Đơn vị sự nghiệp công về KH&CN: Thực hiện tự chủ còn nhiều khó khăn

Việc phân cấp, phân quyền và tăng tính tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có các đơn vị sự nghiệp công về KH&CN được tỉnh triển khai mạnh mẽ thời gian qua, nhằm tạo bứt phá trong hoạt động, nâng cao năng lực của các đơn vị. Tuy nhiên, quá trình thực hiện có những hạn chế, khó khăn nhất định, khiến các đơn vị chưa phát huy hết khả năng.

Dây chuyền sản xuất cốp pha nhựa khung thép của Công ty CP Thiết kế và Phát triển công nghệ xây dựng Span (Quảng Ninh).

Hiện Quảng Ninh có 6 tổ chức KH&CN công lập thuộc cấp sở và trường đại học đóng trên địa bàn tỉnh; trong đó, Sở KH&CN quản lý 2 đơn vị là Trung tâm Ứng dụng và Thống kê KH&CN, Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng. Cũng như 4 đơn vị sự nghiệp công về KH&CN còn lại, 2 trung tâm này đang thực hiện tự chủ 100%, cung cấp dịch vụ sự nghiệp công theo lĩnh vực của ngành: Tư vấn chuyển giao tiến bộ KH&CN; thông tin và thống kê KH&CN; an toàn bức xạ hạt nhân; kiểm định đo lường với các phương tiện nhóm 2; tư vấn hệ thống quản lý chất lượng…

Sau 5 năm thực hiện cơ chế tự chủ, theo đánh giá của Sở KH&CN, 2 đơn vị sự nghiệp công lập này còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về điều kiện cơ sở vật chất, cơ chế tài chính cũng như nguồn nhân lực. Do vậy hiện mới chỉ đáp ứng được một phần cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực chuyên ngành; chưa phát huy hết khả năng phục vụ mục tiêu phát triển KH&CN của tỉnh.

Trung tâm Ứng dụng và Thống kê KH&CN hiện thực hiện 21 danh mục dịch vụ sự nghiệp công có sử dụng ngân sách nhà nước và 6 hoạt động thu dịch vụ sự nghiệp. Tuy nhiên, nguồn thu dịch vụ hằng năm mới cơ bản đáp ứng được nhiệm vụ chi thường xuyên, duy trì tổ chức bộ máy, trả lương cho cán bộ, viên chức, người lao động, chưa có tích lũy. Năm 2019, đơn vị tự chủ được 105,3%.

Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường và Chất lượng cũng mới tự chủ được 116,1%, đồng nghĩa với việc khi thị trường không ổn định thì thu nhập, đời sống của cán bộ, viên chức, người lao động của đơn vị  sẽ bị ảnh hưởng không nhỏ; trong khi thị trường KH&CN ở tỉnh phát triển chưa nhiều, phạm vi thu còn hạn chế.

Chế biến sản phẩm OCOP trà hoa vàng ở Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh (huyện Ba Chẽ).

Hoạt động của 2 trung tâm hiện còn một số trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ trong thực hiện các dịch vụ KH&CN; vì thế cần có sự thống nhất để đảm bảo đồng bộ, hợp lý, hiệu quả hơn. Một số hạn chế khác về nhân lực, cơ sở hạ tầng khiến năng lực cung cấp dịch vụ KH&CN của các đơn vị này chưa phát huy hết.

Trước những thực tế đó, Sở KH&CN đã khảo sát, nghiên cứu, xây dựng Đề án nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ KH&CN cho các đơn vị sự nghiệp KH&CN thuộc Sở. Theo ông Hoàng Bá Nam, Giám đốc Sở KH&CN: Mục tiêu của Đề án nhằm đưa ra những giải pháp, biện pháp căn cơ về thực hiện tổ chức, bộ máy, con người của các tổ chức KH&CN công lập. Từ đó, xây dựng cơ chế tài chính trong thực hiện nhiệm vụ đặt hàng, nhiệm vụ thường xuyên, khung đơn giá dịch vụ sự nghiệp công, dịch vụ công ích trong lĩnh vực KH&CN đảm bảo phù hợp, đáp ứng được yêu cầu hoạt động và phát triển của các đơn vị. Tăng nguồn thu dịch vụ từ 10-15% mỗi năm.

Đề án cũng hướng đến nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ nhân lực trong các đơn vị; nâng tỷ lệ các sản phẩm OCOP được xây dựng TCCS, đăng ký mã số, mã vạch, giám sát kỹ thuật; đăng ký, lưu giữ kết quả các nhiệm vụ KH&CN; kiểm định cân thông dụng; 10-15% doanh nghiệp sản xuất, chế biến được đánh giá trình độ, năng lực công nghệ sản xuất…

Cán bộ Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng kiểm định cân tại chợ Hạ Long I - Ảnh: Thu Hương

Đề án cũng sẽ đưa ra giải pháp để cải thiện cơ sở hạ tầng phục vụ nhu cầu cung cấp dịch vụ công;  nghiên cứu mô hình thống nhất trong tổ chức bộ máy của 2 đơn vị. Quan điểm của Sở khi xây dựng Đề án này là quyết tâm thực hiện thành công chủ trương về tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công KH&CN, tiến tới tự chủ về tổ chức, bộ máy biên chế, đầu tư. Qua đó, tạo cơ chế thuận lợi, thông thoáng, nâng cao năng lực hoạt động của các đơn vị gắn với tăng cường công tác quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ KH&CN đảm bảo chất lượng nhất cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân.

Nguyên Ngọc

[links()]