NSƯT Chí Trung: “Về với Quảng Ninh, tôi như về nhà mình vậy...”

Được biết, trong khuôn khổ Liên hoan sân khấu hài toàn quốc khu vực phía Bắc (LHSKH) sẽ được tổ chức tại Quảng Ninh vào cuối tháng 8 tới, NSƯT Chí Trung sẽ là đạo diễn, chỉ đạo tác phẩm tham dự liên hoan của Đoàn kịch Quảng Ninh.

Tìm đến "khu Văn công" (phường Bãi Cháy, TP Hạ Long) vào một ngày đầu tháng 8, trong khuôn viên mới được đầu tư nâng cấp khang trang, đầy đủ nhà tập luyện, hội trường biểu diễn đa năng v.v... chúng tôi bắt gặp NSƯT Chí Trung, vẫn như bản tính vốn có của anh, rất hào hứng, sôi nổi mỗi khi đứng trên sàn diễn, cho dù là với vai trò diễn viên hay đạo diễn, và cho dù phía dưới có đông nghịt khán giả hay chỉ là những hàng ghế trống trơn trong một buổi tập mà thôi….

NSƯT Chí Trung (thứ 3, phải sang) đang trao đổi nghiệp vụ với các diễn viên của Đoàn kịch Quảng Ninh.

- Nhìn không khí này, có cảm giác hình như anh không phải là "người lạ" với Đoàn kịch Quảng Ninh nói riêng, với Quảng Ninh nói chung...?

+ Ồ, đúng vậy! Quảng Ninh đã là mảnh đất thân thuộc của tôi từ rất lâu rồi. Đây không phải là lần đầu tôi về Đất mỏ. Tôi vẫn thường bảo với Bằng Thái (NSƯT Bằng Thái, Trưởng Đoàn kịch Quảng Ninh - PV), rằng về Quảng Ninh tôi  như về "nhà mình" vậy. Nhưng nói để bạn biết, lần này về "nhà mình", tôi có mang theo vài điều đặc biệt...

- Vậy ạ? Nhưng theo em (NSƯT Chí Trung hơn tôi nhiều tuổi nên tôi chủ động gọi Nghệ sĩ là anh và tự xưng là em - PV), anh cứ "thư thư", chúng ta sẽ nhắc đến "vài điều đặc biệt" ấy sau. Trước hết, xin anh cho biết những lần trước đây, khi về Quảng Ninh, những vai diễn của anh thường là chính kịch, kịch cổ điển hay hài kịch - sở trường của anh?

+ Trong những lần về Quảng Ninh trước đây, trong vai trò là một diễn viên, tôi đã tham gia vào rất nhiều vở diễn. Chính kịch có, hài kịch có. Cả kịch  cổ điển, kịch hiện đại. Nhưng gần đây, khi đi sâu vào sân khấu hài kịch thì những vai diễn của tôi chủ yếu là hài kịch.

- Anh hiện đang là một cán bộ quản lý ở Nhà hát kịch Tuổi trẻ. Vậy nhưng lại gắn bó, thân thiết với Đoàn kịch Quảng Ninh như "người nhà", hẳn phải có "cơ duyên" nào chứ?

+ Nói đến cái "duyên" thì tôi chỉ có thể nói như thế này. Tôi cũng chỉ là người kế thừa và phát huy thôi. Bản thân tôi ngay từ những ngày đầu mới bước chân vào sân khấu, tôi đã rất quen thuộc với Đoàn kịch Quảng Ninh - "cây đại thụ" của sân khấu kịch qua những đêm diễn chất lượng ở Nhà hát Lớn Hà Nội, với những diễn viên "gạo cội" như Bằng Thái, Bắc Việt, Diệu Hương, Mai Lan, Quang Thắng… Rồi ngày càng hoạt động nhiều, diễn nhiều, tôi mới dần dần được "mến mến"… Vì thế, tôi đã nhiều lần được NSƯT Bằng Thái tin tưởng và ưu ái mời về làm việc với đoàn kịch Quảng Ninh.

- Vậy nhân tiện đây, trước thềm LHSKH mà Quảng Ninh là chủ nhà, anh có những nhận xét thế nào về hài kịch Quảng Ninh và cách đón nhận hài kịch nói riêng, kịch nói chung, của khán giả Vùng mỏ?

+ Nói về khán giả, cá nhân tôi cũng như một số đồng nghiệp của tôi trong và ngoài Nhà hát Tuổi trẻ, đều rất vui mỗi khi về diễn ở Quảng Ninh. Diễn ở đây chúng tôi rất "sướng". Khán giả Quảng Ninh, đặc biệt là khán giả Hạ Long, rất biết thưởng thức nghệ thuật. Điều này có được, tôi nghĩ trước hết, nó một phần do các cấp lãnh đạo của tỉnh, của Sở VH-TT&DL Quảng Ninh là những người rất yêu nghệ thuật. Chính vì vậy mà sân khấu kịch của Quảng Ninh rất được quan tâm chú trọng đầu tư và phát triển. Nhưng lý do chính phải kể đến, đó là Đoàn kịch Quảng Ninh. Tôi thấy hiện nay, rất ít đoàn kịch còn tràn đầy khát khao nghệ thuật chân chính và nhiệt huyết với nghề như kịch Quảng Ninh. Bạn xem, NSƯT Bằng Thái đấy, một Trưởng đoàn rất tâm huyết với "Thánh đường" (sân khấu kịch). Bên cạnh đó là lòng say mê, yêu nghề của các bạn diễn viên trẻ trong Đoàn. Mặc dù mới "thay máu", lớp trẻ chưa thể đủ khả năng thay thế các "cây đa, cây đề" của sân khấu Quảng Ninh, nhưng tôi tin, nếu cứ tiếp tục được diễn, tiếp tục học hỏi và nuôi dưỡng được đam mê, chắc chắn một ngày nào đó, các bạn trẻ có thể trở thành "một thứ cây cao cao, to to gì đấy" để tiếp bước những người đi trước. (Anh cười rất sảng khoái)…

- Nói về hài kịch, Đoàn kịch II Nhà hát Tuổi trẻ do anh làm Trưởng đoàn luôn hướng tới xây dựng những tác phẩm hài kịch mang tiếng cười trí tuệ. Vậy lần này, với vai trò là "bà đỡ" cho tác phẩm tham gia liên hoan của Quảng Ninh, anh mang lại cho Đoàn kịch Quảng Ninh điều gì?

+ Đó cũng chính là "vài điều đặc biệt" mà tôi đã nói với bạn ngay từ đầu đấy! Tiếng cười trí tuệ, theo tôi được xuất phát từ những thông điệp. Một tác phẩm có kịch bản tốt, chuyển tải được nhiều thông điệp ý nghĩa đối với cuộc sống và với diễn xuất "từ tâm" của các diễn viên ắt sẽ mang lại những tiếng cười trí tuệ. Lần này được giao trọng trách, tôi đã cố gắng làm cho các tác phẩm tham gia Liên hoan của Đoàn kịch Quảng Ninh xuất sắc hơn. Tôi đã cố gắng trau chuốt kịch bản, lời thoại, các chi tiết hay, các điểm nhấn… Tôi không áp đặt các bạn trẻ diễn theo tôi vì mỗi người có một phong cách riêng. Tôi chỉ khích lệ làm sao cho các bạn ấy diễn bằng "cái hồn" của mình, kể cả việc làm sao tận dụng được những đặc điểm về ngoại hình, giọng nói vốn có của mình v.v... để hoàn thành vai diễn. Tôi tin với sự cố gắng nỗ lực của sức trẻ, kết hợp với kinh nghiệm của những người đi trước, sẽ mang lại thành công cho từng diễn viên và từ đó sẽ mang lại thành công cho cả Đoàn. Nhưng cũng lại phải nói thêm, thành công như thế nào thì còn chờ xem khán giả đón nhận ra sao nữa!


- Anh đang là một "danh hài" được công chúng mến mộ. Vậy theo anh, hiện nay hài kịch có ý nghĩa thế nào với đời sống sân khấu cả nước nói chung, với Quảng Ninh nói riêng. Và LHSKH được tổ chức tới đây liệu có tạo được một "cú hích"…?

+ Không chỉ riêng Quảng Ninh mà nói chung trong cả nước, hay nói rộng ra hơn nữa, là cả thế giới, từ cổ chí kim, hài kịch luôn là một món ăn tinh thần không thể thiếu. Bởi vì tiếng cười là một trong những "tặng vật" của tạo hóa ban cho con người cơ mà! Cuộc sống bây giờ rất nhiều toan lo, mỗi người một lối sống, phong cách sống… Và tôi nghĩ có lẽ chỉ có tiếng cười là điểm tụ chung nhất của mọi người. Tôi không dám khẳng định, nhưng tôi nghĩ rằng 12 năm nay, sân khấu miền Bắc còn sống được trong lòng khán giả phần rất lớn là nhờ hài kịch. Chính vì vậy LHSKH được tổ chức tới đây sẽ là "liều thuốc tâm lý" kích thích tinh thần sáng tạo của các nghệ sĩ hài, xóa bỏ những quan niệm sai lầm cho rằng hài kịch chỉ là mua vui tầm thường cho công chúng chứ không mang nhiều tính nghệ thuật…


- Nhưng thực tế lại cho thấy rằng sân khấu hài kịch chưa có được vị thế xứng đáng của nó trong lòng khán giả. Vậy đứng ở góc độ chuyên môn, đã từng rất thành công trong vai trò là một diễn viên, nay chuyển sang làm nhiều trong công tác đạo diễn, anh có suy nghĩ thế nào về hướng đi cho sân khấu hài kịch của Việt Nam?

+ Lâu nay có một số người chỉ tiếp cận với tiếng cười ở một phương diện không đúng đắn và họ đánh đồng đó là sản phẩm hài kịch. Thực ra không phải. Tiếng cười của hài kịch chân chính vẫn còn tồn tại. Sân khấu hài hay sân khấu kịch nói chung hiện nay vẫn có những khán giả trung thành. Họ vẫn đến sân khấu để tìm niềm vui, tiếng cười, sự đồng cảm trực tiếp, sự tương tác với diễn viên. Và những đối tượng này mới là những đối tượng đánh giá, phán xét đúng đắn về hài kịch. Tôi nghĩ tất cả những cái xấu, cái méo mó của tiếng cười rồi sẽ tiêu biến đi như một quy luật đào thải tất yếu thôi. Còn những gì là tinh hoa thì sẽ tồn tại và phát triển. Trong hoàn cảnh xã hội đang phát triển chóng mặt như hiện nay thì đương nhiên sân khấu hài kịch cũng phải cạnh tranh. Sản phẩm của hài kịch là tiếng cười. Tiếng cười lại có thể ví như nguồn nước gột rửa cho tâm hồn con người. Điều quan trọng là cái thứ nước để gột rửa đó trong hay đục, lại do người làm hài kịch quyết định. Trước hết phải để hài kịch đi đúng con đường "nghệ thuật vị nhân sinh"; dùng hài kịch vào những mục tiêu, lý tưởng cao đẹp. Sau đó là người làm hài kịch; cả đạo diễn, cả diễn viên, phải biết "gạn đục khơi trong", tìm tòi và phát huy những chi tiết, điểm nhấn đẹp trong các tác phẩm hài kịch. Làm thế nào để tiếng cười không đơn thuần chỉ là tiếng cười cơ học, cười xong thì thôi, mà phải làm để khán giả suy ngẫm sau mỗi tiếng cười đấy…


Xin cảm ơn Nghệ sĩ về những tâm sự mà anh đã chia sẻ. Và với tư cách là một "fan" hâm mộ hài kịch, em hy vọng tại Liên hoan tới đây, kịch Quảng Ninh cũng như các đoàn kịch đến từ các địa phương khác, sẽ viết nên một trang mới hay hơn, nhiều thành công hơn cho hài kịch nước ta…