Khởi sắc kinh tế tập thể

Sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 13 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX, đến nay, bình diện các HTX trên địa bàn tỉnh đã có nhiều chuyển biến, nhiều loại hình phát triển đa dạng, mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho các xã viên, tạo động lực thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa, tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.

Áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng ổi, hiện doanh thu của các xã viên HTX Dịch vụ và Sản xuất nông, lâm nghiệp Toàn Phú (xã Sơn Dương, huyện Hoành Bồ) đạt hàng trăm triệu đồng/năm.

Chuyển biến mạnh mẽ từ thực hiện Nghị quyết

Năm 2003, tình trạng hoạt động của các tổ hợp tác, HTX trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do cán bộ không có trình độ quản lý, số lượng thành viên rất ít (trung bình 3 người/tổ hợp tác, 7 người/HTX), quy mô nhỏ, năng lực tài chính hạn chế nên chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn, chưa tạo ra được một sự chuyển biến cơ bản về vai trò, tác dụng, hiệu quả hoạt động. Thực chất nhiều HTX vẫn làm ăn theo kiểu cũ, thiếu năng động sáng tạo, không phát huy được sức mạnh tập thể. Trên cơ sở triển khai Nghị quyết số 13, năm 2003, Quảng Ninh đã xây dựng chương trình hành động thực hiện và không ngừng tập trung tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi, xây dựng các cơ chế chính sách để phát triển KTTT một cách tốt nhất với những cơ chế ưu đãi nhất như: Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; chính sách tiếp cận nguồn vốn phát triển HTX; chính sách hỗ trợ thành lập mới HTX; chính sách xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường; hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng... Đồng thời, các cơ quan chức năng, địa phương cũng đã tăng cường công tác tuyên truyền, tập huấn để các HTX thay đổi nhận thức, tự phát huy nội lực.

Với hướng đi đúng đắn, mục tiêu đổi mới các loại hình KTTT của tỉnh đã đạt được rất nhiều kết quả đáng khích lệ. Sau 15 năm phát triển, các HTX không chỉ gói gọn ở lĩnh vực nông nghiệp nữa mà đã trải rộng ra trên nhiều lĩnh vực như: Thương mại, vận tải, vệ sinh môi trường, xây dựng, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, tài chính - tín dụng... Từ 261 HTX (năm 2003) tăng lên 466 HTX, 162 tổ hợp tác (năm 2018) và tỷ lệ hoạt động có hiệu quả là gần 50%; năng lực quản trị và hiệu quả hoạt động của phần lớn HTX tăng so với những năm trước. Nhiều HTX nông nghiệp và phi nông nghiệp đã ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp lớn, giải quyết gần 70.000 việc làm cho người lao động, thu nhập bình quân đạt trên 66 triệu đồng/người/năm. Mặt khác, các HTX còn tham gia các hoạt động xã hội trên địa bàn dân cư, xóa đói, giảm nghèo ở địa phương, góp phần làm thay đổi căn bản đời sống của người dân và bộ mặt nông thôn trong xây dựng nông thôn mới.

Tạo vị thế mới

HTX Nông nghiệp Hương Việt (TP Uông Bí), một trong những HTX điển hình của thành phố trong sản xuất và tiêu thụ các sản phẩm rau sạch.

Có thể khẳng định rằng, các HTX kiểu mới đang ngày càng đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường, là xu hướng lựa chọn để phát triển, đặc biệt đối với cư dân nông nghiệp, nông thôn của tỉnh và là "bà đỡ" cho cư dân nông nghiệp, nông thôn thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Để tiếp tục phát huy vai trò của KTTT trong giai đoạn tới, tỉnh đã xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể theo từng giai đoạn. Cụ thể, đến năm 2025, số lượng HTX thành lập mới bình quân hàng năm từ 50-80 và 15-20 tổ hợp tác, thu nhập tăng gấp 1,5 lần so với năm 2020. Mỗi huyện, thị xã, thành phố có ít nhất từ 1 HTX dịch vụ tổng hợp điển hình, tốc độ tăng doanh thu hàng năm bình quân đạt 10%, đảm bảo 100% các Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở hoạt động kinh doanh có lãi, tỷ trọng tổng sản phẩm của khu vực KTTT chiếm bình quân khoảng 3-4% GRDP cả tỉnh. Đến năm 2030, KTTT đóng góp 4,5-5% GRDP của tỉnh, giải quyết việc làm cho khoảng 8.000-10.000 lao động; 100% các xã, phường, thị trấn thành lập Ban chỉ đạo phát triển KTTT cấp xã...

Để đạt được mục tiêu trên và tạo vị thế bình đẳng với các thành phần kinh tế khác, các HTX, tổ hợp tác sẽ còn phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Trong khi đó hiện nay, nhiều HTX chưa có trụ sở làm việc, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; ở một số địa phương cán bộ HTX nông nghiệp thường biến động qua các kỳ Đại hội, mức thu nhập của cán bộ ban quản trị còn quá thấp nên chưa khuyến khích, động viên được sự nhiệt tình gắn bó với HTX; tình trạng thiếu vốn lưu động để hoạt động dịch vụ của các HTX do các khoản nợ phải thu của xã viên nhiều năm qua chưa được xử lý; hoạt động của Liên minh về HTX còn hạn chế, công tác hỗ trợ, tư vấn, dịch vụ chưa đáp ứng được đòi hỏi bức xúc hiện nay của các HTX, nhất là hỗ trợ về vốn, thông tin thị trường, tổ chức tiêu thụ sản phẩm, các hoạt động tư vấn về pháp lý, kế toán kiểm toán, khoa học công nghệ; cán bộ quản lý nhà nước từ tỉnh tới huyện lĩnh vực KTTT còn thiếu, bộ máy chưa được kiện toàn. Khắc phục những tồn tại này, tỉnh cũng đã yêu cầu các địa phương, sở, ngành tiếp tục nghiên cứu để xây dựng những cơ chế, những giải pháp và tăng cường sự vào cuộc để các HTX có thể phát triển bền vững theo yêu cầu và mục tiêu đặt ra.

Bên cạnh sự hỗ trợ, đồng hành của tỉnh, phát huy sức mạnh nội lực vẫn được coi là giải pháp cốt lõi. Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT khẳng định: Với những thay đổi, yêu cầu từ quá trình hội nhập, cách mạng công nghiệp 4.0, để tạo vị thế mới ngay từ lúc này, các HTX, tổ hợp tác bắt buộc phải nâng cao năng lực quản trị, đưa ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tiêu thụ để chuyển dần từ chiều rộng sang chiều sâu; từ canh tác theo phương pháp truyền thống sang ứng dụng công nghệ cao, từ sản xuất nhỏ lẻ sang liên kết theo chuỗi, áp dụng theo các tiêu chuẩn quốc tế, mạnh dạn mở rộng thị trường tiêu thụ.

Hoàng  Nga

[links()]