Những đô thị "treo" và hệ lụy

Được cấp phép từ nhiều năm trước, nhưng đến nay hàng loạt dự án đầu tư xây dựng các khu đô thị  trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là TP Hạ Long vẫn trong tình trạng bỏ hoang hoặc triển khai dở dang, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai và để lại nhiều hệ lụy khiến người dân bức xúc…

Diện tích đất dự án khu dân cư đô thị mới Bắc cầu Bang hiện vẫn chỉ là bãi đất hoang. (Ảnh: Ngô Dịu)

Có thâm niên trong làng đô thị “treo” là Công ty Cổ phần Thống Nhất 508 với hai dự án đầy tai tiếng: Dự án Đầu tư xây dựng Kinh doanh hạ tầng khu dân cư đô thị mới phía Bắc Cầu Bang (xã Thống Nhất, huyện Hoành Bồ) (gọi tắt là Dự án Bắc Cầu Bang) và  Dự án Khu đô thị mới Đồn Điền phường Hà Khẩu (TP Hạ Long).

Được phê duyệt từ năm 2003 Dự án Bắc Cầu Bang có tổng mức đầu tư là hơn 139 tỷ đồng; quy mô 75,2ha, trong đó đất xây dựng nhà ở là 29,1ha; thời gian thực hiện từ năm 2005 – 2008.
Tuy nhiên ì ạch đến tháng 1/2018 dự án mới thực hiện giải phóng mặt bằng được 62,3ha/75,2ha; chưa được bàn giao tại thực địa để triển khai dự án; chưa có đủ hồ sơ pháp lý đất đai. Theo đó tính đến nay Công ty đã chậm tiến độ 11 năm.

Vậy nhưng được biết từ khi được phê duyệt, dưới danh nghĩa “Hợp đồng góp vốn”, chủ đầu tư dự án đã phân lô, bán nền, huy động được hơn 230 tỷ đồng từ người dân, gấp gần 2 lần tổng mức đầu tư dự án.

Và đây mới là điều đáng nói: Theo Kết luận Thanh tra số 4517/KL-TNMT-TTr ngày 9/8/2017 của Sở TN&MT tỉnh Quảng Ninh, tính tới thời điểm thanh tra (3/7/2017), Công ty Cổ phần Thống Nhất 508 còn thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất đối với Nhà nước và đã bị Cục Thuế tỉnh Quảng Ninh cưỡng chế hóa đơn nhưng vẫn không chấp hành. Vì  những lý do trên, ngày 17/1/2018, Sở KH&ĐT tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 121/QĐ-KHĐT, về việc chấm dứt hoạt động Dự án Bắc Cầu Bang do chủ đầu tư không có khả năng thực hiện dự án theo tiến độ cam kết.

Dự án khác cũng của Công ty 508 là Dự án Khu đô thị mới Đồn Điền được UBND tỉnh cấp Giấp chứng nhận đầu tư năm 2004 với tổng diện tích quy hoạch trên 18ha. Dự án này tiến độ sử dụng đất chậm hơn 9 năm so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ ngày nhận bàn giao đất tại thực địa.

Một khu đô thị “treo” khác cũng đang gây ra nhiều hệ luỵ cho chính quyền và người dân đó là Khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh B do Công ty CP Xây dựng số 1 Hà Nội làm chủ đầu tư.

Dự án Khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh B có quy mô dự kiến 70ha. Đây là một trong những dự án khu đô thị được kỳ vọng tạo điểm nhấn cho mở rộng, phát triển đô thị Hạ Long về phía Bắc, kết nối với Hoành Bồ. Dự án này cũng đã phân lô bán nền từ khi mới triển khai nhưng đến nay vẫn dang dở.

Theo báo cáo rà soát của UBND TP Hạ Long, Dự án khu đô thị này  đã chậm triển khai thực hiện gần 8 năm gây nên nhiều bức xúc cho người dân sống xung quanh khu vực. UBND tỉnh Quảng Ninh đã nhiều lần có văn bản chỉ đạo việc triển khai thực hiện, nhưng vẫn không thực hiện được các nội dung của UBND tỉnh chỉ đạo.

Do đó, UBND tỉnh giao UBND TP Hạ Long dừng tất cả giao dịch hành chính đối với Công ty Xây dựng số 1 Hà Nội; thu hồi toàn bộ diện tích chưa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các nhà đầu tư thứ cấp để tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất, đồng thời đề xuất phương án hoàn thiện cơ sở hạ tầng dự án đúng quy hoạch được duyệt.

Không chỉ ở Hạ Long, Hoành Bồ mà các địa phương trên địa bàn tỉnh như Vân Đồn, Móng Cái, Uông Bí… cũng đã có nhiều dự án treo bị thu hồi. Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh, tính từ năm 2017 đến nay Sở đã  báo cáo đề nghị UBND tỉnh ban hành quyết định thu hồi 40 dự án vi phạm các quy định về quản lý đất đaivới tổng diện tích trên 1.285ha.

Những khu đô thị “treo” này đã gây ra nhiều hệ luỵ. Đó là gây ra lãng phí tài nguyên đất đai, nhà nước thất thu thuế và ảnh hưởng đến an ninh trật tự, môi trường xung quanh khu vực dự án, kìm hãm sự phát triển kinh tế xã hội.

Chưa kể chính sự huy động vốn ồ ạt, không đúng quy định, không thực hiện đúng tiến độ, cam kết dẫn đến khi nhà nước thu hồi dự án đã làm ảnh hưởng đến hàng trăm hộ dân gây nên sự bức xúc trong nhân dân, dẫn đến khiếu nại, khiếu kiện làm ảnh hưởng đến trật tự, trị an…

Được biết thời gian qua, chính quyền các địa phương và UBND tỉnh đã mất rất nhiều thời gian, công sức để giải quyết các vấn đề khiếu kiện của người dân liên quan đến đất đai, đặc biệt là các dự án đầu tư góp vốn.

Ðể hạn chế tình trạng lãng phí tài nguyên đất, siết chặt quản lý đất đai, tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các ngành chức năng, địa phương, các doanh nghiệp, nhà đầu tư rà soát tất cả các dự án chậm tiến độ; kiên quyết thu hồi các dự án vi phạm Luật Ðất đai, Luật Ðầu tư.

Đồng thời, tỉnh yêu cầu các cơ quan liên quan đến việc cấp giấy phép các dự án, giao đất, cho thuê đất phải làm rõ trách nhiệm các tập thể, cá nhân tham mưu giãn tiến độ thực hiện những dự án không đúng quy định pháp luật; hoặc hợp thức hóa các vi phạm của dự án, vi phạm trong công tác quản lý đất đai, quy hoạch xây dựng.

Ðối với các dự án mới, trước khi giao đất, cho thuê đất, các địa phương, cơ quan, đơn vị trên địa bàn cần xem xét kỹ về quy mô dự án, nhu cầu sử dụng đất của dự án, khả năng tài chính của nhà đầu tư tránh tình trạng nhà đầu tư găm đất, đầu cơ. Đặc biệt tỉnh kiên quyết không chấp nhận những nhà đầu tư yếu kém, thiếu năng lực, tập trung ưu tiên cho những nhà đầu tư chiến lược, nhà đầu tư có khả năng, trách nhiệm, tâm huyết với tỉnh.

Hy vọng với sự kiên quyết của tỉnh, sự vào cuộc của các cấp chính quyền sẽ giải quyết được tình trạng các dự án "treo", đô thị "treo" gây hệ luỵ trong thời gian qua.

Đặng Nhung