Tìm giải pháp bền vững cho tiêu thụ thủy hải sản ở Vân Đồn

Trước ảnh hưởng của dịch Covid - 19, việc tìm đầu ra, tiêu thụ cho thủy hải sản nuôi trồng ở Vân Đồn gặp nhiều khó khăn. Đây là vấn đề mà huyện đang quan tâm giải quyết.

Nhiều hộ nuôi trồng ở Vân Đồn đã chủ động lập các xưởng sơ chế và tìm đầu ra cho hải sản.

Như nhiều hộ nuôi trồng thủy hải sản khác trên địa bàn huyện, hộ gia đình ông Phạm Văn Thìn (thôn Đông Hà, xã Đông Xá) chia sẻ: Năm nay chúng tôi xuống khoảng 100 nghìn giống, tổng sản lượng ước đạt khoảng 200 tấn. Hiện đã tới giai đoạn thu hoạch, tuy nhiên do nhiều yếu tố đầu ra khiến việc tiêu thụ không được thuận lợi, những người nuôi trồng thủy sản như chúng tôi rất bất an.

Đây không chỉ là tình trạng của riêng hộ nuôi trồng ông Thìn. Quy mô nuôi trồng và sản lượng lớn mà đầu ra bất ổn dẫn tới việc giá liên tục giảm... là tình trạng chung của nhiều hộ nuôi trồng thủy hải sản khác trên địa bàn huyện Vân Đồn. Theo đánh giá của các chuyên gia, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19 ở khu vực nội địa, hàu, ngao... tiêu thụ khá ít do các hoạt động du lịch trong và ngoài tỉnh bị suy giảm nhiều nên thị trường này cũng khá ảm đạm.

Thực tế thời gian qua, Vân Đồn, "vựa nuôi trồng" thủy hải sản lớn với diện tích, sản lượng nuôi trồng thủy hải sản liên tục tăng nhanh theo hướng quảng canh... Hiện toàn huyện có 1.250 hộ nuôi, trồng thủy sản, trong đó số hộ nuôi ngao giá, hàu là trên 1.000 hộ. Trong 7 tháng đầu năm 2020, diện tich nuôi trồng thủy sản đạt 3.460 ha, tổng sản lượng trên 16.173 tấn trong đó sản lượng hàu chiếm khoảng 70%...Theo thống kê nếu như năm 2015, tổng sản lượng thuỷ sản của huyện chỉ đạt là 20.430 tấn thì năm 2020 ước đạt 31.875 tấn.

Trong khi đó, việc nuôi trồng của các hộ cá thể theo hình thức tự phát, tự tìm thị trường tiêu thụ, quy trình nuôi trồng chưa ổn định (chưa chứng minh được nguồn gốc, quy trình sản xuất ra sản phẩm)... sẽ gặp nhiều khó khăn khi xuất khẩu. Bởi hiện thị trường Trung Quốc và các thị trường khác đã dần thắt chặt các quy định về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm.

Để giúp ngư dân giảm thiểu rủi ro về nuôi trồng thủy hải sản, huyện Vân Đồn đã chủ động làm việc với các tổ chức tín dụng xem xét hoãn, giãn các khoản vay; tích cực mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa. Cũng như làm việc với các ngành, các doanh nghiệp, tổ chức, các hội nghị kết nối giao thương cung cầu giữa các cơ sở sản xuất với các đơn vị tiêu thụ, phân phối trong và ngoài tỉnh; tổ chức hội nghị hướng dẫn quy định của thị trường Trung Quốc đối với sản phẩm thủy sản nhập khẩu từ Việt Nam cho các cơ sở sản xuất, chế biến xuất khẩu trên địa bàn tỉnh...

Đồng thời, ký kết với các đơn vị ngành Than các chương trình phối hợp, thu mua nông sản từ các địa phương trong tỉnh với tổng tiền giao dịch gần 850 tỷ đồng/năm hoặc các hộ nuôi trồng, các doanh nghiệp cũng tự đứng ra lập các xưởng thu mua, chế biến kết nối để tiêu thụ lượng sản phẩm nuôi trồng...

Tuy nhiên, điều dễ thấy việc "giải cứu" hoặc cách làm trên cũng chỉ là giải pháp tình thế, trước mắt. Về lâu dài cần có cách làm căn cơ, giải pháp bền vững hơn... Về vấn đề này, ông Nguyễn Sinh Lượng, Trưởng phòng Kinh tế -hạ tầng huyện cho biết: Bên cạnh việc tìm đầu ra trước mắt, huyện đang thúc đẩy cách làm, tạo chuỗi cung ứng một cách quy củ hơn đồng thời với việc tổ chức khoa học về quy cách, quy trình nuôi trồng...nhằm hướng tới tiêu thụ ổn định, nâng cao giá trị của thủy hải sản.

Theo đó, hiện huyện Vân Đồn đang thúc đẩy thành lập HTX Hải sản Vân Đồn, đơn vị đầu mối tập trung, dần tiến tới việc chuẩn hóa quy trình giống, nuôi trồng nhằm đáp ứng nhu cầu về đảm bảo chất lượng, truy xuất nguồn gốc sản phẩm...để tiến tới đưa sản phẩm vào các chuỗi cung ứng lớn, các siêu thị và xa hơn là đạt tiêu chuẩn để xuất khẩu...

Cùng với đó là việc thắt chặt, đầu tư chiều sâu cho nuôi trồng đảm bảo sản lượng, chất lượng vật nuôi.  Vân Đồn thúc đẩy việc thành lập trung tâm giống, tránh tình trạng nguồn giống trôi nổi, không đảm bảo; thắt chặt quy hoạch nuôi trồng, tránh tình trạng quảng canh, phá vỡ quy hoạch; khuyến khích đầu tư KHCN để chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng cho thủy sản.

Đóng gói hàu tách vỏ tại Công ty TNHH Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long (Vân Đồn).

Về thành lập một HTX, đây được coi là "đầu mối" đưa hoạt động nuôi trồng, tiêu thụ thủy hải sản. Theo đó, HTX sẽ kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ vật nuôi; thống nhất trong triển khai nuôi trồng, quản lý, chất lượng quy cách sản phẩm đồng thời cũng là đầu mối đưa ra một mức giá thống nhất, ổn định tránh tình trạng giảm giá, cạnh tranh không lành mạnh... Đây là cách làm căn cơ để tiến tới đưa sản phẩm đạt tiêu chuẩn vào các siêu thị, các chuỗi cung ứng lớn. Hiện huyện đang chuẩn bị đầy đủ cơ sở để sớm đưa HTX vào hoạt động.

Huyện cũng khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư sâu, phát triển các sản phẩm mới. Điều đáng mừng, hiện Vân Đồn cũng đã xuất hiện các doanh nghiệp có xu hướng đầu tư KHCN, sáng tạo, sản xuất các sản phẩm nâng cao giá trị gia tăng cho con hầu và thủy sản khác. Trước hết là Công ty TNHH Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long (Tập đoàn Bim) chế biến hàu tách vỏ đóng gói cùng 10 đầu sản phẩm thực phẩm từ hầu và tinh chất hàu theo đặt hàng của đối tác; Công ty TNHH Thủy sản Vân Đồn phát triển hàng loạt sản phẩm OCOP từ thủy hải sản với thương hiệu Bavabi...

Về việc quy hoạch vùng nuôi trồng, Vân Đồn sẽ quy hoạch quy củ lại diện tích nuôi trồng, ra hạn ngắn diện tích nằm trong quy hoạch, không cấp mới đồng thời quy hoạch lại còn 1000 ha nuôi trồng vào năm 2025 và giảm chỉ còn 500 ha vào năm 2030. Có thể thấy, đó là những giải pháp căn cơ, mang tính lâu dài, bền vững để giải quyết tốt vấn đề nuôi trồng, tiêu thụ thủy hải sản, phát huy thế mạnh vốn có của Vân Đồn.

Hà Phong