Xây dựng nông thôn mới: Thành quả từ sự vào cuộc tích cực của người dân

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) được huyện Bình Liêu triển khai đồng bộ với sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành, đơn vị và đặc biệt là vai trò chủ thể của người dân. Đến nay diện mạo nông thôn của huyện có sự thay đổi tích cực, đời sống người dân không ngừng nâng cao.

Diện mạo nông thôn Bình Liêu ngày càng khởi sắc. Ảnh: Hùng Sơn

Hình thành vùng sản xuất tập trung, sản phẩm chủ lực

Bình Liêu có xuất phát điểm thấp; đồng bào dân tộc thiểu số chiếm đa số, địa  hình rộng, người dân sống rải rác... Mặc dù đã được Trung ương và tỉnh quan tâm hỗ trợ đầu tư, tuy nhiên nhiều năm trước, hạ tầng thiết yếu về giao thông, điện, đường, trường..., của địa phương chưa đồng bộ. Bởi vậy, khi triển khai chương trình xây dựng NTM, Đảng bộ, chính quyền huyện Bình Liêu đã quyết liệt trong vận dụng các chính sách, nguồn lực để thực hiện đồng bộ các giải pháp, nhất là phát triển hạ tầng, triển khai các nguồn vốn phát triển sản xuất, hỗ trợ đào tạo và dạy nghề cho người nghèo, hỗ trợ người dân tiếp cận các dịch vụ về y tế, văn hóa, giáo dục...

Đặc biệt, huyện tập trung đầu tư xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng nông thôn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Riêng năm 2019, từ các nguồn vốn, huyện đã triển khai trên 130 dự án, công trình giao thông, thủy lợi, nước sạch và hàng loạt dự án quan trọng về phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội. Đến nay, 100% thôn, bản, khu phố có điện lưới quốc gia; 100% trục đường liên xã, 82,9% trục đường liên thôn được bê tông hóa; hệ thống thông tin liên lạc bảo đảm thông suốt, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn.

Để nâng cao nhận thức của người dân trong thực hiện các mục tiêu xây dựng NTM, cấp ủy, chính quyền từ huyện đến các xã, thị trấn đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền một cách bền bỉ, theo hướng “mưa dầm thấm lâu”. Thông qua công tác tuyên truyền, vận động, cấp ủy, chính quyền đã lắng nghe được tâm tư, nguyện vọng của người dân, từ đó có sự điều chỉnh, hỗ trợ phù hợp và kịp thời... Nhờ đó, chương trình xây dựng NTM đã tạo sức lan toả mạnh mẽ đến từng người dân. Người dân đã nâng cao ý thức, phát huy vai trò chủ thể, tích cực tham gia thực hiện các tiêu chí NTM. Nổi bật, đó là người dân các xã, thị trấn đã tự nguyện viết đơn xin ra khỏi diện nghèo và không tái nghèo những năm tiếp theo. Theo thống kê của Phòng LĐ-TB&XH huyện, giai đoạn 2016-2020, toàn huyện có 1.377 hộ viết đơn đăng ký phấn đấu thoát nghèo, cận nghèo.

Bên cạnh đó, để giúp người dân nâng cao thu nhập, huyện đã tăng cường khích lệ bà con tham gia các dự án phát triển sản xuất; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi gắn với thế mạnh của địa phương theo Chương trình "Mỗi xã, phường một sản phẩm" (OCOP) bằng các sản phẩm thế mạnh, đặc trưng đã khẳng định thương hiệu, như: Miến dong, mật ong, dầu sở... Huyện cũng đã hình thành được những vùng sản xuất tập trung với các sản phẩm chủ lực của địa phương, như: 345ha dong riềng, trên 450ha cây sở, trên 7.000ha trồng cây hồi...

Với cách làm này, Chương trình xây dựng NTM của huyện đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Đặc biệt, chất lượng cuộc sống của người dân được nâng lên. Thu nhập bình quân đầu người năm 2019 đạt trên 31,4 triệu đồng/người/năm, tăng 9,2% so với năm 2018. Đến hết năm 2019, hộ nghèo toàn huyện đã giảm từ 840 hộ (đầu năm 2019) còn 388 hộ, đạt 180% kế hoạch tỉnh giao và đạt 121% theo kế hoạch phấn đấu của huyện.  

Lãnh đạo Huyện ủy Bình Liêu trao bò giống cho các hộ nghèo xã Hoành Mô, tháng 1/2020.

Duy trì nâng cao chất lượng

Chương trình xây dựng NTM đã tạo diện mạo mới vùng nông thôn của huyện miền núi Bình Liêu. Những con đường lầy lội trước đây nay được thay bằng những tuyến đường bê tông rộng đẹp với muôn sắc hoa được trồng bên đường. Những căn nhà kiên cố xuất hiện; những mô hình kinh tế được người dân địa phương chủ động thực hiện hiệu quả. Trường học, nhà văn hóa, trạm y tế… được đầu tư, nâng cấp, đáp ứng yêu cầu của cộng đồng. NTM đã đi vào nếp nghĩ, cách làm cụ thể của người dân địa phương. Đến hết năm 2019, thực hiện Chương trình xây dựng NTM, toàn huyện đạt 16,9/20 tiêu chí, 46,3/53 chỉ tiêu; có 3/6 xã đạt chuẩn nông thôn mới là Hoành Mô, Tình Húc (cũ) và Húc Động.

Huyện Bình Liêu xác định, thời gian tới tiếp tục đưa Chương trình xây dựng NTM vào chiều sâu trên cơ sở khai thác tiềm năng, lợi thế của địa phương; tập trung nâng cao các tiêu chí về thu nhập, môi trường. Huyện phấn đấu năm 2020 có thêm 2 xã (Đồng Văn, Vô Ngại) đạt chuẩn NTM và xã Hoành Mô đạt chuẩn NTM nâng cao.

Trên cơ sở này, để nâng cao tiêu chí khó như môi trường, huyện tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tham gia vệ sinh môi trường bằng nhiều hình thức, trong đó chú trọng vận động, hướng dẫn bà con dọn dẹp nhà cửa, gấp quần áo, vệ sinh đồ dùng sinh hoạt; nâng cao ý thức, nhận thức cho thế hệ trẻ để dần thay đổi thói quen, nền nếp sinh hoạt tiến bộ, văn minh hơn. Đến nay, nhân dân các thôn, bản, khu phố trên địa bàn huyện đã duy trì công tác tổng vệ sinh môi trường 1 lần/tháng; khối MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội duy trì 2 cơ sở hội mẫu "3 sạch", 39 chi hội mẫu "3 sạch"; duy trì 41 mô hình “Đẹp nhà, sạch đường, sạch đồng ruộng” và 95 địa chỉ “Xanh, sạch, đẹp và vệ sinh môi trường”...

Để nâng cao thu nhập của người dân, Bình Liêu cũng tập trung thực hiện tái cơ cấu trồng trọt, chăn nuôi theo hướng chuyển dịch cơ cấu gắn với thị trường tiêu thụ, tổ chức lại sản xuất theo chuỗi để nâng cao giá trị gia tăng. Mặt khác, đẩy mạnh áp dụng khoa học công nghệ, tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất, nhất là lựa chọn giống, biện pháp canh tác tiên tiến, thu hoạch, bảo quản, chế biến. Đến nay, một số giống có lợi thế, tiềm năng ưu tiên chuyển đổi đang được áp dụng, như các loại cây: Dong riềng, sở, dược liệu, hoa màu, na, lúa bao thai, dê, bò... Qua đó, nâng cao giá trị và năng suất canh tác, từng bước nâng cao thu nhập cho người dân.

Xác định xây dựng NTM chuyển từ “lượng” sang “chất”, đảm bảo thực hiện thường xuyên, liên tục, lâu dài, huyện Bình Liêu đang tập trung xây dựng NTM nâng cao tại xã Hoành Mô để làm điểm nhân rộng trên địa bàn. Hiện nay, huyện chỉ đạo xã rà soát các tiêu chí, xây dựng các tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao theo kế hoạch và quy định của tỉnh. Trong đó, tích cực phát huy vai trò chủ thể của người dân sử dụng hiệu quả các chính sách hỗ trợ về phát triển sản xuất để nâng cao thu nhập; sự tham gia của người dân trong các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan, không gian nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp…

Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện Bình Liêu Lê Thị Thu Hương: “Phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM”.

Thực hiện chương trình xây dựng NTM, huyện Bình Liêu đã đạt nhiều kết quả quan trọng. Từ chương trình, diện mạo nông thôn của huyện thay đổi đáng kể, đời sống người dân nâng lên. Có được kết quả đó, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của các cấp, ngành, đã phát huy tốt vai trò chủ thể của người dân. Để duy trì hiệu quả chương trình, trên cơ sở rà soát các chỉ tiêu , tiêu chí NTM tại các xã, huyện Bình Liêu xác định rõ các tiêu chí cứng, tiêu chí khó để tiếp tục tập trung triển khai, như: Thu nhập người dân, vệ sinh môi trường, cơ sở văn hóa... Bên cạnh sự hỗ trợ của các cấp, ngành, rất cần sự tham gia tích cực của người dân trong xây dựng NTM. Trong đó, tập trung thực hiện tiêu chí về môi trường chính từ mỗi gia đình; chủ động thực hiện các mô hình phát triển kinh tế, trong đó tăng cường ứng dụng tiến bộ khoa học để tạo ra những sản phẩm có năng suất, chất lượng cao, góp phần nâng cao thu nhập và phát huy hiệu quả thế mạnh của địa phương trong phát triển các sản phẩm OCOP...

Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Vô Ngại Giáp Văn Ngôn: "Hoàn thành dứt điểm từng chỉ tiêu".

Có thể khẳng định chương trình xây dựng NTM triển khai đã mang lại hiệu quả to lớn cho khu vực nông thôn, miền núi. Là xã khó khăn của huyện, Vô Ngại có 100% số dân là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ dân trí không đồng đều, hạ tầng nhiều năm trước chưa đồng bộ... Từ thực tế đó, kéo theo những khó khăn trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Vì vậy, bên cạnh sự hỗ trợ của tỉnh, Vô Ngại đã triển khai nhiều giải pháp triển khai chương trình NTM, huy động sự vào cuộc tích cực của các cơ quan, đoàn thể và người dân tham gia. Đến nay, xã đạt 16/20 tiêu chí, 42/50 chỉ tiêu NTM.

Với quyết tâm hoàn thành chương trình xây dựng NTM trong năm 2020, xã đã và đang tăng cường rà soát lại các chỉ tiêu, tiêu chí thiếu, khó, phân công rõ nhiệm vụ cho từng thành viên Ban Chỉ đạo chương trình xây dựng NTM. Trong quá trình thực hiện không dàn trải mà tập trung hoàn thành dứt điểm từng chỉ tiêu; đồng thời đẩy mạnh quy chế dân chủ, phát huy vai trò chủ thể của người dân tham gia vào các chương trình, dự án NTM.

Giám đốc HTX Hoa Bình Liêu Nguyễn Thanh Hải: “Huyện tiếp tục có những cơ chế, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã phát triển”.

Huyện Bình Liêu luôn quan tâm, ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã (HTX) đầu tư các dự án vào địa bàn. Đối với HTX Hoa Bình Liêu, với sự hỗ trợ của huyện, tháng 6/2019 HTX thành lập và triển khai dự án trồng hoa tại thôn Cao Sơn, xã Hoành Mô. Từ nguồn vốn chương trình xây dựng NTM, huyện hỗ trợ HTX 1,1 tỷ đồng thực hiện dự án. HTX đã và đang mở rộng diện tích trồng hoa và đầu tư thêm các giống hoa mới với quy mô lớn để cung ứng cho thị trường, cũng như tạo điểm tham quan du lịch trải nghiệm trên địa bàn. Tôi mong muốn, huyện tiếp tục có những cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp, HTX; quan tâm hoàn thiện về hạ tầng như, mở rộng đường giao thông, nhất là hạ tầng tại những nơi có lợi thế để phát triển du lịch, dịch vụ, tạo điều kiện cho người dân thực hiện các mô hình phát triển kinh tế thông qua dịch vụ du lịch, xây dựng các sản phẩm OCOP địa phương.

Bà Đặng Thị Lý, thôn Nà Ếch, xã Húc Động: "Người dân chủ động tham gia các chương trình của địa phương".

Từ khi triển khai chương trình xây dựng NTM, cuộc sống người dân thôn bản chúng tôi được cải thiện rất nhiều. Đặc biệt, được nhà nước hỗ trợ làm đường bê tông trong xã, bà con cũng tích cực tham gia hiến đất và đóng góp công sức để làm các tuyến đường. Từ khi các tuyến đường hoàn thành, bà con đi lại đỡ vất vả hơn trước rất nhiều, xe ô tô đến tận chân đồi để chở gỗ, dong riềng... Tôi mong muốn, xã tiếp tục mở các lớp tập huấn hướng dẫn bà con chuyển giao tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông, lâm nghiệp và làm dịch vụ du lịch; mở các lớp đào tạo nghề để con em chúng tôi có công việc ổn định ngay tại địa phương mà không phải đi lao động nơi xa... Người dân sẽ tiếp tục chủ động tham gia các chương trình, phong trào xây dựng NTM địa phương phát động, để những vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa của huyện không còn khó khăn.

Nguyễn Huế - Nguyễn Thanh

[links()]