Bảo tồn giống lợn Móng Cái thuần chủng

Đã hơn 100 ngày trôi qua kể từ khi đại dịch tả lợn châu Phi hoành hành tại Quảng Ninh. Trên 82% đơn vị cấp xã trong tỉnh có dịch, phải tiêu hủy hơn 30% tổng đàn lợn với trọng lượng tiêu hủy lên tới hàng nghìn tấn. Nhiều vấn đề xoay quanh dịch bệnh chưa có thuốc chữa này hiện đang cần sớm có giải pháp căn cơ, giải quyết triệt để. Trong đó, việc bảo vệ nguồn gen lợn Móng Cái thuần chủng là một trong những vấn đề cấp bách, được các cấp, ngành, địa phương cũng như người chăn nuôi giống lợn này đặc biệt quan tâm thực hiện.

Các địa phương tiêu hủy lợn chết do dịch tả lợn châu Phi đúng quy trình đảm bảo tránh lây lan.

Tính đến thời điểm hiện tại, tổng đàn lợn Móng Cái trên địa bàn TP Móng Cái còn hơn 1.100 con; trong đó có 415 con lợn nái, 734 con lợn thịt và lợn con… Để bảo vệ đàn lợn Móng Cái, giữ nguồn giống phục vụ tái đàn sau khi dịch tả lợn châu Phi được khống chế, Móng Cái đã thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch: Hỗ trợ hóa chất, vôi bột để các trang trại, hộ chăn nuôi thực hiện vệ sinh tiêu độc, sát trùng chuồng trại; tổ chức xây dựng các chuỗi và vùng chăn nuôi an toàn sinh học; khuyến cáo người chăn nuôi tuyệt đối không ra, vào vùng dịch, không dùng thức ăn thừa tận dụng chăn nuôi…

Ông Vũ Văn Kinh, Chủ tịch UBND TP Móng Cái, cho biết: Thành phố đang phối hợp với Sở NN&PTNT cùng các sở, ngành liên quan thực hiện các nhiệm vụ trong công tác bảo tồn lợn Móng Cái trước diễn biến phức tạp, khó lường của dịch tả lợn châu Phi. Đặc biệt, thành phố phối hợp với Sở NN&PTNT triển khai dự án xây dựng mô hình chăn nuôi lợn Móng Cái theo tiêu chuẩn VietGAP; phối hợp với Ban Quản lý khu kinh tế trình tỉnh chấp thuận địa điểm nghiên cứu, lập quy hoạch chi tiết 1/500 dự án trang trại phát triển chuỗi sản phẩm từ lợn Móng Cái tại xã Bắc Sơn... để sớm triển khai thực hiện nhân giống, tái đàn sau khi dịch tả lợn châu Phi được khống chế. Với những giải pháp ngăn chặn dịch triệt để, tổng đàn lợn Móng Cái chưa phát hiện có dấu hiệu nghi mắc bệnh.

Từ cuối năm 2018, khi dịch tả lợn châu Phi chưa xuất hiện ở Việt Nam, trại chăn nuôi lợn Móng Cái của Công ty CP Nông trường Đông Triều cũng đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa dịch. Khi địa phương bắt đầu phát sinh ổ dịch đầu tiên, ngay lập tức, đơn vị này tiến hành cấm trại với toàn bộ nhân viên chăn nuôi, không cho người bên ngoài vào khu vực chăn nuôi; thường xuyên thực hiện tiêu độc khử trùng; lựa chọn, sử dụng nguồn thức ăn đảm bảo. Đặc biệt, công ty tách đàn ra nuôi từng khu nhỏ, tránh tình trạng “trứng bỏ một giỏ”, hạn chế tối đa thiệt hại khi bị nhiễm dịch.

Dù đã đẩy mạnh các giải pháp, nhưng đến nay, công ty vẫn có trên 300 con lợn bị nhiễm dịch tả lợn châu Phi, chiếm 50% tổng đàn lợn. Ông Nguyễn Ngọc Thắng, Giám đốc công ty, chia sẻ: Tả lợn châu Phi là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có thể gây chết 100% số lợn mắc bệnh; hiện chưa có thuốc điều trị, vắc xin phòng bệnh. Bệnh lây lan nhanh qua nhiều đường, trong khi trang trại chăn nuôi của đơn vị lại theo hình thức bán tự nhiên. Chuồng trại nằm ngay sát ao nuôi trồng thủy sản có nguồn nước không đảm bảo an toàn, nên việc ngăn ngừa dịch rất khó. Công ty cũng đã nỗ lực hết sức để bảo vệ đàn lợn, song với tình hình hiện nay, đàn lợn chưa chắc chắn có thể cầm cự được đến khi hết dịch.

Lợn Móng Cái tại trang trại của Công ty TNHH MTV Phát triển nông, lâm, ngư Quảng Ninh. Ảnh: Dương Trường

Theo thống kê, đến nay, trên địa bàn tỉnh có hơn 27.000 con lợn Móng Cái. Nhận định dịch bệnh đang tiếp tục lây lan sang các xã chưa có dịch, có khả năng xâm nhập vào các cơ sở chăn nuôi quy mô lớn, các cơ sở sản xuất và nuôi giữ lợn Móng Cái giống gốc, hiện Sở NN&PTNT đã xây dựng phương án bảo tồn nguồn gen lợn dưới dạng tinh dịch đông lạnh, phôi đông lạnh và tái tạo giống lợn bằng thụ tinh nhân tạo, cấy truyền phôi, nhằm phục vụ việc khôi phục, phát triển chăn nuôi lợn của tỉnh sau dịch, giữ được giống lợn quý cung cấp sản phẩm OCOP của tỉnh.

Từ năm 2019-2022, phương án được thực hiện chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1, lựa chọn giống gốc đưa vào khai thác tinh, phôi đông lạnh và bảo tồn tinh, phôi; giai đoạn 2, triển khai phối giống và cấy truyền phôi bảo tồn. Theo đó, khai thác, đông lạnh và bảo tồn 600 liều tinh của 30 con lợn đực giống và 1.020 phôi của 102 con lợn cái giống của các đơn vị được tham gia thực hiện và thụ hưởng.

Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT, khẳng định: Sau khi phân tích và nghiên cứu kỹ các điều kiện, đông lạnh tinh dịch, phôi để tái tạo giống lợn Móng Cái bằng thụ tinh nhân tạo và cấy truyền phôi được xem là phương án hiệu quả, đảm bảo tính kinh tế. Phương án này giúp bảo vệ lợn giống gốc của tỉnh trước dịch bệnh tả lợn châu Phi; đáp ứng nhu cầu tái đàn, phát triển chăn nuôi sau dịch bệnh. Từ đó, chủ động khôi phục và phục vụ nhu cầu về con giống, lợn hậu bị, lợn thương phẩm trên địa bàn tỉnh và trong cả nước.

Ngô Dịu

[links()]