Khau nhục Sơn Dương

Từ món ăn truyền thống của người Sán Dìu ở xã Sơn Dương (TP Hạ Long), HTX Nông, lâm và ngư nghiệp Việt Hưng đã chuẩn hóa, xây dựng quy trình và tạo thương hiệu riêng cho sản phẩm khau nhục Sơn Dương.

Bà Nguyễn Thúy Hà, Giám đốc Hợp tác xã Nông, lâm và ngư nghiệp Việt Hưng (TP Hạ Long) chia sẻ: Là HTX đóng trên địa bàn xã Sơn Dương, chúng tôi mong muốn đóng góp và phát huy các giá trị địa phương qua các sản phẩm. Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết khau nhục vốn là đặc trưng văn hóa, nghệ thuật ẩm thực của cộng đồng người Sán Dìu chiếm đa số ở đây. Chính vì thế, chúng tôi mong muốn đưa đặc sản này thành sản phẩm đặc trưng, giới thiệu nét văn hóa độc đáo của địa phương.

Theo các cụ cao niên ở địa phương thì khau nhục được người Sán Dìu chế biến dành cho những dịp đặc biệt như đám cưới, ngày lễ, tết. Ngoài thịt lợn ngon, khau nhục được phối vị của 36 loại gia vị, trong đó có những gia vị đặc trưng ở Sơn Dương. 

Tháng 8/2021, HTX Nông, lâm và ngư nghiệp Việt Hưng ra đời. HTX bắt tay vào nghiên cứu, chế biến và xây dựng thương hiệu cho sản phẩm khau nhục. Sau một thời gian nghiên cứu, thử nghiệm quy trình chế biến món ăn đã được hoàn thiện, chuẩn hóa. Sản phẩm cũng được UBND tỉnh Quảng Ninh công nhận là nhãn hiệu tập thể.

Ngoài đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị máy móc hiện đại, HTX đã chắt lọc những kỹ thuật, kinh nghiệm cùng cách chế biến món khau nhục ở Sơn Dương. HTX đã mời 12 hộ gia đình có kinh nghiệm chế biến khau nhục cùng tham gia đóng góp. 

Để có sản phẩm khau nhục ngon đúng vị, việc lựa chọn nguyên liệu, chế biến đều phải tuân thủ quy trình nhất định. Trước hết, nguyên liệu làm khau nhục được chọn kỹ từ thịt ba chỉ ba tầng nạc, ba tầng mỡ của con lợn ngon, luộc chín, rồi xăm kỹ phần bì, phết mật ong cho ngấm, rồi rán vàng trong chảo mỡ. Dầu ăn đổ ngập chiếc chảo sâu, miếng thịt được thả vào chảo dầu nóng già, quay đến khi hai mặt miếng thịt vàng ươm thì bỏ ra thái những miếng đều nhau, mỗi miếng dày khoảng 2cm rồi mang hấp với gia vị. Các miếng thịt được đặt ngửa lên bát hấp kỹ cho ngấm. Khi ăn chỉ việc úp chiếc bát xuống đĩa tạo khuôn món ăn đẹp mắt.

"Hương vị, độ thơm ngon của sản phẩm chính là nhân khau nhục. Nhân được làm từ hàng chục loại gia vị, như mộc nhĩ, tỏi băm thật nhỏ trộn đều cùng nước mắm, bột ngọt, húng lìu, thảo quả theo tỉ lệ nhất định... Đặc biệt là có thêm măng rừng được hái ở vùng đồi núi Sơn Dương. Thịt được trộn đều với gia vị trên, bóp kỹ, để thịt ngấm rồi mới hấp cách thủy. Quy trình là vậy nhưng làm rất kỳ công, có thể mất cả ngày chuẩn bị mới cho món khau nhục thơm ngon. Khau nhục thì thịt phải nhừ, vặn đũa là đứt rồi, ăn tan trong miệng, ngậy nhưng không béo, ngán" - bà Hà, Giám đốc HTX chia sẻ.

Để đưa món ăn truyền thống thành sản phẩm ra thị trường, HTX Nông, lâm và ngư nghiệp Việt Hưng quan tâm tới mẫu mã bao bì, tem mác, đầy đủ nguồn gốc sản phẩm. Hiện sản phẩm đã được thị trường đón nhận, tiêu thụ rộng ở các tỉnh, thành phố như: Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh... với mức tiêu thụ trung bình khoảng 1.500 sản phẩm/tháng. Sản phẩm đang được hoàn thiện hồ sơ để cơ quan chức năng công nhận là sản phẩm OCOP.