Tại sao trên thế giới chỉ có 4 quốc gia sản xuất được đầu bút bi? Có bí mật công nghệ nào ở đây không?

Nhắc đến bút bi, bạn có thể chỉ đơn thuần nghĩ rằng đó là một dụng cụ học tập phổ biến, mua được ở các cửa hàng văn phòng phẩm với giá rất rẻ. Và có lẽ cũng không ít người cho rằng đầu bút bi thì quốc gia nào cũng tự làm được thì giá mới rẻ vậy.

Thực tế không như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, chỉ có 4 quốc gia trên thế giới có thể sản xuất được đầu bút bi, với Đức, Thụy Sĩ, Nhật Bản đã sản xuất được từ lâu và gần đây nhất, vào năm 2017, Trung Quốc cũng chính thức trở thành nước có thể sản xuất được chi tiết này.

Vậy có bí mật gì đằng sau việc chỉ có những quốc gia nói trên mới làm ra được nó?

Đầu bút bi có thể chia thành các hạt bi trên đầu bút và thân ổ bi. Hiện tại, hạt bi cacbua vonfram có đường kính 0,5-1,0mm không chỉ đáp ứng được nhu cầu sản xuất trong nước mà còn được xuất khẩu với số lượng lớn. Tuy nhiên, ổ cắm bi có đường kính chỉ 2,3mm, dù là thiết bị sản xuất hay nguyên liệu, từ lâu đã nằm trong tay Thụy Sĩ, Nhật Bản và các nước khác.

Về thiết bị sản xuất tích hợp đầu bút, phải mất hơn 20 quy trình để sản xuất một đầu bút bi nhỏ. Các phần này có có độ cao khác nhau và năm rãnh dẫn mực trong đầu bút và độ chính xác khi xử lý phải đạt đến thứ tự một phần nghìn của milimet. Đầu bút có tổng 5 rãnh mực khác nhau, yêu cầu nghiêm ngặt về sự ăn khớp giữa bi và đầu bút và vị trí rãnh. Sai số xử lý không được quá 3 micron và độ dày ở đỉnh đầu bút chỉ từ 0,3-0,4 mm.

Đầu bút bi được xem là một trong những chi tiết khó tạo ra nhất trên thế giới và hiện chỉ có Thụy Sĩ, Đức, Nhật Bản và gần đây là Trung Quốc nắm giữ công nghệ sản xuất bi đầu bút.

Nhưng quan trọng hơn, nhiều quốc gia có thể chế tạo bom nguyên tử, thì không có lý do gì mà họ không chế tạo được đầu bút bi, chẳng hạn như Nga hay Mỹ?

Thụy Sĩ và Đức cũng là những quốc gia rất phát triển, họ cũng nắm trong tay những kỹ thuật sản xuất máy móc chính xác, rất tinh xảo và chất lượng. Trong đó Thụy Sĩ (vốn nổi tiếng với đồng hồ) là nước sản xuất bút bi được xem là "lành nghề" nhất.

Còn Nhật Bản là một quốc gia thiếu thốn tài nguyên, họ phải nhập khẩu rất nhiều từ bên ngoài nhưng nước Nhật lại vô cùng nổi tiếng về nhiều ngành sản xuất, luôn đứng top đầu thế giới. Bút bi do Nhật sản xuất cũng được coi là độc quyền trên toàn châu Á.

Trung Quốc trước đây cũng đã phải nhập khẩu 90% đầu bút từ Nhật Bản, Đức và Thụy Sĩ khiến ngành công nghiệp tiêu tốn 17,3 triệu USD mỗi năm. Nhưng sau một thời gian nghiên cứu, người Trung Quốc đã làm chủ được công nghệ sản xuất đầu bút bi siêu nhỏ. Hiện đất nước tỷ dân đã sản xuất ra được lượng đầu bút bi đáp ứng 80% thị trường bút bi cả nước với gần 40 tỷ chiếc bút bi mỗi năm.

Lý do chính ở đây, ngoài vấn đề về khoa học công nghệ thì lợi nhuận cũng là một khía cạnh khiến cho nhiều quốc gia không đầu tư cho lĩnh vực sản xuất này.

Nếu so sánh, sản lượng một ngày của nhà máy gang thép có thể bằng lượng thép tiêu thụ của ngành sản xuất bút trong một năm. Hay một cây bút bi trên thị trường chỉ bán được từ vài nghìn đồng, lợi nhuận còn thấp hơn. Những nhà máy luyện thép ở nhiều quốc gia không phải không làm được đầu bút bi, nhưng khi xét đến lợi nhuận, họ sẽ không ưu tiên cho việc bỏ tiền ra nghiên cứu hay sản xuất.