thế hệ là nghệ sĩ

Gia đình nghệ sĩ Tiến Mác chúc mừng ông nhận danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân.

Ông Trần Văn Kỷ là nhạc công của Đoàn NT Cải lương Quảng Ninh, bà Trần Thị Lan, gốc Hải Phòng, diễn viên trong đoàn. Ông bà có 4 người con thì 2 người con nối nghiệp cha mẹ. Các cháu nội, ngoại của ông bà cũng theo nghệ thuật đưa tổng số văn nghệ sĩ của gia đình lên đến 9 người, trong đó 6 người là Nghệ sĩ Vùng mỏ. Con gái ông Kỷ là nghệ sĩ Trần Kim Dung, diễn viên Đoàn NT Cải lương Quảng Ninh; con trai là nghệ sĩ Trần Quang Hiệp, đạo diễn sân khấu công tác tại Trung tâm Văn hoá tỉnh; con rể là đạo diễn, biên kịch sân khấu Lê Chính, nguyên Chủ tịch Hội VHNT tỉnh; con dâu là ca sĩ Thu Hường, công tác tại Công ty Đông Bắc. Cháu ngoại Lê Nhật Trường, các cháu nội Trần Minh Thư, Trần Hiếu Ngân đều là diễn viên múa.

Một ví dụ khác là gia đình NSND Minh Huệ, diễn viên Đoàn NT Chèo Quảng Ninh có chồng là NSƯT Bằng Thái, diễn viên, biên kịch từng nhiều năm là Trưởng Đoàn Kịch Quảng Ninh, có con trai Thái Linh là diễn viên kịch, có anh chồng là NSƯT Bằng Thịnh, em chồng là ca sĩ Bằng Kiều. Hay như gia đình NSND Tiến Mác là một tổ ấm hạnh phúc thành đạt: Vợ ông, nghệ sĩ Bích Liên cũng là diễn viên của Đoàn NT Cải lương Quảng Ninh. Các con ông đều thành đạt và đều có năng khiếu nghệ thuật; con trai út hiện làm việc tại Nhà hát múa rối Trung ương. Em vợ Tiến Mác là NSƯT Thanh Ngoan, một giọng hát chèo nổi tiếng, hiện là Giám đốc Nhà hát Chèo Việt Nam. Một gia đình khác cũng đắm đuối với sân khấu là NSƯT Thanh Chương có vợ là nghệ sĩ Hương Sen cùng công tác ở Đoàn NT Cải lương Quảng Ninh.

Lĩnh vực âm nhạc cũng ghi nhận có sự kế tục. Nhạc sĩ Xuân Quang ở TP Uông Bí, sinh được 5 người con, 3 trai, 2 gái ai cũng có năng khiếu nghệ thuật. Đặc biệt con út Trần Minh Tâm từng học 10 năm ở Khoa Piano (Nhạc viện Hà Nội), được học bổng đi học âm nhạc tại Mỹ. Năm 2005, anh về nước tiếp tục sự nghiệp âm nhạc ở Hà Nội. Hay như gia đình nghệ sĩ Hồ Quốc Việt, từng công tác ở Đoàn Ca múa nhạc Quảng Ninh có 2 con là ca sĩ Hồ Quỳnh Tâm và Hồ Quỳnh Hương. Gia đình nhạc sĩ Đỗ Hoà An và ca sĩ Bích Hoà có con trai là nhạc sĩ Sơn Thạch.

Chỉ tính riêng về đội ngũ hội hoạ và nhiếp ảnh trẻ có nhiều người nối nghiệp cha anh. Nhắc đến nhiếp ảnh nghệ thuật ở Quảng Ninh người ta nhớ ngay đến gia đình họ Đỗ. Gia đình họ Đỗ có 2 cha con NSNA Đỗ Kha và NSNA Đỗ Giang mỗi người nắm giữ một kỷ lục chụp ảnh riêng về Vịnh Hạ Long; NSNA Đỗ Khánh là em trai NSNA Đỗ Kha; tay máy Đỗ Phương con trai NSNA Đỗ Khánh; thông gia với NSNA Đỗ Kha, nhạc phụ của NSNA Đỗ Giang là NSNA Nguyễn Tiến Thuyên tuy đến với nhiếp ảnh muộn hơn nhưng cũng đạt được nhiều thành tựu. Ngoài Đỗ gia, ở Quảng Ninh còn có những gia đình mà cả 2 cha con đều gắn bó với nhiếp ảnh như: Cha con nghệ sĩ Cấn Đình Loan và Cấn Đình Duy, cha con nghệ sĩ Phạm Ngọc Anh và Phạm Cường; có gia đình 2 vợ chồng cùng say mê sáng tác ảnh nghệ thuật như Bạch Ngọc Tư và Bùi Bích Phương v.v..

Về hội hoạ, có các hoạ sĩ Lý Xuân Thành là con nhà điêu khắc Lý Xuân Trường; Chu Giang là con trai hoạ sĩ Chu Duy Thịnh, Lê Anh Tuấn là con của hoạ sĩ Lê Na, Nghiêm Tất Đạt là con hoạ sĩ Nghiêm Vinh, Lê Quang Huy và Lê Thành Đức là con hoạ sĩ Lê Vân Hải; Lê Minh và Lê Hoàng Nguyên là con hoạ sĩ Lê Chuyền; Vũ Công Điền là con hoạ sĩ Vũ Công Quảng. Hoạ sĩ Vũ Quý cũng có con trai theo đuổi mỹ thuật nhưng hiện giờ đã lấn sân rất sâu sang điện ảnh.

Lĩnh vực văn chương rất ít những gia đình có nhiều người cùng sáng tác. Có những cặp đôi cùng làm thơ như: Ông Trần Nhuận Minh và vợ là bà Phạm Thị Diễm, ông Trần Tài và bà Nguyễn Thị Xuân, ông Phạm Đăng Kim và bà Dương Tuyết Nhung (bút danh Trang Nhung). So với các lĩnh vực nghệ thuật khác năng khiếu văn chương có vẻ như ít “di truyền”. Một số trường hợp như: Tác giả Nguyễn Sỹ Ngọc là con trai của nhà văn Lý Biên Cương (tên thật là Nguyễn Sỹ Hộ); tác giả Lê Hải Ninh là con gái nhà thơ Lê Hường, nhà thơ Trần Đình Nhân có con gái Trần Đỗ Cầm Thơ cầm bút viết văn làm thơ rất say mê khi đang ngồi trên ghế nhà trường.

Nhìn vào thực tế nêu trên có thể thấy rõ ràng môi trường gia đình có tác dụng rất lớn trong việc nuôi dưỡng năng khiếu nghệ thuật, cổ vũ động viên lớp trẻ dấn thân cống hiến. Nói rộng ra, Hội VHNT tỉnh là một đại gia đình tập hợp những gia đình nhỏ. Theo nhà thơ Lê Duy Thái, hội viên Ban Văn học, nguyên Phó Giám đốc Phụ trách Trường Chính trị Nguyễn Văn Cừ, Hội VHNT là nơi tập hợp đoàn kết văn nghệ sĩ góp phần giữ gìn và phát triển nền VHNT. Vì vậy, Hội phải là một đại gia đình, là môi trường văn hoá tình thương và nhân văn góp phần khích lệ văn nghệ sĩ. Theo phản ánh của ông Thái, thời gian qua Hội VHNT Quảng Ninh lại ít quan tâm đến đời sống sáng tác của văn nghệ sĩ mà đi vào những hoạt động bề nổi.

Thêm nữa, thực tế hiện nay, số hội viên cao tuổi không có sáng tác gì ngày càng nhiều, người trẻ lại ít gia nhập hội và những gia đình văn nghệ sĩ như vừa nêu ngày càng hiếm. Đó là bài toán đáng lo ngại về sự thiếu hụt lực lượng kế cận đang cần lãnh đạo Hội đi tìm lời giải.

Huỳnh Đăng