Chủ thể, chủ động xây dựng NTM

Xác định rõ vai trò và tầm quan trọng người dân trong chương trình xây dựng NTM, thông qua hàng loạt các nghị quyết và chỉ thị, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã định hướng và chỉ rõ quan điểm “Chủ thể chính xây dựng NTM là nông hộ”, “Tiếp tục xác định người nông dân là chủ thể, trực tiếp thực hiện và được thụ hưởng; đầu tư của doanh nghiệp là động lực; Nhà nước giữ vai trò định hướng, hỗ trợ”.

Con đường NTM được người dân và chính quyền xã Liên Vị, TX Quảng Yên góp công thực hiện.

Hành trình 10 năm xây dựng NTM của Quảng Ninh đã gặt hái được nhiều trái ngọt. Nhưng có lẽ, thành quả lớn nhất chính là sự chủ động, vươn lên mạnh mẽ của người dân. Từ “thụ hưởng, bị động”, người dân đã trở thành “chủ thể, chủ động” trong mọi công việc, tham gia tích cực trong công cuộc xây dựng quê hương giàu mạnh.

Người dân đồng lòng, chung sức

Dù trong thời buổi “tấc đất, tấc vàng”, việc người dân tự nguyện hiến đất không còn là chuyện hiếm gặp ở Quảng Ninh. Là thôn tiêu biểu của xã Quảng Phong, huyện Hải Hà, trong những năm qua, thôn 9 đã nhận được nhiều bằng khen, ghi nhận của chính quyền địa phương về công tác dân vận khéo trong xây dựng NTM. Ông Hà Văn Hòa, Bí thư chi bộ, Trưởng thôn 9, xã Quảng Phong, huyện Hải Hà, chia sẻ: Để phấn đấu hoàn thành Chương trình 135 và đạt các tiêu chí về xây dựng NTM, trong đó có tiêu chí giao thông hạ tầng, Chi bộ thôn đã phối hợp cùng các ban ngành, đoàn thể của xã, thôn tuyên truyền vận động 40 hộ dân hiến hơn 14.000m2 đất, khoảng 2.000 cây các loại để làm đường trục thôn, đường cứu hộ đê, đường ngõ xóm, đường phục vụ sản xuất với tổng chiều dài 13,2km đường, 2,3km kênh mương…

Công tác tuyên truyền, vận động đối với việc triển khai thực hiện chương trình xây dựng NTM đã được các địa phương triển khai sâu rộng trên địa bàn với nhiều hình thức phong phú. Như ở TX Quảng Yên, với phương châm “Vào từng ngõ, gõ từng nhà, gặp từng người” vận động trực tiếp đến hộ gia đình. Từ đó đã làm thay đổi rõ rệt nhận thức của người dân về vai trò chủ thể của mình trong chương trình xây dựng NTM.

Theo ông Vũ Ngọc Hùng, Trưởng phòng Kinh tế thị xã, từ chỗ ỷ lại, trông chờ vào sự hỗ trợ của nhà nước sang chủ động, tích cực tham gia. Điều này thể hiện rõ qua phong trào làm đường ngõ xóm theo hình thức nhà nước hỗ trợ vật liệu xi măng, người dân đóng góp ngày công, tiền để mua các loại vật liệu  khác. Một số địa phương làm tốt là: Tiền An, Liên Vị, Hiệp Hòa, Sông Khoai... các hộ dân đã đóng góp bằng tiền, ngày công, hiến đất, vật kiến trúc… Quy đổi thành tiền là 98,7 tỷ đồng, chiếm gần 70% tổng mức đầu tư các công trình để kiên cố hóa đường giao thông ngõ xóm.

Sau gần 10 năm xây dựng NTM, các doanh nghiệp, người dân trong tỉnh đã góp trên 17.700 tỷ đồng, trong đó, người dân đã góp gần 236.000 ngày công lao động, bàn giao gần 122ha đất các loại, cùng nhiều vật kiến trúc, cây cối, rau màu liên quan. Nhờ đó, diện mạo nông thôn được đổi mới, khang trang, sạch đẹp hơn, công tác vệ sinh môi trường ngày càng được quan tâm. Đến nay, 100% số xã có đường trục xã, liên xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa; 100% hệ thống thủy lợi đảm bảo đáp ứng yêu cầu dân sinh và theo quy định về phòng chống thiên tai tại chỗ.

Sức lan tỏa mạnh mẽ

Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm, dân quản lý và dân hưởng lợi”, ngay từ khi bắt đầu triển khai chương trình, công tác tuyên truyền đã được tỉnh coi là nhiệm vụ hàng đầu được ưu tiên trong chỉ đạo để phát huy sức mạnh trong dân. Thấm nhuần chủ trương trên, với sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành, các tổ chức đoàn thể, người nông dân trên địa bàn đều nhận thức được nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc tham gia xây dựng NTM. Trong đó, Ban Dân vận Tỉnh ủy đã tích cực tham mưu chỉ đạo xây dựng các mô hình dân vận khéo ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tập trung vào lĩnh vực phát triển sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, xây dựng công trình phúc lợi xã hội.

Mô hình nuôi gà đem lại hiệu quả kinh tế cao của gia đình chị Lê Thị Nhiên (thôn An Lợi, xã Quảng Lợi, huyện Đầm Hà).

Cấp ủy, chính quyền địa phương tích cực vận động người dân tự giác đầu tư công sức, tiền của cải tạo nơi ăn chốn ở của mình; đầu tư sản xuất tăng thu ở đồng ruộng; tham gia đóng góp tiền, công vào xây dựng NTM... Nhiều địa phương tạo điều kiện cho người dân tham gia xây dựng NTM ngay từ khâu lập quy hoạch, đề án thông qua việc tổ chức các buổi lấy ý kiến đóng góp xây dựng đề án, kế hoạch, mục tiêu xây dựng NTM với đông đảo nhân dân thảo luận sôi nổi những vấn đề liên quan trực tiếp đến trách nhiệm, quyền lợi của mỗi người, mỗi gia đình. Hầu hết người dân đều nhận thức phải gắn lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể.

Có thể kể đến một số mô hình tiêu biểu như “Khéo vận động hội viên, nông dân trồng thâm canh cây dong riềng” của Chủ tịch HND xã Lục Hồn, huyện Bình Liêu, vận động hội viên, nhân dân chuyển đổi diện tích trồng lúa kém năng suất sang trồng thâm canh cây dong riềng, đã phát huy hiệu quả sản xuất, góp phần phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống, thay đổi nhận thức, tư tưởng trông chờ, ỷ lại của người dân.

Hay như, mô hình “Khéo vận động nhân dân giải phóng mặt bằng các tuyến đường trục xã” của Khối Dân vận xã Quảng Lâm, huyện Đầm Hà, đã vận động nhân dân hiến trên 5000m2 đất rừng, đất nông nghiệp, ruộng, cây cối, hoa màu, vật kiến trúc GPMB để xây dựng các tuyến đường trục xã, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn khang trang, sạch đẹp, đảm bảo tiêu chí về giao thông trong chương trình xây dựng NTM... Đặc biệt, do làm tốt công tác vận động đến nay tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang dần được xóa bỏ, nhiều mô hình phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững đã và đang được nhân rộng. Đã có trên 400 hộ nghèo trên địa bàn tỉnh tập trung ở Đầm Hà, Ba Chẽ, Tiên Yên tự nguyện viết đơn xin ra khỏi hộ nghèo.

Theo đánh giá của Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Đặng Huy Hậu, mục tiêu trọng tâm của chương trình xây dựng NTM chính là hướng đến người dân vùng nông thôn. Vì vậy, thành quả lớn nhất sau 10 năm thực hiện chính là đời sống người dân ổn định, thu nhập của người dân khu vực nông thôn tăng cao, từ 10,98 triệu đồng/người/năm (năm 2010) lên 41,5 triệu đồng/người/năm (năm 2019). Tỷ lệ hộ nghèo giảm rõ rệt qua các năm, từ 7,68% (năm 2010) xuống còn 1% (năm 2019).

Xác định nông dân là chủ thể, song chính quyền cũng luôn đồng hành cùng người dân trong tất cả các khâu, từ xây dựng công trình phúc lợi xã hội đến hỗ trợ phát triển kinh tế. Đây chính là cách tỉnh Quảng Ninh lựa chọn để tạo động cơ, động lực thực hiện thành công chương trình chung sức xây dựng NTM, hướng đến mục tiêu xây dựng Quảng Ninh ngày một giàu mạnh.

Hoàng Quỳnh

[links()]