Tòa triệu tập gần 3.000 người đến phiên xử bà Trương Mỹ Lan

Ngày 5/3 TAND TPHCM sẽ xét xử bà Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) về các tội Tham ô tài sản, Đưa hối lộ và Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.

85 bị cáo còn lại gồm 45 cựu lãnh đạo, cán bộ Ngân hàng SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; 3 cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; một cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước bị VKSND Tối cao truy tố về các tội: Tham ô tài sản, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng. 5 người trong số này là cựu lãnh đạo SCB và các chi nhánh, hiện đã bỏ trốn.

Trong đó, 14 người bị truy tố ở khung hình phạt cao nhất là tử hình gồm: bà Lan và 11 đồng phạm bị truy tố về tội Tham ô tài sản, theo khoản 4, Điều 353 Bộ luật Hình sự năm 2015; bà Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Thanh tra, giám sát ngân hàng II (cục II) thuộc Ngân hàng Nhà nước, bị truy tố tội Nhận hối lộ, theo khoản 4, Điều 354 Bộ luật Hình sự.

Liên quan đến vụ án, hai bị can khác là Sun Henry Ka Ziang, quốc tịch Trung Quốc, thành viên HĐQT SCB; Lam Lee George, quốc tịch Canada, cựu thành viên Hội đồng quản trị SCB, cũng đang bỏ trốn, được tách riêng hành vi để điều tra sau.

"Tòa kêu gọi 5 bị cáo đang bỏ trốn hãy ra đầu thú để hưởng sự khoan hồng của Đảng, Nhà nước và phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng để đảm bảo quyền tự bào chữa theo quy định. Trường hợp không ra trình diện được coi như từ bỏ quyền tự bào chữa và sẽ bị xét xử vắng mặt", đại diện TAND TP HCM cho biết.

Phiên tòa dự kiến kéo dài đến 29/4, do thẩm phán Phạm Lương Toản - Chánh tòa Hình sự TAND TP HCM, làm chủ tọa. VKSND Tối cao phân công 10 kiểm sát viên thuộc VKSND Tối cao và VKSND TP HCM giữ quyền công tố tại tòa và một kiểm sát viên dự khuyết.

Bị hại trong vụ án là Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) - liên quan đến hành vi sai phạm của bà Lan và đồng phạm. Còn bà Lan được xác định là bị hại trong vụ ông Nguyễn Cao Trí (Chủ tịch tập đoàn Capella) Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản là 1.000 tỷ đồng.

Gần 200 luật sư tham gia bào chữa cho bị cáo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp các bên liên quan. Trong đó, riêng bà Lan có 5 luật sư gồm: Phan Trung Hoài, Phan Minh Hoàng, Nguyễn Huy Thiệp, Giang Hồng Thanh, Trương Thanh Đức. Bị cáo Nguyễn Cao Trí có 7 luật sư bào chữa; 5 bị cáo đang bỏ trốn đều có luật sư bào chữa.

Ngoài ra, HĐXX triệu tập hơn 2.400 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được chia thành 5 nhóm gồm: nhóm các cá nhân thuộc nhóm cán bộ SCB (316 người); các cá nhân đứng tên công ty, tên vay, đứng tên các tài sản thế chấp tại SCB thực hiện việc nộp rút tiền (1.153 người); các pháp nhân thuộc nhóm đứng tên vay tiền, nhận tiền tại SCB (692 người ); các cá nhân tại Ngân hàng Nhà nước (42 người) và nhóm người liên quan khác (201 người).

Trong vụ án có bị cáo Chu Nap Kee Eric (chồng bà Lan) quốc tịch Trung Quốc, nên tòa cũng triệu tập một số người phiên dịch.

Tòa án và các cơ quan tố tụng liên ngành cũng đang hoàn tất các kế hoạch chuẩn bị cho phiên tòa sắp tới.

Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, từ năm 2011, bà Lan đã thâu tóm 3 ngân hàng tư nhân để hợp nhất thành Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và lợi dụng hoạt động của ngân hàng để huy động vốn phục vụ kinh doanh cá nhân. Bà Lan sử dụng SCB như một công ty tài chính để cấp vốn cho hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát.

Tuy không có chức vụ gì tại SCB, song với việc sở hữu 91,5% cổ phần của SCB thông qua nhiều cá nhân, bà Lan nắm quyền tuyệt đối, chỉ đạo lãnh đạo ngân hàng cùng cán bộ chủ chốt ở Vạn Thịnh Phát rút tiền của SBC bằng hình thức lập các hồ sơ vay khống, có khi chỉ đạo rút tiền trước, hoàn thiện hồ sơ sau.

Trong 10 năm liên tiếp (từ 2012 đến 2022), SCB đã giải ngân cho nhóm của bà Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1.066.000 tỷ đồng, chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng, 7% còn lại là nhóm khách hàng thông thường.

Đến năm 2022, nhóm của bà Lan còn gần 1.300 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỷ đồng (483.000 tỷ đồng dư nợ gốc, 193.000 tỷ tiền lãi), nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi.

Để hợp thức hóa việc rút tiền và tránh bị phát hiện sai phạm, bà Lan đã chỉ đạo cán bộ ở SCB chuyển tiền giải ngân vào các công ty "ma", sau đó thực hiện rút tiền mặt nhằm cắt đứt dòng tiền.

Nhà chức trách xác định, giai đoạn 2012 đến 2017, bà Lan đã chỉ đạo lập hồ sơ khống cho 304 khách hàng, vay 368 khoản. Đến năm 2022 các khoản vay này còn dư nợ hơn 132 tỷ đồng gồm gốc và lãi. Sau khi cấn trừ vào số tài sản đảm bảo các khoản vay này gây thiệt hại 64.600 tỷ đồng.

Từ tháng 2/2018 đến tháng 10/2022, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn của SCB 545.000 tỷ đồng và chiếm đoạt 304.000 tỷ; gây thiệt hại gần 130.000 tỷ đồng tiền lãi phát sinh. Như vậy, tổng cộng, bà Lan gây thiệt hại cho SCB 498.000 tỷ đồng.

Cơ quan điều tra xác định, để che giấu thực trạng yếu kém của SCB, giúp nhà băng thoát khỏi diện kiểm soát đặc biệt, bà Lan đã chỉ đạo thuộc cấp mua chuộc đoàn cán bộ thanh tra. Bà Lan bị cáo buộc chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ cho bà Đỗ Thị Nhàn, cựu cục trưởng Thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước, số tiền 5,2 triệu USD.

Tuy nhiên, quá trình điều tra, bà Lan phủ nhận mọi hành vi sai phạm liên quan đến SCB.

Bà Nhàn bị truy tố về tội Nhận hối lộ; 16 người khác bị truy tố tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.