Quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên đất đai

Thứ 5, 05/07/2012 | 04:59:42 [GMT +7] A A

Tại kỳ họp thứ 5, HĐND tỉnh sẽ đưa ra nhiều nội dung quan trọng, trong đó có vấn đề quy hoạch sử dụng đất (SDĐ) đến năm 2020 và kế hoạch SDĐ 5 năm 2011-2015, nhằm tiếp tục quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên đất đai, sử dụng đúng mục đích, tiết kiệm, có hiệu quả bền vững.

Hiện trạng công tác quy hoạch và sử dụng đất

Theo đánh giá của UBND tỉnh: Công tác quản lý đất đai theo quy hoạch, kế hoạch ngày càng đi vào nền nếp, góp phần tích cực vào việc SDĐ hợp lý và có hiệu quả. Việc lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ đã tuân thủ các nguyên tắc mà pháp luật đất đai quy định; nhận thức về vị trí, vai trò của công tác quy hoạch, kế hoạch SDĐ và ý thức chấp hành quy hoạch, kế hoạch SDĐ của các cấp chính quyền được nâng lên, tình trạng vi phạm trong giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ ở các địa phương giảm. Quy hoạch, kế hoạch SDĐ đã góp phần tích cực khôi phục, bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn, rừng khoanh nuôi tái sinh, rừng trồng kinh tế. Diện tích đất chưa sử dụng từng bước được khai thác một cách hợp lý, đảm bảo yêu cầu cân bằng hệ sinh thái và bảo vệ môi trường; đáp ứng khả năng mở rộng diện tích đất phi nông nghiệp theo yêu cầu công nghiệp hoá, cũng như tăng diện tích đất sản xuất nông nghiệp.

Mô hình trồng rau sạch tại huyện Hải Hà.

Tổng diện tích đất tự nhiên trên địa bàn tỉnh tính đến năm 2010 là 610.235,31ha. Trong đó: Đất nông nghiệp 460.119,34ha (đất trồng lúa, rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, rừng sản xuất, nuôi trồng thuỷ sản, trồng cây lâu năm...); đất phi nông nghiệp 83.794,82ha (đất xây dựng trụ sở cơ quan, công trình sự nghiệp, quốc phòng, an ninh, khu công nghiệp, di tích danh thắng...); đất chưa sử dụng 66.321,15ha; đất đô thị 82.426,96ha...

Tuy nhiên, trong công tác này cũng còn những hạn chế. Đó là chất lượng dự báo nhu cầu quỹ đất cho phát triển các ngành, lĩnh vực, cho các dự án đầu tư để đưa vào quy hoạch, kế hoạch SDĐ chưa tính toán khoa học và sát với chiến lược phát triển kinh tế -xã hội, nhu cầu thị trường bất động sản, dẫn tới tình trạng vừa thiếu vừa thừa quỹ đất và thường xuyên phải điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch SDĐ. Quy hoạch còn thiên về sắp xếp các loại đất theo mục quản lý hành chính, chưa tính toán đầy đủ về hiệu quả kinh tế - xã hội, môi trường nhằm đảm bảo phát triển bền vững trong SDĐ, chưa phát huy cao tiềm năng đất đai. Một số chỉ tiêu thực hiện không đạt so với kế hoạch SDĐ đề ra. Các hệ thống chỉ tiêu SDĐ trong nội dung quy hoạch, kế hoạch SDĐ thời kỳ trước áp dụng chung cho cả 4 cấp, nên không xác định được rõ trách nhiệm của từng cấp. Việc lấy ý kiến người dân, công bố công khai quy hoạch, kế hoạch SDĐ tại nhiều địa phương còn mang tính hình thức, chưa tăng cường sự giám sát của người dân, dẫn đến tình trạng tiêu cực trong quản lý đất đai. Công tác GPMB tạo quỹ đất sạch chậm, ảnh hưởng đến triển khai xúc tiến đầu tư phát triển các khu công nghiệp, du lịch, khu đô thị… Một số địa phương chưa tiết kiệm SDĐ nông nghiệp, vẫn còn tình trạng lấy đất nông nghiệp có năng suất cao để sử dụng vào mục đích phi nông nghiệp, trong khi vẫn còn nhiều các loại đất khác. Hiệu lực của quy hoạch, kế hoạch SDĐ còn thấp…

5 nhóm giải pháp

Nhằm khắc phục thực trạng trên, tại kỳ họp này, UBND tỉnh có tờ trình về quy hoạch SDĐ đến năm 2020 và kế hoạch SDĐ 5 năm 2011-2015. Theo đó có 5 nhóm giải pháp được đưa ra. Một là, giải pháp về chính sách: Thực hiện tốt chính sách về thuế SDĐ và các khoản tiền có liên quan đến SDĐ, có ưu tiên theo ngành nghề, đặc biệt chính sách thuế mở theo hướng thu hút đầu tư, tạo điều kiện để nông dân dễ dàng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trên đất sản xuất nông nghiệp, nhằm tăng hiệu quả SDĐ. Tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai theo pháp luật và chính sách của Nhà nước, nhanh chóng khắc phục những vướng mắc, tồn tại về quản lý đất đai, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư thực hiện việc khai thác SDĐ có hiệu quả. Kiên quyết, hạn chế và nhanh chóng chấm dứt việc giao đất đầu tư xây dựng khi chưa có các kế hoạch cụ thể để thực hiện đầu tư hạ tầng. Có chính sách và biện pháp sử dụng hợp lý các loại đất mang tính đặc thù. Có chính sách đền bù hợp lý, thoả đáng đúng theo quy định của Nhà nước khi chuyển đất nông nghiệp sang sử dụng vào các mục đích khác. Xây dựng chính sách miễn, giảm giao đất có thu tiền SDĐ; tiền thuê đất đối với các dự án thu hút đầu tư của tỉnh, các dự án đầu tư trong các lĩnh vực văn hoá, thể thao, dạy nghề, khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường...

Hai là, giải pháp về nguồn lực và vốn đầu tư: Thực hiện đào tạo nghề cho nguồn nhân lực nhàn rỗi trong nhân dân để đáp ứng lao động tại chỗ cho các khu công nghiệp, các cơ sở SXKD, thương mại, dịch vụ. Tăng cường công tác tổ chức cán bộ ngành TN&MT đủ mạnh từ tỉnh đến xã, đảm bảo đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong công tác quản lý nhà nước về đất đai; chú trọng bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên môn và chính sách cho cán bộ địa chính cấp xã. Huy động vốn đầu tư để đẩy nhanh tiến độ các công trình dự án.
Ba là, giải pháp về KHCN: Áp dụng các tiến bộ KHCN phù hợp với tính đa dạng sinh học trong phát triển nông nghiệp. Ưu tiên đón đầu các thành tựu, công nghệ tiên tiến, hiện đại vào đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật, đô thị và công nghiệp... nhằm tăng hiệu quả SDĐ đai.

Bốn là, giải pháp bảo vệ, cải tạo đất và bảo vệ môi trường: Thực hiện các biện pháp trồng rừng theo hình thức nông - lâm kết hợp trên đất dốc, hạn chế việc cày xới bề mặt đất trong mùa mưa và khai thác trắng đối với rừng sản xuất, để chống xói mòn, rửa trôi, sạt lở đất. Tích cực bồi bổ làm giàu đất, chống ô nhiễm môi trường đất, trồng cây chắn sóng, chắn cát ven sông biển, hạn chế việc chuyển rừng ngập mặn ven biển để nuôi trồng thuỷ sản và một số mục đích khác. SDĐ khai thác khoáng sản và làm nguyên vật liệu xây dựng phải có phương án bảo vệ môi trường; sau khi kết thúc khai thác phải có kế hoạch phục hồi hiện trạng bề mặt SDĐ ban đầu, hoặc trồng rừng bảo vệ môi trường sinh thái. Có kế hoạch khai hoang, phục hoá, lấn biển để tăng quỹ đất sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản và tạo thêm mặt bằng xây dựng. Kết hợp nuôi trồng thuỷ sản trên diện tích đất có mặt nước chuyên dùng, tích cực đưa mặt nước hoang hoá vào sử dụng; mở rộng nuôi quảng canh, chương trình nuôi trồng thuỷ sản trên biển. Giao đất cụ thể đến các đối tượng trực tiếp SDĐ, phát triển cơ sở hạ tầng. Tăng cường công tác kiểm tra, bảo vệ nghiêm ngặt diện tích rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng đặc dụng và các vốn rừng hiện có...

Cuối cùng là giải pháp về tổ chức thực hiện: Rà soát, xác định ranh giới, cắm mốc ngoài thực địa và công khai; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật đất đai, đảm bảo cho việc SDĐ đúng quy hoạch, kế hoạch...

Tuấn Hương

Ý KIẾN - KIẾN NGHỊ CỦA CỬ TRI

Ông Lý Trọng Bằng, Chủ tịch UBND xã Bằng Cả, huyện Hoành Bồ: “Tăng cường tập huấn cho cán bộ cơ sở về quản lý đất đai”
Thời gian qua, công tác quy hoạch sử dụng đất (SDĐ) của Nhà nước, của tỉnh đã giúp cho các địa phương quản lý nguồn tài nguyên này tốt hơn. Tuy nhiên, Bằng Cả là một xã miền núi, đa số là đồng bào dân tộc thiểu số, hiểu biết còn hạn chế, nên việc quy hoạch, quản lý SDĐ còn nhiều khó khăn. Tình trạng nhiều người dân làm nhà không xin phép chính quyền còn phổ biến, vì cho rằng làm nhà trên đất của cha, ông để lại, không phải xin phép. Bên cạnh đó, công tác giao đất giao rừng còn nhiều vướng mắc, diện tích đất rừng phân cho mỗi hộ còn thấp (2,5ha trở xuống), nên đời sống của bà con còn nhiều khó khăn.
Được biết, kỳ họp này sẽ thông qua quy hoạch và kế hoạch SDĐ. Điều này sẽ tiếp tục tạo điều kiện cho địa phương thực hiện tốt hơn công tác này, nhất là việc giao đất giao rừng cho nhân dân. Cũng đề nghị các cấp chính quyền chú trọng quy hoạch các điểm khu dân cư, hướng dẫn về quy hoạch tổng thể đất đai cho dân, tạo chiến lược quy hoạch đất đai lâu dài. Tăng cường tập huấn cho cán bộ thôn, xã về công tác quản lý đất đai để họ hiểu và tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành tốt việc SDĐ.

Ông Nguyễn Văn Định, Chủ tịch UBND xã Bình Dương, huyện Đông Triều: “Làm tốt công tác hoà giải ở cơ sở về đất đai”
Việc lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ đã chỉ ra vị trí, quy mô, định mức, mục đích SDĐ, phục vụ cho việc đầu tư, xây dựng công trình; giúp các cấp chính quyền thực hiện tốt công tác quản lý, như giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ phù hợp, nhất là trong việc chuyển mục đích đất nông nghiệp, đất trồng lúa sang đất phi nông nghiệp. Đây cũng là giải pháp hạn chế tình trạng SDĐ trái phép của hộ gia đình, cá nhân trong thời gian qua.
Thực hiện chủ trương của huyện, của tỉnh, Bình Dương đã giải quyết tốt công tác GPMB, quy hoạch khu dân cư mới; đảm bảo diện tích đất canh tác ổn định, thu nhập cho nông dân. Nhiều năm trở lại đây, xã không có khiếu kiện tranh chấp đất nông nghiệp. Tuy nhiên, ở các khu dân cư lâu đời, thì công tác quy hoạch, quản lý và xây dựng lại hơi khó, vì ảnh hưởng bởi nhiều vấn đề, như đất đai thờ tự, phong tục tập quán của người dân...
Vì thế, đẩy mạnh tuyên truyền, làm tốt công tác hoà giải ở cơ sở về đất đai là rất cần thiết và cấp bách ở các địa phương hiện nay. Các cán bộ hoà giải cơ sở có vị trí quan trọng trong việc làm giảm các vụ kiện cáo đất đai.

Bà Phạm Thị Tài, tổ 8, khu I, phường Yên Thanh, TP Uông Bí: “Sử dụng đất hiệu quả, tránh lãng phí”
Được biết, tại kỳ họp này sẽ thông qua nhiều nội dung quan trọng, trong đó có quy hoạch SDĐ thời gian tới. Những năm qua, công tác quy hoạch, kế hoạch SDĐ trên địa bàn tỉnh, cũng như TP Uông Bí dần đi vào nền nếp, góp phần vào việc SDĐ hợp lý, có hiệu quả. Ở một thành phố trẻ như Uông Bí, việc lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ trên địa bàn hết sức quan trọng, giúp cho chính quyền trong việc quản lý đất đai có hiệu quả; đồng thời là cơ sở để triển khai thực hiện các chính sách, pháp luật về đất đai, góp phần ổn định chính trị - xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho nhân dân trên địa bàn. Tuy nhiên, trên địa bàn vẫn còn một số dự án lấy hàng chục ha đất, nhưng triển khai còn quá chậm, dẫn đến nhiều diện tích vốn là đất cấy lúa bị bỏ hoang, vừa gây lãng phí về quỹ đất, vừa ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan đô thị. Vì vậy, nhiều cử tri ở địa phương mong muốn tỉnh, các sở, ngành, địa phương cần tăng cường công tác quy hoạch, quản lý, SDĐ một cách hiệu quả, tránh lãng phí.

Ông Lý Văn Kiên, thôn Tân Tiến, xã Dương Huy, TP Cẩm Phả: “Công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất”
Quy hoạch, kế hoạch SDĐ là vấn đề được đông đảo cử tri ở địa phương quan tâm. Đời sống của bà con ở xã miền núi như Dương Huy chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm nghiệp. Vì vậy, việc quy hoạch, kế hoạch SDĐ đối với đất trồng lúa, đất trồng cây lâu năm ở các là rất quan trọng, tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến việc sản xuất, đời sống của người dân. Hơn nữa, do tập quán sản xuất, nhất là của bà con dân tộc thiểu số còn hạn chế, một số diện tích khó thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng và thâm canh tăng vụ do thiếu nước vào mùa khô, hệ thống kênh mương xuống cấp. Vì vậy, trước khi Nhà nước lập quy hoạch, kế hoạch SDĐ cần lấy ý kiến tham gia của nhân dân một cách rộng rãi, đóng góp sát với thực tế ở địa phương, công bố công khai quy hoạch, kế hoạch SDĐ tại địa phương. Cũng qua đó, nhân dân phát huy tinh thần, trách nhiệm, tham gia giám sát quá trình cấp đất, quản lý, SDĐ, góp phần hạn chế tình trạng tiêu cực trong công tác quản lý đất đai ở địa phương.