Đầu tư cho công nghiệp chế biến ngành Thủy sản

Năm 2018, giá trị sản xuất thủy sản của tỉnh chiếm 53,5% giá trị toàn ngành nông nghiệp; tốc độ tăng trưởng bình quân/năm đạt 14,4%, đóng góp 3,21% GRDP của tỉnh... Tuy nhiên, theo đánh giá của cơ quan chức năng, thủy sản Quảng Ninh vẫn còn phát triển mạnh mẽ, bền vững hơn nữa nếu công nghiệp chế biến được chú trọng đầu tư.

Công nhân Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Quảng Ninh chế biến các sản phẩm thủy sản đông lạnh xuất khẩu.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, trên địa bàn tỉnh hiện có 6 doanh nghiệp chế biến thủy sản xuất khẩu, đem lại giá trị xuất khẩu hàng năm khoảng 24,4 triệu USD. Trong đó, xuất khẩu chính ngạch đạt khoảng 11,5 triệu USD với thị trường chính là Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Trung Quốc. 6 doanh nghiệp này thường xuyên hoạt động trong tình trạng thiếu nguồn nguyên liệu chế biến, với tỷ trọng đầu vào chỉ khoảng 25% tổng sản lượng. Sản phẩm đa số là chế biến đông lạnh, chưa có nhiều sản phẩm tinh.

Ngoài ra, toàn tỉnh còn có 20 cơ sở chế biến thuỷ sản tiêu thụ nội địa có quy mô nhỏ và vừa với các sản phẩm như: Nước mắm, chả mực, thuỷ sản khô, ruốc hàu, ruốc cơ trai, hàu sữa chưng thịt... hiện là các sản phẩm có thương hiệu, là chủ lực trong chương trình OCOP. Trong 60 sản phẩm thủy sản tham gia OCOP, đã có 14 sản phẩm được xếp hạng từ 3 đến 5 sao (chiếm hơn 10% số sản phẩm đạt 3 đến 5 sao), có thị phần tiêu thụ cao trong tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay mới chỉ có một vài sản phẩm vươn xa và có chỗ đứng trên thị trường ngoài tỉnh.

Ngành Thủy sản nói chung và mảng công nghiệp chế biến thủy sản nói riêng tại Quảng Ninh đang có những tiềm năng, điều kiện phát triển khá thuận lợi. Điển hình như khả năng cân đối cung cầu, nhiều thị trường tiềm năng tạo cơ hội tiêu thụ rộng mở, khả năng đáp ứng nhu cầu tốt, nhất là đối với các sản phẩm có giá trị cao... Tuy nhiên, công nghiệp chế biến thủy sản của Quảng Ninh hiện vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng do khó khăn trong nhiều vấn đề, như: Thiếu và chậm đổi mới công nghệ chế biến; thiếu mối liên kết chuỗi từ nuôi trồng, khai thác, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu khắt khe về chất lượng, giá trị ở phân khúc sản phẩm có giá trị kinh tế cao; chưa khai thác được các thị trường tiềm năng...

Trước thực trạng này, hiện tỉnh đang gấp rút giao các sở, ngành, đơn vị liên quan, trong đó chủ chốt là Sở NN&PTNT nghiên cứu, đề xuất phương án quy hoạch lại ngành công nghiệp chế biến thủy sản với mục tiêu đến năm 2025, công nghiệp chế biến thủy sản sẽ trở thành ngành công nghiệp chế biến sâu theo chuỗi giá trị, gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp; thị trường tiêu thụ trong nước và thế giới được mở rộng; vùng nguyên liệu và cơ sở chế biến được quy hoạch phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; sản phẩm có lợi thế so sánh và tính cạnh tranh cao, đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm; song hành với công tác bảo vệ môi trường và tạo việc làm, tăng thu nhập của người dân.

Công nhân Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thuỷ sản Quảng Ninh thực hiện quy trình đóng gói sản phẩm.

Trao đổi với phóng viên về định hướng phát triển công nghiệp chế biến thủy sản trong tương lai, ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh, cho biết: Quy hoạch chuyên đề về phát triển chế biến và tiêu thụ sản phẩm thủy sản đang được Sở NN&PTNT hoàn thiện là một thành phần quan trọng trong Đề án phát triển ngành thủy sản Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 sẽ được trình lên UBND tỉnh phê duyệt, ban hành nghị quyết trong thời gian tới. Trong đó, một số mục tiêu cụ thể đang dự kiến được đề ra như: Đổi mới, hiện đại hóa công nghệ, nâng cao năng lực chế biến, hướng tới các sản phẩm có thương hiệu và sức cạnh tranh cao trên thị trường trong nước và xuất khẩu; phát triển chế biến gắn với vùng sản xuất nguyên liệu, tạo sự gắn kết bền vững theo chuỗi giá trị; đặc biệt là thu hút đầu tư xây dựng nhà máy chế biến thủy sản tổng hợp ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sơ chế, bảo quản và chế biến sản phẩm thủy sản, có quy mô công nghiệp, công suất thiết kế thấp nhất đạt 15.000 tấn sản phẩm/năm, sản phẩm có giá trị gia tăng tối thiểu cao hơn 20% so với hiện tại...

Với mục tiêu đó, phấn đấu đến năm 2025, tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản của tỉnh sẽ đạt khoảng 150 triệu USD, trong đó riêng giá trị chế biến xuất khẩu đạt 60 triệu USD; con số này sẽ tăng lên 200 triệu USD và 90 triệu USD vào năm 2030; 100% doanh nghiệp chế biến xuất khẩu trên địa bàn tỉnh đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn của thị trường thế giới; 100% cơ sở chế biến thuỷ sản tiêu thụ nội địa có sản phẩm chất lượng cao, có chỗ đứng trên thị trường trong nước...

Từng bước triển khai quy hoạch, hiện tỉnh đang gấp rút triển khai phương án di dời các cơ sở chế biến thuộc diện phải di dời đến các địa điểm mới theo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, gắn với vùng nguyên liệu và cơ sở dịch vụ hậu cần để tạo chuỗi liên kết giá trị; hỗ trợ các cơ sở ổn định và nâng cấp dây chuyền công nghệ hiện đại, tiên tiến; triển khai áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như HACCP, Codex, ISO... và quản lý chặt chẽ việc sử dụng kháng sinh, hóa chất cấm trong chế biến. Cùng với đó, tỉnh cũng đang tập trung cho một số nội dung như: Phát triển ổn định thị trường nguyên liệu; xúc tiến thương mại kết nối tiêu thụ sản phẩm; xây dựng và triển khai các cơ chế, chính sách khuyến khích và thu hút đầu tư vào lĩnh vực công nghiệp chế biến và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao...

Với định hướng đề ra, hy vọng ngành công nghiệp chế biến thủy sản sẽ có thêm nhiều khởi sắc, phát huy được tối đa tiềm năng, lợi thế, đưa ngành thủy sản của tỉnh phát triển mạnh hơn, bền vững hơn trong tương lai.

Minh Hà

[links()]