Những ý kiến quý báu chia sẻ tại hội thảo

Trong ngày hội thảo đầu tiên các đại biểu đã tập trung vào các nội dung như kinh nghiệm quốc tế và bài học cho Việt Nam; mô hình đặc khu kinh tế (ĐKKT); xây dựng và hoàn thiện thể chế; phương thức huy động nguồn lực. Xung quanh hội thảo chúng tôi đã lược ghi lại ý kiến của các nhà khoa học, các diễn giả, nhà quản lý về xây dựng ĐKKT.

* GS.TS Vương Đình Huệ, Uỷ viên T.Ư Đảng, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương:

Để xây dựng thành công các ĐKKT trong thời gian tới ở Việt Nam, theo chúng tôi cần phải sớm xây dựng, thông qua Luật về ĐKKT (hoặc Luật về đặc khu hành chính - kinh tế) đã có trong chương trình xây dựng pháp luật của Quốc hội khoá XIII. Xác định được những vị trí có lợi thế địa kinh tế thuận lợi nhất để xây dựng các ĐKKT. Tìm kiếm, vận động các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài có ảnh hưởng và sức mạnh tài chính, công nghệ bằng các phương cách phù hợp: Thuê các công ty tư vấn quốc tế chỉ dẫn cho các nhà đầu tư, các tập đoàn kinh tế quốc tế những địa điểm mà họ có thể đầu tư, kiếm lợi nhuận, dẫn dắt các nhà đầu tư chiến lược đến đúng chỗ họ cần; Chính phủ Việt Nam trực tiếp gặp gỡ và mời các nhà đầu tư chiến lược vào Việt Nam. Sự cam kết của Chính phủ đối với các nhà đầu tư nước ngoài về các vấn đề mà họ quan tâm có tầm quan trọng quyết định; Chính quyền các địa phương, các bộ, ngành có thể tìm kiếm, vận động các nhà đầu tư chiến lược vào Việt Nam, khởi động cho quá trình tiếp cận tới cấp quyết định cao nhất. Xây dựng, ban hành các thể chế hành chính và kinh tế của các ĐKKT cần phải hiện đại, mang tầm quốc tế, có sức cạnh tranh vượt trội với các đặc khu khác đã hình thành trên thế giới. Trong các thể chế, những cơ chế chính sách trọng dụng nhân tài nước ngoài phải được xem trọng nhất.

* PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam:

Vai trò của đặc khu trong đời sống xã hội và phát triển kinh tế cần phải được định hình rõ và xác định rõ tính cạnh tranh trong phát triển. Đơn cử như để có chính sách kêu gọi nhân tài về đặc khu, cần phải xây dựng chế độ đãi ngộ xứng đáng. Muốn vậy, đặc khu cũng phải được vận dụng cơ chế đó. Tức là, đặc khu phải có được những “quyền tương đối” để thực thi. Về các vấn đề hạ tầng, chính sách kêu gọi đầu tư cũng cần phải tính toán kỹ để đưa vào ĐKKT… Như vậy, đối với Quảng Ninh để phát triển mô hình ĐKKT có cả thách thức lẫn cơ hội. Hy vọng với những nỗ lực riêng có của địa phương, cùng sự cầu tiến, tham vấn kinh nghiệm của các chuyên gia sẽ giúp Quảng Ninh sớm đẩy nhanh lộ trình này.

* Ông Parth Shri Tewari, Chuyên gia Ngân hàng thế giới:

Tôi rất vui có mặt tại Hội thảo lần này. Tôi đánh giá cao những nỗ lực của tỉnh Quảng Ninh trong việc tích cực xây dựng ĐKKT. Điều đó thể hiện xu thế phát triển rất hợp với xu thế thế giới. Qua nghiên cứu của chúng tôi nhận thấy, xuất phát điểm của rất nhiều hình mẫu thành công ĐKKT trên thế giới như Singapore, Malaysia, Ấn Độ, Trung Quốc… đều không có gì nổi bật. Thậm chí có những nơi không có nhiều tiềm năng, lợi thế như Việt Nam nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Tuy nhiên, nếu có phương pháp tiếp cận đúng thì vẫn có thể thành công. Mckinsey cũng đã đánh giá cao về tiềm năng thế mạnh của Việt Nam như nguồn lao động, đất đai... Đối với tỉnh Quảng Ninh của các bạn cũng vậy, có quá nhiều tiềm năng, nhưng chưa được tận dụng, khai thác đúng mức. Nếu muốn phát triển ĐKKT, các bạn cần phải học cả những thất bại và thành công của các ĐKKT trên thế giới để áp dụng cho mình. Theo đó, có thể chú trọng vào các yếu tố như: Nhu cầu của các nhà đầu tư tiềm năng; thiết kế tổng thể cần phải bắt đầu ngay bây giờ; nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng thể chế, chính sách riêng biệt cho đặc khu; tính minh bạch trong cải cách hành chính, thu hút đầu tư; tạo diễn đàn đối thoại công - tư giữa chính quyền và nhà đầu tư…

* Ông Hirokazu Yamaoka, Vụ trưởng JETRO Nhật Bản:

Các công ty của Nhật Bản đã đầu tư ở rất nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc, Thái Lan và tôi nghĩ rằng Việt Nam là một đất nước có rất nhiều triển vọng để đầu tư. Ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, Bình Dương có rất nhiều các công ty Nhật Bản đầu tư và chúng tôi rất mong muốn sẽ đầu tư mở rộng ra Quảng Ninh và các tỉnh, thành khác. Chúng tôi nhận thấy, Vân Đồn, Quảng Ninh có nhiều tiềm năng về du lịch, cảng biển…; tuy nhiên điều đó chưa đủ, để phát triển ĐKKT thì các bạn cần phải có chính sách thu hút đầu tư mềm dẻo, linh hoạt. Cần phải có những cơ quan xúc tiến đầu tư để trao đổi thông tin, giới thiệu những chính sách ưu tiên, tiềm năng và cơ hội đến các doanh nghiệp của Nhật Bản. Về cơ sở hạ tầng, ngoài việc phát triển hệ thống đường giao thông cao tốc, cần xây dựng những khu công nghiệp đủ tầm cỡ dành riêng cho các doanh nghiệp Nhật Bản.

* Bà Laura Stone, Tham tán Thương mại Đại sứ quán Mỹ:

Phần lớn các công ty đều rất lo lắng về hạ tầng tại các khu kinh tế. Vì nếu hạ tầng chưa hoàn thiện thì họ cũng không thể triển khai hoạt động. Điện cũng là vấn đề cần được coi trọng, tuy nhiên, nhiều nơi lại chưa được chú trọng thật sự. Nhà đầu tư cần đảm bảo có điện 24/24h. Cả vấn đề về nước, viễn thông cũng hết sức nên được lưu tâm. Đó là những điều kiện để doanh nghiệp tìm hiểu khi tham gia vào khu kinh tế. Đặc biệt là các công ty sản xuất tại Mỹ, đây là yếu tố hàng đầu. Các công ty đầu tư đều mong muốn có được sự minh bạch trong đầu tư, họ muốn môi trường đặc khu cần thông thoáng, cởi mở và minh bạch về mặt chính sách. Quảng Ninh có nhiều yếu tố để phát triển ĐKKT, vậy nên, trong hoạch định chính sách phát triển này, các yếu tố kể trên chính quyền phải hết sức lưu tâm. Điều này sẽ đảm bảo cho quá trình vận hành đặc khu diễn ra thuận lợi và thu lợi nhuận cao từ đầu tư FDI.

* Ông Jong Cheol Lee, Cao uỷ Khu Kinh tế tự do Incheon, Hàn Quốc:

Sở dĩ Khu kinh tế tự do Incheon, Hàn Quốc thành công như ngày hôm nay chính là nhờ áp dụng nhiều ưu đãi, khuyến khích từ phía chính phủ. Ngoài ra, chúng tôi có nguồn nhân lực dồi dào, có quỹ đất và từng bước hoàn thiện hạ tầng thiết yếu. Chúng tôi kêu gọi nhà đầu tư trong việc xây dựng hạ tầng. Mô hình hợp tác này đã mang lại lợi ích rất tốt. Quảng Ninh muốn phát triển ĐKKT cũng phải tính toán rất kỹ đến các yếu tố này. Quảng Ninh cũng nên vận dụng các cơ chế thu hút nhân tài vào khu kinh tế. Có nhân tài đến sẽ là yếu tố vô cùng quan trọng cho các bạn vận hành ĐKKT.

* GS Vưu An Sơn, Giám đốc Ban nghiên cứu khoa học tự nhiên Hồng Kông - Ma Cao, Học viện Thượng Hải:

Khu thương mại tự do thí điểm Thượng Hải, đánh dấu sự phát triển của các khu kinh tế, ĐKKT sang một giai đoạn mới nhằm thích ứng với sự phát triển mới của thương mại toàn cầu và tạo ra một môi trường cởi mở hơn, tích cực hơn, chính là phiên bản nâng cấp của ĐKKT. Mục tiêu tổng quát của khu thí điểm này là thúc đẩy chuyển biến về chức năng của bộ máy chính quyền, đẩy mạnh mở rộng ngành dịch vụ và cải cách trong thể chế quản lý đầu tư nước ngoài, thúc đẩy hoàn thiện thể chế chính sách hỗ trợ đầu tư sáng tạo, phát triển trở thành khu tự do thương mại thí điểm đầu tư thuận lợi, tự do trao đổi tiền tệ, giám sát quản lý nhanh chóng, hiệu quả, thể chế phát triển hoàn thiện mang tầm quốc tế. Trong vòng 2 đến 3 năm, những kinh nghiệm tích luỹ được từ khu thí điểm nói trên sẽ được nhân rộng ra những địa phương khác của Trung Quốc, giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của Trung Quốc trên trường quốc tế. Đây được coi là vùng đệm để tăng cường hợp tác giữa Trung Quốc và những quốc gia khác. Phát triển khu kinh tế đặc biệt ở Việt Nam, cụ thể là Vân Đồn hiện nay không chỉ tham khảo những kinh nghiệm xây dựng khu kinh tế đặc biệt ở Trung Quốc, mà cần phải bắt kịp xu thế chung của thời đại như ở Khu thương mại tự do Thượng Hải (Trung Quốc). Để huy động được nguồn lực đầu tư vào khu kinh tế đặc biệt Vân Đồn thì trước hết phải trả lời được câu hỏi tại sao nhà đầu tư lại muốn bỏ vốn vào đây? Họ được gì khi đầu tư ở đây? Lợi nhuận thu được có nhiều không? Điều kiện sinh hoạt và môi trường sống thế nào? Giá thành sản xuất thế nào? Rồi thể chế được hoàn thiện đến đâu? Nhà đầu tư phải có niềm tin và cảm giác an toàn khi đầu tư vào đây. Chính vì vậy, cơ chế và thể chế cũng rất quan trọng. Nếu có những cơ chế đặc thù, những chính sách ưu đãi đặc biệt thì nhà đầu tư sẽ không mời mà đến.

Nhóm PV Báo Quảng Ninh thực hiện