Để kinh tế tập thể đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế

Quảng Ninh hiện có khoảng 200 tổ hợp tác, 594 hợp tác xã (HTX), 3 liên hiệp HTX. Các tổ hợp tác, HTX luôn nỗ lực củng cố, đổi mới về tổ chức và hoạt động, qua đó góp phần cùng tỉnh thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững...

Người dân mua sắm sản phẩm tại gian hàng của HTX tiêu thụ nông sản đồng bào dân tộc (phường Cao Xanh, TP Hạ Long).

Được thành lập vào tháng 11/2019, HTX Tiêu thụ nông sản đồng bào dân tộc (TP Hạ Long) là địa chỉ quen thuộc của nhiều người dân. Anh Nguyễn Huy Hoàng, Giám đốc HTX, cho biết: Thời gian đầu, chúng tôi có gần 40 HTX, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất trong và ngoài tỉnh cung ứng hàng hóa với nhiều mặt hàng nông sản như: Rau củ các loại; thịt gia súc, gia cầm; thủy hải sản, mật ong, miến dong... Đến nay, chúng tôi đã liên kết với gần 60 HTX, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất. Việc gia tăng các cơ sở cung cấp đã có phần cung ứng nguồn hàng đa dạng, ổn định, chất lượng sản phẩm cao đến người dân. Đây có thể coi là một mô hình mới, góp phần tăng cường kết nối cung - cầu, tạo thành chuỗi giá trị tiêu thụ sản phẩm cho nông dân, nhất là khu vực miền núi, biên giới, hải đảo. Đồng thời, mang đến những nông sản, thực phẩm an toàn, chất lượng cho người tiêu dùng.

Thực tế, các tổ hợp tác, HTX đã có xu hướng phát triển theo mô hình gắn với chuỗi giá trị và đưa hàm lượng khoa học vào sản phẩm. Đây được xem là bước đi thích hợp để nâng cao giá trị và sức cạnh tranh của sản phẩm. Cùng với đó, các mô hình kinh tế tập thể cũng đã chú trọng đến việc liên kết, nhất là liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị gắn với xây dựng thương hiệu hàng hóa. 

Hội viên HTX khai thác, chế biến và thương mại ong mật rừng Yên Tử khai thác mật ong.

Có thể kể đến một số HTX kiểu mới, như: HTX Dịch vụ nông nghiệp chất lượng cao Hoa Phong (TX Đông Triều) chế biến sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao an toàn với trung tâm sơ chế và chế biến bảo quản nông sản chất lượng cao; HTX Sản xuất kinh doanh, dịch vụ nông nghiệp Bình Dương (TX Đông Triều) tham gia chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa quy mô lớn đối với cây vụ đông, hiện đơn vị mở rộng diện tích trồng khoai tây Atlantic với diện tích trên 56ha để cung cấp nguyên liệu cho Công ty Orion Hàn Quốc; HTX Sản xuất và Dịch vụ công nghiệp Phú Hải (TX Đông Triều) với sản phẩm là cây hương, trung bình mỗi năm xuất khẩu gần 1.000 tấn, doanh thu hơn 10 tỷ đồng…

Việc thành lập các HTX đã góp phần tạo nên những chuỗi giá trị liên kết từ nông dân đến doanh nghiệp thông qua kết nối  theo phương thức doanh nghiệp chịu trách nhiệm cung cấp giống, hướng dẫn kỹ thuật thâm canh và bao tiêu đầu ra sản phẩm, qua đó tạo việc làm, cải thiện, nâng cao đời sống lao động, nhất là lao động nông thôn, góp phần xóa đói giảm nghèo.

Bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, hoạt động kinh tế tập thể vẫn còn tồn tại những khó khăn, hạn chế nhất đinh. Trong đó, HTX là khu vực chiếm tỷ trọng lớn trong kinh tế tập thể nhưng quy mô sản xuất của HTX còn nhỏ, chưa khẳng định được chất lượng và số lượng sản phẩm trên thị trường.

Ngoài ra, những khó khăn nội tại còn chậm được khắc phục như vốn, cơ sở vật chất, trình độ quản lý, nguồn nhân lực dẫn đến tăng trưởng của khu vực HTX vẫn chưa ổn định, hiệu quả hoạt động chưa cao. Cùng với đó, là những nguyên nhân khách quan như về pháp luật, cơ chế chính sách ưu đãi, hỗ trợ HTX ban hành còn chậm, khó áp dụng vào thực tiễn. Nguồn kinh phí ngân sách nhà nước cấp hàng năm để thực hiện chính sách đối với HTX còn hạn chế.

Dự kiến giai đoạn 2021-2025, số lượng HTX thành lập mới bình quân hàng năm là 15-20 tổ hợp tác, 50-80 HTX, thu nhập HTX tăng gấp 1,5 lần so với năm 2020. Theo đó, toàn tỉnh sẽ có 243 tổ hợp tác, 750 HTX, 10 liên hiệp HTX. Tốc độ tăng doanh thu hàng năm đạt 10%.

Theo ông Vũ Công Lực, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, để phát triển kinh tế tập thể thì sản xuất theo chuỗi giá trị sẽ là yếu tố then chốt. Do đó, các HTX phải chủ động kết nối với nhau và hợp tác với doanh nghiệp để tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm, mở rộng thị trường không chỉ trong nước mà còn quốc tế. Các loại hình HTX kiểu mới, ứng dụng khoa học, công nghệ cao gắn với chuỗi giá trị sẽ là xu hướng tất yếu.

Bên cạnh đó, Liên minh cũng sẽ tăng cường công tác quản lý, tranh thủ tối đa các chương trình hỗ trợ của Nhà nước để đẩy mạnh huy động nguồn lực từ các tổ chức, cá nhân. Trước mắt, trong thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ tiếp tục chú trọng các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là đào tạo bồi dưỡng, nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho cán bộ quản lý HTX, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho các thành viên. Đồng thời, hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho các sản phẩm của kinh tế tập thể và hỗ trợ các HTX cải tiến quy trình kỹ thuật sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ…

Hoàng Quỳnh